توقف فروش ارز در صرافی‌ها به دنبال صف‌های طولانی

گروه بانک و بیمه| محسن شمشیری|

صف‌های طولانی و البته جنجال‌برانگیز خرید ارز سهمیه‌ای از صرافی‌های بانکی واکنش بانک مرکزی را به‌همراه داشت و موجب متوقف‌شدن فروش 2200 دلار ارز سهمیه‌ای به هر فرد شد.همزمان با افزایش چشم‌گیر قیمت ارز و ورود دلار به کانال‌های جدید قیمتی، صف‌های خرید ارز نیز مقابل صرافی‌های بانکی طولانی‌تر از قبل تشکیل و حتی در مواردی باعث دعواهای زرگری شد. در توضیحات ابلاغی به صرافی‌های بانکی آمده است که «به استناد تصمیمات متخذه از سوی بانک مرکزی فروش اسکناس از محل سایر کد (24) تا اطلاع ثانوی از سیستم سنا حذف گردید بدین ترتیب فروش 2000 یورو و یا معادل آن به سایر اسعار به هر دارنده کارت ملی در سال منتفی شده است. شایان ذکر است که نیازهای واقعی مشتریان از جمله ارز مسافرتی بیماری، و دانشجویی و غیره کماکان در شعب بانک‌ها و صرافی‌ها به متقاضیان ارایه می‌شود.» گفتنی است، پیش از این، صرافی‌های بانکی با داشتن کارت ملی، کارت شتاب و شماره همراه به نام متقاضی از ساعت 10 تا 15 تا 2200 دلار امریکا به متقاضیان واجد شرایط عرضه می‌کردند. این میزان ارز به هر متقاضی فقط یک بار در سال فروخته می‌شد، ضمن اینکه صرافی‌های بانکی نیز در طول روز متناسب با نوسان قیمتی در بازار آزاد، خرید و فروش دلار و یورو را با قیمت‌های مختلفی انجام می‌دادند. بعد از تشکیل صف‌های طولانی برای خرید ارز از صرافی‌های بانکی به‌دلیل اختلاف نرخ با بازار آزاد، بانک مرکزی فروش ارز با کارت ملی را متوقف کرد ولی هنوز برخی گروه‌ها می‌توانند از صرافی‌ها ارز بخرند اما به‌شرط ارایه مدارک کامل. طبق بخشنامه‌ای که بانک مرکزی به صرافی‌های بانکی ابلاغ کرده است دیگر امکان فروش ارز سهمیه‌ای با ارایه کارت ملی در این صرافی‌ها وجود ندارد. این درحالی است که پیش از این صرافی‌های بانکی با داشتن کارت ملی، کارت شتاب و شماره همراه به نام متقاضی از ساعت 10 تا 15 تا 2200 دلار امریکا به متقاضیان واجد شرایط عرضه می‌کردند. این میزان ارز به هر متقاضی فقط یک بار در سال فروخته می‌شد.ولی از ظهر دیروز فروش ارز سهمیه‌ای در صرافی‌های بانکی متوقف شد؛ این تصمیم زمانی از سوی بانک مرکزی اتخاذ شد که همزمان با افزایش چشم‌گیر قیمت ارز و ورود دلار به کانال‌های جدید قیمتی، صف‌های خرید ارز نیز مقابل صرافی‌های بانکی طولانی‌تر از قبل تشکیل و حتی در مواردی باعث دعواهای زرگری شد.

تصاویری که در روزهای اخیر از مقابل صرافی‌های بانکی منتشر شده است بیانگر صف‌های بسیار طولانی بود؛ افراد حاضر در این صف‌ها به‌دلیل اختلاف نرخ دلار بانکی با آزاد ساعات طولانی در صف به‌امید خرید ارز دولتی و فروش در بازار آزاد و کسب سود حدوداً 4میلیونی حضور پیدا می‌کردند. بانک مرکزی از ظهر سه شنبه، اما به صرافی‌های بانکی دستور داد که دیگر مانند قبل نسبت به فروش 2200 دلار به هر فرد (کارت ملی) اقدام نکنند.این سیاست فعلاً در دستور کار قرار دارد و مشخص نیست تصمیم سیاست‌گذار ارزی در آینده چه باشد. باتوجه به تأکید بانک مرکزی برای تأمین ارز نیازهای واقعی مشتریان، صرافی‌ها نسبت به تأمین ارز مورد نیاز مصارف 23 گانه خدماتی از جمله مسافران، بیماران، دانشجویان و ... اقدام می‌کنند و تنها فروش ارز سهمیه‌ای با کارت ملی را متوقف کرده‌اند. طبق اطلاعات دریافتی از بازار ارز، در روزهای اخیر بیش از 95 درصد تقاضا سفته بازی بوده و شامل مصارف 23 گانه نبوده است؛ ضمن اینکه خریداران ارز باید توجه داشته باشند که کلیه معاملات ارز اشخاص توسط صرافی‌ها در سیستم‌ها و سامانه‌های مربوطه ثبت و به نهادهای نظارتی اعم از سازمان امورمالیاتی، سازمان هدفمندی یارانه‌ها و... ارسال می‌شود.

بر همین اساس، صرافی‌های بانک‌ها روز چهارشنبه قیمت دلار را برای فروش به گروه‌های هدف با ثبات نسبت به قیمت‌های پایانی روز کاری قبل 22 هزار و 750 تومان اعلام کرده‌اند. این صرافی‌ها دلار را از مردم با قیمت 22 هزار و 650 تومان خریداری می‌کنند.طی روز جاری قیمت فروش یورو در صرافی‌های بانک‌ها نیز با ثبات نسبت به قیمت‌های پایانی روز کاری قبل 26 هزار و 950 تومان اعلام شده است؛ قیمت خرید یورو در این صرافی‌ها 26 هزار و 850 تومان درج شده است.

     سرریز بازارها به بازار ارز

به دنبال نوسانات روزهای اخیر بازار ارز و همچنین رشد قیمت دلار به کانال 25 هزار تومان، رییس کل بانک مرکزی ضمن اشاره به نوسانات نرخ ارز در روزهای اخیر، از حضور پرقدرت بانک مرکزی در بازار پول و ارز و تلاش برای تعادل بازارها خبر داد.در چند روز اخیر در سایه التهابات ایجاد شده دربرخی بازارها، شاهد نوسان نرخ ارز دربازار بودیم.امروز فاصله نرخ صرافی‌ها و بازار غیررسمی موجب آربیتراژ در این بازار و طبعاً فعالیت گسترده سفته بازان شد. همتی با تأکید بر مقابله جدی بانک مرکزی با سفته‌بازی در بازار ارز اعلام کرد: بانک مرکزی کنار دولت آماده کمک به هرگونه برنامه اقتصادی است که درجهت ساماندهی به بازارها و رونق اقتصاد باشد، ولی مراقبت خواهد کرد که پایه پولی تحت تأثیر قرار نگیرد. همتی با بیان اینکه در دوسال گذشته سیاست بانک مرکزی، حضور درحاشیه بازار برای جلوگیری از سفته بازی بوده است، تصریح کرد: این امر موجب کاهش نوسانات و ثبات بازار و تعدیل تدریجی نرخ ارز بوده است. این سیاست را با قدرت ادامه خواهیم داد.

عالی‌ترین مقام بانک مرکزی بازار اصلی ارز را بازار مبادلات ارزی در سامانه نیما عنوان کرد و گفت: خوشبختانه بعد از وقفه ابتدای سال به خاطر آثارشیوع کرونا، این روزها شاهد افزایش مبادلات در این بازار هستیم و در چند روز گذشته به‌طور میانگین، روزانه در حدود ۱۰۰ میلیون دلار مبادله شده است. وی با بیان اینکه ارز به عنوان یک متغیر کلان اقتصادی، بی‌تأثیر از سایر بازارها نیست، اظهار کرد: اثرات سرریزی دربین بازارها یک اصل اقتصادی است. بانک مرکزی باحضور پر قدرت در بازار پول و‌ ارز، تمام تلاش خود را برای تعادل بازارها به کار خواهد بست. همزمان، با اینکه بانک مرکزی در کنار دولت آماده کمک به هرگونه برنامه اقتصادی است که به منظور ساماندهی به بازارها و رونق اقتصاد باشد، ولی مراقبت خواهد کرد که هیچکدام از برنامه‌ها، به ترازنامه بانک مرکزی آسیبی وارد نکرده و پایه پولی را تحت تاثیر قرار ندهد، تا بانک مرکزی با قدرت بتواند در مسیر تورم هدفگذاری شده حرکت کند.

    نرخ‌ها در بازار

در بازار آزاد قیمت دلار با افزایش نسبت به قیمت‌های پایانی روز کاری قبل 25 هزار و 400 تومان، یورو 29 هزار و 800 تومان و درهم امارات 7 هزار و 50 تومان اعلام شده است. صرافی‌های بانک‌ها روز چهارشنبه قیمت دلار را برای فروش به گروه‌های هدف با ثبات نسبت به قیمت‌های پایانی روز کاری قبل 22 هزار و 750 تومان اعلام کرده‌اند. این صرافی‌ها دلار را از مردم با قیمت 22 هزار و 650 تومان خریداری می‌کنند.قیمت فروش یورو در صرافی‌های بانک‌ها نیز با ثبات نسبت به قیمت‌های پایانی روز کاری قبل 26 هزار و 950 تومان اعلام شده است؛ قیمت خرید یورو در این صرافی‌ها 26 هزار و 850 تومان درج شده است.

سامانه سنا نیز گزارش داده که نرخ فروش دلار به 22750 تومان رسیده و نرخ میانگین دلار معامله شده در روز سه شنبه معادل 22618 تومان بوده است همچنین سامانه نیما نرخ حواله دلار در روز سه شنبه را 20869 تومان اعلام کرده است. براین اساس با توجه به نرخ دلار آزاد 25 هزار و 400 تومانی، اکنون اختلاف نرخ صرافی و آزاد به 2650 تومان، اختلاف نرخ نیما و آزاد به 4600 تومان، اختلاف نرخ نیما و صرافی به 1900 تومان رسیده است . 

اختلاف نرخ ارز در بازار آزاد و صرافی‌های بانکی در روزهای اخیر موجب تشکیل صف‌های طولانی خرید ارز مقابل این صرافی‌ها شده بود؛ عده‌ای به نیت کسب سود حدوداً 4 میلیونی ساعات طولانی در صف خرید ارز مقابل این صرافی‌ها منتظر می‌ماندند؛ فروش ارز سهمیه‌ای در صرافی‌های بانکی در روزهای اخیر با جنجال‌هایی همراه بود. بنابراین، صف‌های طولانی و البته جنجال‌برانگیز خرید ارز سهمیه‌ای از صرافی‌های بانکی واکنش بانک مرکزی را به‌همراه داشت و موجب متوقف‌شدن فروش 2200 دلار ارز سهمیه‌ای به هر فرد شد. باتوجه به تأکید بانک مرکزی برای تأمین ارز نیازهای واقعی مشتریان، صرافی‌های بانکی نسبت به تأمین ارز مورد نیاز مسافران، بیماران، دانشجویان و ... اقدام می‌کنند و تنها فروش ارز سهمیه‌ای با کارت ملی را متوقف کرده‌اند. در بازار طلا نیز با اعلام قیمت دلار ۲۵ هزار و ۴۰۰ تومان و هر اونس جهانی به 1936 دلار قیمت طلا و سکه افزایش یافت. قیمت طلای ۱۸ عیار هرگرم یک میلیون و ۱۳۸ هزار تومان، قیمت سکه تمام بهار آزادی طرح جدید ۱۱ میلیون و ۷۵۰ هزار تومان، قیمت سکه طرح قدیم 11 میلیون و 200 هزار تومان، قیمت نیم سکه بهار آزادی 5میلیون و 800 هزار تومان، ربع سکه بهار آزادی 3 میلیون و 300 هزار تومان و سکه گرمی یک‌میلیون و 800 هزار تومان تعیین شده و به فروش می‌رسد. فعالان بازار، علت اصلی افزایش قیمت طلا و سکه در روزهای اخیر را افزایش چشم گیر قیمت ارز می‌دانند و می‌گویند: خرید و فروش‌ها دراین بازار هیچ تغییری نکرده و در رکود نسبی هستیم.

    فروش ارز برای مصارف خدماتی پابرجاست

از آنجاکه توقف فروش ۲۲۰۰ دلار با کارت ملی توسط صرافی‌های بانکی برای جلوگیری از اقدامات سفته‌بازانه بوده است؛ بنابراین فروش ارز برای مصارف خدماتی ۲۳ گانه چون ارز مسافرتی، بیماری و دانشجویی همچنان پابرجاست. با افزایش‌های اخیر قیمت‌ها در بازار ارز، صف‌های طولانی و جنجال‌برانگیزی مقابل صرافی‌های بانکی به دلیل اختلاف قیمت ارز در بازار آزاد و صرافی‌ها شکل گرفت که بانک مرکزی هم در پی این اتفاق، فروش ۲۲۰۰ دلار که سهمیه هر فرد با ارایه کارت ملی است را ممنوع کرد. پیش از رخ دادن این اتفاق، صرافی‌های بانکی می‌بایستی به هر فرد متقاضی با ارایه کارت ملی، کارت شتاب و شماره همراه به نام آن شخص نسبت به ارایه ۲۲۰۰ دلار که سهمیه آنها در طول یکسال است، اقدام می‌کردند که فعلا با دستور بانک مرکزی لغو شده است. این تصمیم را می‌توان طبق گفته رییس کل بانک مرکزی در پی سیاست‌ ارزی دو ساله این بانک برای جلوگیری از فعالیت‌های سفته‌بازانه در بازار ارز دانست که به افزایش‌ نرخ‌ها در بازار دامن می‌زند. اما صرافی‌ها همچنان به تقاضاها و مصارف ۲۳ گانه مردم چون ارز مسافرتی، بیماری، دانشجویی و... پاسخ می‌دهند و اینکه کلیه معاملات ارز اشخاص توسط صرافی‌ها در سیستم‌ها و سامانه‌های مربوطه ثبت و به نهادهای نظارتی اعم از سازمان امورمالیاتی، سازمان هدفمندی یارانه‌ها و... ارسال می‌شود و تصمیم حذف آن نیز برای کسانی بوده که با اجاره کارت ملی عرضه ۲۲۰۰ سهمیه دلار را محلی برای سفته‌بازی و سوداگری کرده‌اند.

    طلا در بازار جهانی

در حالی که در آستانه اعلام استراتژی پولی بانک‌های مرکزی مهم جهان ارزش دلار به بالاترین رقم چند هفته گذشته رسیده است، قیمت طلا شاهد کاهش بود. در بازار جهانی نیز قیمت هر اونس طلا با 0.10 درصد کاهش به 1930 دلار و یک سنت رسید. قیمت فلز زرد در معاملات آتی امروز و برای تحویل در ماه دسامبر نیز با 0.33 درصد کاهش به 1936 دلار و 70 سنت رسید. جفری هالی تحلیلگر شرکت اوآندا در این باره گفت: «در حالی که افزایش ارزش دلار ادامه دارد، قیمت طلا کاهش داشته است. اگر ارزش دلار بالا بماند و خریداران طلا تصمیم به کاهش سرمایه‌گذاری خود در این بازار بگیرند، افت قیمت به زیر 1900 دلار دور از انتظار نخواهد بود.»