به نامِ آب، علیه نقش رستم

سال‌ها قبل به خاطر عبور ریل راه‌آهن از عرصه‌اش، داغِ ثبت جهانی را به دلش گذاشتند و حالا در خلوتی کرونا برای زمینِ کشاورزی در عرصه و حریم‌اش با مته سنگین به دل زمین ضربه می‌زنند، شاید آبِ باقی مانده از سفره‌های زیرزمینی «نقش رستم» را هم بخشکانند و با خیال راحت نشست‌ها زمین، کعبه زرتشت را به دو نیم کند.

از یک‌سو در بوق و کرنا می‌کنیم که قرار است «نقش رستم» را همراه با «نقش رجب» به پرونده جهانی شده تخت‌جمشید الحاق کنیم و از سوی دیگر مجوز پشت مجوز از دستگاه‌های رسمی و خصوصی است که برای منفعت‌طلبی‌ها تیشه به ریشه نقش رستم می‌زنند. پاییز سال ۱۳۹۵ با طرح مسیر جدیدی برای عبور راه‌آهن از مقابل نقش رستم و حریم درجه یک تخت‌جمشید (پارسه) ارایه شد که براساس آن، فاصله راه‌آهن به حدود ۹۰۰ متری نقش رستم برسد، هر چند با دردسرهای فراوان و تعیین حریم برای نقش رستم، مسیری دورتر از آن فاصله تصویب شده کارها را به سرانجام رساند اما داستان نقش رستم به همان جا ختم نشد. اگر از تهدیدهای دیگر مانند ساخت کارخانه‌های مختلف و کندوی سیلوی گندم در حریم محوطه میراث جهانی تخت‌جمشید و نقش رستم بتوان راحت‌تر گذشت اما فرونشست زمین در اطراف نقش رستم و تخت جمشید به دلیل خشکسالی‌ها در طول حدود چهار سال گذشته تا امروز و ترک‌هایی که به کعبه زرتشت هم راه پیدا کردند، دلیلی بر اخطارهایی است که نمی‌گذارد پرونده الحاقی به یونسکو برسد.

و حالا در کنار آن همه هشدار مبنی بر فرونشست زمین در این محوطه‌ها، باز هم کشاورزان درست مانند قدم‌هایی که در نزدیکی تخت جمشید برای کشیدن آب از زمین برداشتند، این‌بار سراغ نقش رستم رفته‌اند. نخستین هشدار را محمد درویش - یکی از فعالان محیط زیست - در صفحه شخصی خود منتشر کرد، در شرایط تعطیلی‌ها برای کرونا، آنها وقت گیر آورده‌اند. بعد از آن دو نفر از فعالان میراثی استان فارس برای بررسی وضعیت سراغ این محوطه رفته‌اند. اسماعیل کهنسال - دانش‌آموخته تاریخ در مقطع کارشناسی ارشد - به ایسنا توضیح می‌دهد: متوجه شدیم در فضایی خارج از فنسِ میراث فرهنگی متعلق به نقش رستم و در حدود ۲۰۰ متری این محوطه تاریخی که زمین‌های کشاورزی قرار دارند ماشینی مستقر است که در حال حفر زمین برای ایجاد چاه آب است.

او با اشاره به صحبتی که با افراد در حال کار با مته سنگین در این محوطه داشته، می‌گوید: کارگران در حال کار که از صحبت‌هایشان به نظر می‌رسید مجوز وزارت نیرو را دارند، گفتند حدود یک هفته است که مشغول حفر زمین هستند و تا یکی دو روز دیگر کارشان در این منطقه به پایان می‌رسد. این فعال میراث فرهنگی استان فارس، به وضعیت تعطیلی کشور برای قطع زنجیره انتقال ویروس کرونا اشاره می‌کند و می‌گوید: در این شرایط و در محوطه‌ای که به دلیل این نزدیکی با محوطه تاریخی نقش رستم اصلا اجازه حفاری ندارند، آن افراد حدود یک هفته است که در دل زمین حفاری می‌کنند و هیچ‌کس مانعی برای آنها ایجاد نکرده است.