خصوصی‌سازی سرعت بگیرد

هادی حق‌شناس

ما چند پیش‌فرض راجع به ویروس کرونا می‌توانیم داشته باشیم که تحلیل ما را راجع به آثار ویروس کرونا بر اقتصاد ایران ساده‌تر خواهد کرد. نکته اول این است که همه اقتصادهای بزرگ دنیا آثار منفی ویروس کرونا را پیش‌بینی کرده‌اند. به عنوان مثال امریکا بسته 2 هزار میلیارد دلاری یا اتحادیه اروپا 500میلیارد یورویی یا چین و بقیه کشورها در خصوص کاهش آثار این ویروس بسته‌های حمایتی تنظیم کرده‌اند. همین نشان می‌دهد که به طور قطع و مسلم ویروس کرونا آثار زیانباری بر اقتصاد جهان دارد دوم این که غالب موسسات بین‌المللی پیش‌بینی‌کرده‌اند که رشد اقتصاد جهان به خاطر ویروس کرونا کاهشی خواهد بود لذا همین دو فرض در مورد اقتصاد ایران هم مصداق دارد. یعنی هم در واقع آثار منفی اقتصادی خواهیم داشت هم به دلیل اینکه در واقع بخشی از مشاغل بخصوص در صنعت گردشگری که در ایام عید در ایران از تقریبا 25 اسفند ماه تا 20 فروردین  فعال بود و امسال تعطیل شد حتما بر روی کاهش رشد اقتصاد ایران اثر خواهد داشت و باید اضافه بکنیم در واقع دنیا فقط با ویروس کرونا مواجه بود اما ما با ویروس دیگری به نام تحریم که دو سال است بر اقتصاد ایران تحمیل شده با آن هم مواجه هستیم. بالاخره ما در 2 سال گذشته رشد اقتصادی منفی را تجربه کردیم لذا ما دو نوع ویروس در اقتصاد ایران در سال 99 خواهیم داشت و عوارض دو نوع ویروس را بایستی پیش‌بینی بکنیم. آنچه امروز ما شاهد هستیم علی‌رغم اینکه ما کمترین میزان نفت را می‌فروشیم، فروش این میزان نفت هم با تخفیف هم با پایین‌ترین قیمت نفت در دنیا است. به منابع نفت ما در حداقل ممکن است. شاید بگوییم که اصلا بود و نبود این منابع آنچنان مهم نیست. ما در سال گذشته سهم منابع عمومی‌مان از نفت حدود 10 درصد بوده که در دو سه دهه گذشته بی‌سابقه بوده است. این شرایط اقتصاد ایران است. ما درحال ورود به سال 99 ورود کردیم که هم رشد اقتصادی منفی دو ساله پیاپی داشتیم و هم تحریم‌ها پابرجا بود، هم ویروس کرونا صنعت گردشگری ما را تهدید کرده و هم اینکه ایام عید که بخشی از مشاغل مثل صنف فروش کفش و کیف و پوشاک دوره پررونقی را هر سال در نوروز طی می‌کرد، امسال متوقف شده بودند. اینها عوارض منفی‌ای است که ما در اقتصاد ایران می‌بینیم و باز می‌بینیم که امروز صدها هزار نفر ثبت نام کرده‌اند که از بیمه‌های بیکاری استفاده کنند، یا از بسته‌های حمایتی دولت استفاده کنند یا بحث 200 تا 600 هزار تومان را بگیرند یا وام یک میلیون تومانی بگیرند. همه اینها نشانه این است که دهک‌هایی از جامعه در واقع به سمت درآمدهای پایین هدایت شده‌اند و شدیدا نیاز به کمک دارند. اما یک نکته مثبت هم اقتصاد ایران دارد و اینکه کشورهای صنعتی بیشتر از کرونا آسیب دیدند و کشورهایی که کمتر صنعتی بودند طبیعتا کمتر آسیب دیدند و نکته دوم اینکه بخش قابل توجهی از اقتصاد ایران متاثر از بخش کشاورزی است و امسال ما سال پر آب و پر بارشی را داریم و به نظر می‌رسد که رشد بخش کشاورزی در سال 99 حتما مثبت خواهد شد همچنان که در سال 98 رشد بخش کشاورزی مثبت شد. با این تفاوت که در سال 98 بخشی از محصولات به خاطر سیل در واقع از بین رفت و در سال 99 حداقل تا این لحظه که ما صحبت می‌کنیم به نظر می‌رسد بخش کشاورزی بتواند رشد اقتصادی مثبتی را تجربه کند. از طرف دیگر چون ظرفیت‌های خالی در اقتصاد ایران زیاد داریم چه در بخش مسکن چه در بخش ساختمان و چه در خطوط تولید فولاد و سیمان راه‌اندازی اینها می‌تواند کمک کند که امسال بخش مسکن را وادار به تحرک کند. این هم می‌تواند یک نقطه امیدی باشه برای بخش کشاورزی شاید بتواند اثرگذار باشد در رشد اقتصادی کل اقتصاد ایران. نکته سوم اینکه منحنی‌هایی که از ویروس کرونا می‌بینیم به نظر می‌رسد ویروس کرونا در ایران هم از نقطه پیک عبور کرده و اگر مثلا ما تا پایان اردپبهشت‌ماه از این پیک عبور کنیم همچنان که الان تردد همه استان‌ها آزاد شده و تردد بین استانی احتمالا از هفته اول اردیبهشت آزاد خواهد شد به نظر می‌رسد که ما بعد از ماه رمضان یا در تابستان بتوانیم آن تحرک سفرهای نوروزی را داشته باشیم. این تحرک سفر نوروزی صرفا فقط گردشگری نیست بلکه این خریدهایی که قرار بود شب عید انجام بشود یا احتمالا کیف و کفش و کلاهی که قرار بود در ایام عید بخرند دور از ذهن نیست که در تابستان اتفاق بیفتد. اضافه می‌کنم در بخشی از مرزهای کشور بخصوص با عراق با ترکیه با افغانستان با پاکستان روابط تجاری دوباره به قبل از کرونا برگشته مرزها در واقع باز شده و تجارت در روال عادی انجام می‌شود.