«بیروت» چرا عروس خاورمیانه شد؟

داستان عروس خاورمیانه به سال‌های بعد از جنگ جهانی اول بر می‌گردد، وقتی که لبنان مستعمره فرانسه شد. اسنادی وجود داد که قدمت لبنان را به حدود ۵۰۰۰ سال پیش می‌رساند. این سرزمین خاستگاه فینیقی‌های بازرگان پیشه بود، مردمانی آرام و با فرهنگ. بعدها زیرسلطه امپراتوری رُم رفت و یکی از مراکز مسیحیت شد. در دوران اسلام، این سرزمین به دست اعراب فتح شد، مذهب دیگری به این سرزمین اضافه شد. بعدها به سلطه امپراتوری عثمانی درآمد تا زمانی که جنگ جهانی اول آغاز شد. فرانسه این سرزمین را به استعمار گرفت و در سال ۱۹۲۰ میلادی آن را به شش دولت تقسیم کرد که «جبل لبنان» یکی از آنها بود؛ سرزمینی در غرب آسیا که مدیترانه را تنگ در آغوش گرفته است. لبنان در سال ۱۹۴۳ پس از یک مبارزه زیرپوستی طولانی، اعلام استقلال کرد و بعد از ۲۳ سال از قیمومیت فرانسه خارج شد. در سفرنامه‌ها آمده است که آن زمان، لبنان کشوری بود بسیار آرام و مرفه که اقتصاد آن بر گردشگری، کشاورزی، تجارت و بانکداری پایه گذاشته شده بود. ساختمان‌های تجاری، خیابان‌ها، گالری‌ها، رستوران‌ها و کافه‌ها با معماری فرانسوی در شهرهای آن به ویژه بیروت بسیار دیده می‌شد، جمعیت مسلمان، مسیحی ارتدوکس و یهودی درهم آمیخته بود. لبنان مرکز گفتمان سیاسی و تلاش‌های فکری شده بود. هیچ شهری در خاورمیانه به اندازه بیروت در مُد سرآمد نبود. نمایش‌های هنری و شب‌های شعرِ زنده در آن برپا بود و طراحان مشهور آن را برای زندگی انتخاب کرده بودند، جایی که می‌شد فرهنگ مدیرانه‌ای را تجربه کرد. از همان دوران بود که لبنان را عروس خاورمیانه نامیدند و به بیروت لقب پاریس خاورمیانه دادند. سال ۱۹۷۵ فرا رسید و جنگ داخلی سر گرفته شد. جنگ ۱۵ سال طول کشید. در میانه آن، رژیم صهیونیستی در سال ۱۹۸۲ به لبنان حمله کرد و این کشور به ویرانه تبدیل شد. صهیونیست‌ها ۱۸ سال در لبنان حضور داشتند. در دهه‌های بعد با آنکه لبنان صحنه درگیری‌های گاه به گاه قومیت‌ها بود، دوباره بازسازی و مکانی محبوب برای گردشگران شد. سال ۲۰۰۶ بیروت، درحالی که زیر سایه یکی از همان درگیری‌ها بود، در فهرست شهرهای برتر گردشگری جهان عرب و غرب قرار گرفت. سال ۲۰۰۸ روزنامه گاردین چاپ لندن، بیروت را در بین ۱۰ شهر برتر گردشگری قرار داد. سال ۲۰۰۹ نیویورک تایمز آن را به عنوان مقصد سفر پیشنهاد کرد. بیروت همواره در فهرست شهرهای زیبا جا داشته است. آمارهایی از سال ۲۰۱۲ نشان می‌دهد ۳۴ درصد گردشگران این کشور از اتحادیه عرب، ۳۳ درصد از اروپا و ۱۶ درصد از امریکا بودند. ایران و لبنان نیز از سال ۲۰۱۲ روادید خود را برای اتباع یکدیگر لغو کردند. ایرانی‌ها با ویزای فرودگاهی ۳۰ روز می‌توانند در لبنان سفر کنند و لبنانی‌ها برای سفر ۱۵ روزه به ایران، ویزا نیاز ندارند. گردشگری تا امروز یکی از منابع اصلی درآمد برای بیروت و لبنان بوده است. هرچند در سال‌های اخیر تنش‌های داخلی آن را به مقصدی پرخطر تبدیل کرده است.