نیاز وزارت صمت چیست؟

محمد رضا مودودی

وزارتخانه صمت با انبوهی از مشکلات و انتظارات برآورده نشده. باید کمی به عقب برگردیم و آنچه در این وزارتخانه طی دوسه سال اخیر رخ داده را مرور کنیم. در وهله نخست، آن چیزی که وزارت صمت در شرایط کنونی و سال‌های آینده به آن نیاز دارد، این است که باید تفکر غالب کارشناسی به سیستم این وزارتخانه برگردد؛ چیزی که هم‌اکنون فاقد آن است. این درحالی است که وزارت صمت فاقد مدیریت استراتژیک و قدرت راهبری است. مدیرانی که متاسفانه هیچ تصور درستی از تولید وتجارت ندارند وقادر نیستند، نقشه راهی برای آینده ترسیم کنند، این وزارتخانه را اشغال کرده‌اند. نکته دیگر اینکه، اهلیت فنی و کار کارشناسی در ساختار فعلی وزارت صمت به‌شدت تضعیف شده است. گزینش افراد برای تصدی پست‌های کلیدی و سازمان‌های زیرمجموعه این وزارتخانه به درستی صورت نگرفته است. این درحالی است که تعریف یک ساختار درست در سه بخش صنعت، معدن و تجارت می‌تواند نقطه قوتی برای پیشبرد برنامه‌های کلان کشور باشد. بنابراین با چنین ساختار ضعیف و از هم پاشیده‌ای نمی‌توان انتظار اتفاقات خوب در عرصه صنعت وصادرات را داشت. تقریبا هیچ نشانه‌ای از برنامه‌های کلان و راهبردی واثر بخش در سه سال گذشته در وزارت صمت مشاهده نشده است. ما نه تنها درحوزه خودرو و صنعت دچار پسرفت شده‌ایم، بلکه در زمینه توسعه صادرات نیز برنامه مشخصی نداشتیم و دچار عقب گرد شدیم. رایزنان ما در بازارهای هدف به‌شدت کاهش یافته و روابط تجاری ما با دیگر کشور با افول مراودات تجاری روبرو است و حتی بازارهای هدفمان نیز در حال از دست رفتن هستند. این درحالی است که کرونا بهانه‌ای شده برای سرپوش گذاشتن برای تمامی نقطه ضعف‌های مدیریتی. هرموفقیت یا پروژه‌‌ای هم که می‌بینیم نتیجه تلاش مدیران در سال‌های ماقبل بوده است. بنابراین باید گفت که هیچ اتفاق مثبتی در این چند سال در بدنه وزارتخانه صمت رخ نداده است. به‌طوری‌که در زنجیره تامین به‌شدت وابسته به خارج هستیم و رانت واردات همچنان قدرتمند در عرصه اقتصاد می‌تازد. به همین دلیل است که با کاهش ارزش پول ملی، حتی تولیدات داخل به‌شدت تحت تاثیر قرار می‌گیرد. درحوزه نظارت نیز، عملکرد خوبی نداشته‌ایم. به‌طوری‌که شاهد اثرگذاری افزایش نرخ دلار، حتی روی تمامی کالاهای داخلی هستیم. با نگاه به تمامی این مسائل اگر بخواهم به این پرسش که چه کسی بر صندلی وزارت صمت تکیه خواهد زد، پاسخ دهم، باید بگویم، افراد باکارنامه و قوی قطعا اگر بخواهند در چنین شرایط خطیر و با چنین ساختاری قبول مسوولیت کنند، قطعا خودشان را زیر سوال خواهند برد...

 هر فردی با اعتبار خودش قمار نمی‌کند، چراکه او با انبوهی از مشکلات و خرابی‌های به ارث رسیده از مدیران قبلی، روبرو است. چراکه پذیرش این مسوولیت در چنین ساختاری آن هم که کمتر از یک‌سال از عمر دولت باقی مانده، ریسک بالایی دارد. شاید بتوان گفت که هم‌اکنون با ضعیف‌ترین دوران مدیریتی وزارت صمت در چند سال اخیر مواجه هستیم. اما از سوی دیگر، ممکن است افرادی باشند که برای اینکه در روزمه‌شان پست وزارت ثبت شود، حاضر به پذیرش این مسوولیت شوند. اما هر کسی بر صندلی این وزارتخانه تکیه بزند، باید بداند که این وزارتخانه نیاز به مدیران کاربلد و بابرنامه دارد.