«کاخ ورسای» در تهران چگونه نجات یافت؟
با صدور رأی تجدیدنظر دیوان عدالت اداری برای کاخ تاریخی «ثابت پاسال» به نفع وزارت میراث فرهنگی، این اثر تاریخی با مشارکتِ گروهی در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد. عمارت تاریخی «ثابت پاسال» را بزرگترین خانه تهران مینامند، بنایی با ۱۲ هزار مترمربع مساحت که به واسطه طرحهایی که مالک بنا قبل از ثبت ملی به میراث فرهنگی ارایه کرده، احتمال بالا آمدن برجی همقد و همطراز دیگر ساختمانهای اطراف آن دور از ذهن نبوده و هنوز هم نیست، برجی که گاهی گفته میشود میتواند جای بنای اصلی که در آخرین صحبتها نسبت به موزه شدن آن توافق شده بود، بالا بیاید. بر سر زبان افتادنِ نامِ بزرگترین خانه تهران از بیش از شش سال قبل اتفاق افتاده، بحثی که در همان زمانِ مطرح شدنش با هشدارها و اعتراضها از سوی دوستداران میراث فرهنگی و رسانهها مواجه میشود. آذرماه ۱۳۹۳، نام «ثابت پاسال» به گوش بسیاری از کارشناسان میراثی، رسانهها و مردم خورد؛ بنایی تاریخی که قرار بود محدودهاش با رای کمیسیون ماده پنج و براساس طرح تفصیلی شهر تهران که در سال ۱۳۸۶ تهیه شد، از پهنه (M۱۲) به پهنه (M۱۱) تغییر یافته و به مجتمعی نهطبقه با سه کاربری تجاری، اداری و مسکونی تبدیل شود، به همین دلیل بود که یک رسانه برای نخستین بار احتمالِ تخریبِ این بنای تاریخی را مطرح کرد. وسوسه ساخت برج تجاری همچنان پابرجا بود تا زمانی که هشدارها و فشارهای رسانهای و کارشناسان میراثی بالاخره کار خودش را کرد تا میراث فرهنگی تهران نسبت به شناسایی و ثبت ملی این بنای تاریخی به صورت اضطراری اقدام کند. با تسلیم طرح مالک ثابت پاسال به اداره کل میراث فرهنگی استان تهران در اوایل خرداد سال ۱۳۹۶، برای پروژهای که مالک قصد دارد در فضای باز خانه «ثابت پاسال» اجرایی کند، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اعلام کرد که «طرح ارایهشده برای کاخ «ثابت پاسال» یعنی تبدیل بخشی از فضا به مرکز اقامتی یا هتل نهایی نیست و باید در چند شورای کمیسیون ماده ۵ و معماری و شهرسازی بررسی شود.» اکنون بعد از گذشت دورهای سخت برای این بنای تاریخی، روابط عمومی میراث فرهنگی استان تهران به نقل از پرهام جانفشان - مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان تهران - اعلام کرده است: حفظ کاخ ثابت پاسال با مشارکت و اقدام درست رسانهها، دستگاه قضایی و کارشناسان حوزه میراث فرهنگی و واحد حقوقی در فهرست آثار ملی ماندگار شد. او تاکید کرده است: ادله و مستندات ارایهشده به شعبه رسیدگیکننده در دیوان عدالت اداری توسط کارشناسان واحد حقوقی و روشن سازی رسانهها و دوستداران میراث فرهنگی از اهمیت حفظ معماری کاخ ثابت به عنوان یک بنای ارزشمند و نقش آن در حفظ هویت شهری، باعث شد تا قاضی پرونده با شناخت کافی از موضوع به حفظ این بنای ارزشمند رای دهد. گفته میشود این خانه از روی اقامتگاه قرن هجدهمی مادام دو باری و بعدها ماری آنتوانت، قصر پتی تریانو (تریانو کوچک) در کاخ ورسای ساخته شده که آنژ-ژاک گابریل آن را طراحی کرده است. همچنین نمای اصلی عمارت ثابت شباهتی انکارناپذیر به نمای جنوبی کاخ سفید دارد که یکی از مشهورترین بناهای نئوکلاسیک محسوب میشود.