تاریخچه تاریخ
تاریخ و تقویمی که ما از آن استفاده می‌کنیم، یکی از دقیق‌ترین و مناسب‌ترین تقویم‌های جهان است، اما متاسفانه فقط اندکی از ما آن را به خوبی می‌شناسیم و تاریخچه به وجود آمدن آن را می‌دانیم.
تاریخ گاه‌‌شماری ایرانی به بیش از چهار هزار سال پیش باز می‌گردد. با گذر زمان و در طول تاریخ گاه‌‌شماری در ایران تغییرات زیادی در خودش دیده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که گاه‌‌شماری در ایران از گاه‌‌شماری بابلی، که گاه‌‌شماری خورشیدی مهمی بود ریشه گرفته است.
اما ایرانیان نظام خورشیدی را برای گاه شماری‌ها به‌کار بردند. حدود ۲۵۰۰ سال پیش، یعنی بعد از میلاد زرتشت و شکل‌گیری حکومت هخامنشیان، گاه‌‌شماری در ایران تغییراتی کرد. با گسترش آیین زرتشت، گاه‌‌شماری زرتشتی در ایران رسمیت یافت. تغییرات گاه‌‌شماری در طول دوره پیش از اسلام، ادامه یافت و با ورود اسلام به ایران، برای قرن‌ها گاه‌‌شماری قمری در کنار گاه‌‌شماری خورشیدی کاربرد داشت.
با توجه به نیاز اجتماعی و اقتصادی جامعه و همچنین پیشرفت علوم در دوره اسلامی، دانشمندان ایرانی به مطالعه و اصلاح گاه‌‌شماری پرداختند. خیام با ارایه گاه شمار جلالی که دقیق‌ترین نظام گاه‌‌شماری خورشیدی است، گام بزرگی در این راستا برداشت. در ادامه دوره اسلامی نیز گاه‌‌شماری ایرانی با دگرگونی‌های زیادی رو برو بود و انواع نظام‌های گاه‌‌شماری به‌صورت گسترده یا محدود در ایران کاربرد داشت. در در ابتدای قرن چهاردهم هجری خورشیدی، گاه‌‌شماری رسمی ایران که یکی از پیشرفته‌ترین و دقیق‌ترین و منظم‌ترین نظام‌های گاه‌‌شماری است، که در سه شنبه ۱۱ فروردین ۱۳۰۴، قانون تبدیل بروج به ماه‌های فارسی از نوروز ۱۳۰۴ شمسی با تصویب مجلس شورای ملی ایران کاربرد سراسری یافت.
سال هجری شمسی برجی از نوع سال شمسی حقیقی است یعنی طول سال برابر با مدت زمان دو عبور متوالی مرکز خورشید از نقطه اعتدال بهاری است. مدت متوسط آن ۳۶۵ شبانه روز و ۵ ساعت و ۴۸ دقیقه و ۴۵/۲ ثانیه اندازه‌‌گیری شده؛ اما مدت سال شمسی حقیقی ثابت نیست و بر اثر تغییر تعدادی از پارا مترهای نجومی، تغییر می‌کند.
در اواخر سال ۱۳۰۳ هجری شمسی بُرجی، جمعی از نمایندگان دوره پنجم مجلس شورای ملی ایران، طرحی را پیشنهاد کردند که بر اساس آن نام برج‌های عربی متداول در تقویم بُرجی به نام‌های فارسی تبدیل می‌شد و نام سال‌ها در دوره دوازده حیوانی رایج نیز کنارگذاشته می‌شد. پس از بحث‌های فراوان، بالاخره مجلس شورای ملی ایران در سه‌‌شنبه ۱۱ فروردین ۱۳۰۴، قانون تبدیل بروج به ماه‌های فارسی از نوروز ۱۳۰۴ شمسی به تصویب رسید و تقویم هجری شمسی به عنوان تقویم رسمی کشور پذیرفته شد. آغاز سال تقویم هجری شمسی، با سالگرد تولد بهار و شکوفایی دوباره طبیعت شروع می‌شود.
