از‌سرگیری خشونت‌ها، تهدید روند صلح
گروه جهان|
با گذشت چند روز از امضای توافق صلح افغانستان، برقراری آرامش در این کشور بیش از هر زمان دیگری دور از دسترس به نظر می‌رسد. در شرایطی که دولت افغانستان و گروه طالبان پیش‌شرط‌های مختلفی برای آغاز گفت‌وگوهای بین افغانی دارند، تنها چند ساعت پس از اینکه دونالد ترامپ اعلام کرد با ملا عبدالغنی برادر از مقام‌های ارشد طالبان، گفت‌وگوی تلفنی خوبی داشته است، پنتاگون اعلام کرد که نخستین حمله هوایی خود پس از امضای توافق صلح را علیه مواضع طالبان در هلمند انجام داده است.
به گزارش خبرگزاری طلوع، نیروهای امریکایی چهارشنبه به مواضع طالبان در ولسوالی نهر سراج ولایت هلمند حمله کرده‌اند. در بیانیه پنتاگون آمده که طالبان در دو روز گذشته از این محل حملات شدیدی را علیه نیروهای امنیتی افغانستان انجام داده‌اند. این نخستین حمله دفاعی نیروهای امریکایی علیه طالبان در ۱۱ روز گذشته بوده است. در بیانیه نیروهای امریکایی آمده: «ما به صلح متعهد هستیم و در عین حال مسوولیت داریم تا از همکاران خود، نیروهای افغان، دفاع کنیم. افغان‌ها و امریکا توافق را رعایت کرده‌اند و به نظر می‌رسد طالبان قصد مخالفت دارد و خواست مردم را برای صلح نادیده می‌گیرد.»
پیش‌شرط‌های مذاکره
بر اساس توافق صلح که به تاز‌گی میان امریکا و طالبان امضا شده، تنها پنج روز تا آغاز مذاکرات بین افغانی باقی مانده است. اما طالبان و اشرف غنی رییس‌جمهور افغانستان، برای حاضر شدن پای میز مذاکره، پیش‌شرط‌هایی جداگانه دارند. اشرف غنی در واکنش به پیش‌شرط طالبان مبنی بر رهایی پنج‌هزار عضو این گروه از زندان‌های دولت، گفته است که هیات مذاکره دولت افغانستان نیز برای حاضر شدن به مذاکره با طالبان، پیش‌شرط‌هایی دارد. غنی قطع رابطه این گروه با پاکستان را از پیش‌شرط‌های مذاکره اعلام کرده و از طالبان خواسته از پیش‌شرط‌شان منصرف شوند. غنی گفته اگر طالبان برای حاضر شدن پای میز مذاکره شرط می‌گذارد، دولت افغانستان نیز شرایطی دارد. این اظهارات غنی در واکنش به پیش‌شرط طالبان مطرح شده است. طالبان رهایی حدود پنج هزار زندانی‌اش را از زندان‌های دولت افغانستان، پیش‌شرط مذاکره با کابل تعیین کرده است. طالبان تاکید دارند که این زندانیان باید پیش از آغاز مذاکرات آزاد شوند. شیرمحمدعباس استانکزی عضو هیات مذاکره‌کننده طالبان، هشدار داده در صورتی که کابل حاضر به رهایی این زندانیان نشود، مذاکرات بین افغانی آغاز نخواهد شد. دولت افغانستان نیز در مقابل تهدید کرده که طالبان را سرکوب خواهد کرد. جاوید فیصل سخنگوی شورای امنیت افغانستان، گفته: «طالبی که با خارجی‌ها صلح می‌کند، اما علیه نیروهای افغان می‌جنگد دشمن است و سرکوب می‌شود.» این در حالی است که بر اساس توافق امریکا با طالبان، قرار است گفت‌وگوهای بین افغانی دهم مارس برگزار شود. حال نگرانی اصلی این است که اگر خشونت‌ها شدت بگیرد و طالبان حملاتش را علیه نیروهای دولتی ادامه دهند، پرونده مذاکرات صلح باز نشده، بسته شود.
عباس فراسو پژوهشگر مسائل افغانستان و منطقه در دانشگاه دیکین استرالیا، معتقد است طالبان با توجه به اینکه هفته کاهش خشونت تمام شده و در توافق‌نامه با امریکا نیز بر ادامه آن تأکید نشده است، خشونت‌هایش را علیه نیروهای دولتی ادامه خواهد داد تا به این ترتیب حکومت افغانستان را تحت فشار قرار دهد.
فراسو استدلال می‌کند که طالبان سال‌هاست از خشونت به عنوان ابزار فشار استفاده کرده تا وارد میدان سیاسی شوند. با این وصف، فراسو تأکید می‌کند که ادامه خشونت طالبان نباید برای حکومت و مردم افغانستان غافلگیرکننده باشد: «در مذاکرات که میان طالبان و امریکا انجام شده، نه طالبان و نه پاکستان به امریکا تعهد نداده‌اند که از خشونت علیه نیروهای امنیتی، کارمندان دولتی، زیرساخت‌ها و مردم بی‌گناه اجتناب کنند. برای همین دست‌زدن طالبان به خشونت نباید غافلگیرکننده باشد.»
پیچیدگی گفت‌وگوهای بین افغانی
فراسو گفت‌وگوهای بین افغانی را مرحله بسیار پیچیده روند صلح می‌خواند و می‌گوید احتمال اینکه این مرحله به کلی مختل شود، وجود دارد. او استدلال می‌کند که گفت‌وگوهای بین افغانی به معنی واقعی کلمه بین افغانی نیست، زیرا بازیگران زیادی در آن دخیل است. به گفته فراسو پاکستان و سایر کشورهای همسایه و منطقه هرکدام اولویت‌های خودشان را دارند. در عین حال فراسو می‌گوید که پیچیدگی تاریخی ایدئولوژیک میان نیروهای سیاسی داخل افغانستان بر این مشکلات افزوده است: «از همین‌رو همواره در مورد احتمال یک جنگ داخلی دیگر و فروپاشی هشدار داده می‌شود و تأکید بر اجماع سیاسی داخل می‌شود تا از گردونه این خطرات به سلامت گذر شود.»
برخی منتقدان اشرف غنی نیز انگشت اتهامات رو به سوی دولت افغانستان نشانه می‌روند و می‌گویند که به نظر نمی‌رسد کابل اراده‌ای جدی برای تشکیل یک هیات همه‌شمول داشته برای آغاز گفت‌وگوهای بین افغانی در زمان معین آن داشته باشد. این گروه از منتقدان بر این باورند که اشرف غنی با تأکید بر ادامه حکومتش می‌خواهد روند گفت‌وگوهای بین افغانی را به تعویق بیندازد. این در حالی است که ممکن است فرصت از دست برود، تلفات نیروهای دولتی افزایش یابد و دولت افغانستان قلمرو بیشتری را از دست بدهد.
