تصویب قانون انجمن‌های ایالتی و ولایتی

خرداد 1286 و از سوی نمایندگان دور اول مجلس شورای ملی، قانون انجمن‌های ایالتی و ولایتی به تصویب رسید. بر اساس فصل نخست این قانون، ایالت قسمتی از مملکت است که دارای حکومت مرکزی و ولایات حاکم‌نشین جزو است. در مرکز هر ایالتی انجمنی موسوم به انجمن ایالتی تشکیل می‌شود. اعضای انجمن ایالتی مرکب می‌شود از منتخبین کرسی ایالت و توابع آن و مبعوثینی که از انجمن‌های ولایتی فرستاده می‌شوند. تعداد منتخبات کرسی‌های ایالت، دوازده نفر خواهد بود و عده مبعوثینی که از ولایات جزو به کرسی ایالت فرستاده می‌شوند موافق عده ولایات حاکم‌نشین جزو خواهد بود به این معنی که هر یک از انجمن‌های ولایتی فقط یک نفر از میان خودشان با  اکثریت آرا با اطلاع حکومت انتخاب کرده با اعتبارنامه به امضای انجمن ولایتی به انجمن ایالتی می‌فرستند. ایلاتی که در قلمرو ایالتی سکونت دارند می‌توانند یک نفر منتخب به انجمن ایالتی بفرستند.  انتخاب‌کنندگان اعضای انجمن‌های ایالتی در شهرها باید دارای تابعیت ایرانی، حداقل 21 سال سن، دارای ملک یا خانه در آن ایالت یا مالیات‌دهنده مستقیم باشند. همچنین افرادی که به واسطه جرم و جنایتی مجازات قانونی دیده باشند، افراد معروف به فساد عقیده و مرتکب جرایم سرقت و قتل اشخاص ورشکسته، زنان و اشخاص خارج از رشد مجاز به رای دادن نبودند. مدت دوره انتخابیه اعضای انجمن‌های ایالتی چهار سال خواهد بود و پس از انقضای دو سال اول، نصف از اعضا به حکم قرعه از عضویت خارج و عوض آنها انتخاب می‌شود. وظایف انجمن‌های ایالتی منحصر است به نظارت در اجرای قوانین مقرره و رسیدگی و قرارداد در امور خاصه ایالت، یا اخطار و صلاح‌اندیشی در صرفه و امنیت و آبادی ایالت.  ایجاد قانون از وظیفه انجمن‌های ایالتی خارج است. انجمن‌های ایالتی می‌توانند در همه شکایاتی که از حاکم ایالات و ولایات می‌رسد رسیدگی کرده هر گاه رفتار حاکم برخلاف قانون باشد نقض قوانین را به او اخطار کنند و در صورت عدم ظهور نتیجه مراتب را بادارات مرکزی دولت اظهار داشته احقاق حق متظلمین را بخواهند. مادامیکه ادارات عدلیه تشکیل نشده در صورتی که کسی از حکمی که درباره او از یکی از محکمه‌های عرفیه صادر شده باشد به‌انجمن شکایت و تظلم کند انجمن می‌تواند در همان محکمه امر به استیناف و تجدید رسیدگی کند و اگر این استیناف رفع شکایت محکوم‌علیه را نکند انجمن حق دارد رسیدگی در آن امر را به‌ادارات مرکزیه ارجاع کند.