شاه جوان، دست به دامان مستوفی‌الممالک

همزمان با سفر ناصرالملک که با آغاز جنگ همزمان شده بود، محمدعلی‌خان علاءالسلطنه رییس‌الوزرا نیز از سمت خود استعفا داد تا احمد شاه جوان تنها‌تر از پیش، دست به دامان مستوفی‌الممالک شود و او را به تعیین کابینه مامور کند. پانزدهم خرداد 1294 و در جریان جنگ جهانی اول (که نیروهای دولت‌های متخاصم، ایران را هم میدان نزاع خود قرار داده بودند) به اوج خود رسیده بود. عین الدوله دوم ژوییه پس از درگیر شدن با مجلس بر سر ادامه وزارت فرمانفرما (وزیر داخله) از نخست‌وزیری کناره‌گیری کرده بود و دو جناح اصلی مجلس (اعتدالیون و دموکرات‌ها) هر کدام نظر به یک سیاستمدار داشتند. بالاخره، شاه وقت مستوفی (مستوفی‌الممالک) را معرفی کرد که این پیشنهاد رد شد. شاه بار دیگر عین‌الدوله را معرفی کرد که اکثریت مجلس وی را هم تایید نکرد. در این میان، جمعی از اعضای مجلس «مشیرالدوله» را پیشنهاد کردند که خود او نپذیرفت و سرانجام 27 ژوییه (پنجم مرداد) دوباره مستوفی معرفی شد و این‌بار رای اعتماد به دست آورد.  کمتر از یک ماه بعد در اواخر مهرماه، سپاهیان هندی شهر آبادان را برای حفاظت مناطق شرکت نفت ایران و انگلیس اشغال کردند و زنگ خطر سرایت جنگ به داخل جدی‌تر از پیش به صدا درآمد. اینچنین بود که احمد شاه نهم آبان ماه طی فرمانی خواستار اعلام بی‌طرفی دولت ایران در جنگ بین‌الملل شد. در پیام شاه آمده بود: «نظر به اینکه در این اوقات متأسفانه بین دول اروپا نایره جنگ مشتعل است و ممکن است این محاربه به حدود مملکت ما نزدیک شود و نظر به اینکه روابط ودادیه ما بحمدالله با دول متخاصمه برقرار است برای اینکه عموم اهالی از نیات مقدسه ما در حفظ و صیانت این روابط حسنه نسبت به دول متحاربه مطلع باشند امر و مقرر می‌‌فرماییم که جناب مستطاب اجل اشرف افخم اکرم مهین دستور معظم مستوفی‌‌الممالک، رییس‌الوزرا و وزیر داخله فرمان ملوکانه را به فرمانفرمایان و حکام و ماموران دولت ابلاغ دارند که دولت ما در این موقع مسلک بی‌طرفی را اتخاذ و روابط دوستانه خود را با دول متخاصمه کماکان حفظ و صیانت می‌‌نماید و به این لحاظ ماموران دولت را باید متوجه نمایند که نباید وجهاً من‌‌الوجوه براً و بحراً کمک به همراهی یا ضدیت هر یک از دول متخاصمه نموده یا اسلحه و ادوات حربیه برای یکی از طرفین تدارک یا حمل کنند و باید از طرفداری با هر کدام از دول متحاربه پرهیز و احتراز نموده، مسلک بی‌طرفی دولت متبوعه خود را کاملا رعایت نمایند و در تکمیل حفظ بی‌طرفی و صیانت روابط حسنه باز آنچه هیات دولت ما مصلحت داند و به عرض برسد در اجرای مقررات آن امر ملوکانه شرف صدور خواهد یافت.» پس از احمدشاه، مستوفی‌الممالک رییس‌الوزرا نیز‌‌ همان روز بی‌طرفی ایران در جنگ بین‌الملل را طی بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد، اما این تمهیدات نیز مانع از تجاوز قوای بیگانه به ایران نشد.