تک نرخی کردن ارز چه بلایی سر بورس می‌آورد؟
رقیه ندایی|
چندی است که موضوع تک نرخی شدن ارز در محافل مختلف مطرح می‌شود اما؛ تک نرخی شدن ارز چه بلایی سر بورس می‌آورد؟
تک نرخی شدن ارز روی گروه‌های مختلف اثرات مختلف دارد. درحال حاضر دو گروه در بورس یکی گروه‌های صادرات محور و گروهایی که مواد اولیه خود را وارد می‌کنند. گروه‌های صادرات محور از تک نرخی شدن ارز در کوتاه‌مدت و بلندمدت سود خوبی می‌برند ولی گروه‌هایی که مواد اولیه خود را وارد می‌کنند و درنهایت محصولات خود را در کشور و به صورت داخلی به فروش می‌رسانند در کوتاه‌مدت با زیان مواجه می‌شوند و به تدریج در مدت طولانی از میزان این‌زیان کاسته می‌شود.
چندی پیش بود که بانک مرکزی نرخ ارز را به سمت تک نرخی شدن هدایت کرد. اگر ارز ۴۲۰۰ هزارتومانی معروف را ارز کالاهای ضروری در نظر نگیریم عملا با اطلاعیه بانک مرکزی نرخ ارز تک رقمی شده است. عبدالناصر همتی رییس بانک مرکزی در صفحه اینستاگرام خود اعلام کرده بود که، به صورت غیررسمی به شرکت‌های صادراتی اجازه فروش ارز در صرافی‌های بانکی اعطا می‌گردد.
اغلب کارشناسان‌حامی تک نرخ شدن ارز هستند چراکه؛ یک تعادل برای اقتصاد پدید می‌آورد. اما اینکه شرکت‌های صادراتی و عرضه کننده باید ارز خود را با نرخ پایین‌تر در بازار عرضه می‌کردند، عاملی در نارضایتی آنها و بالطبع کاهش عرضه در داخل کشور شده بود. با سیاست‌های جدید ارزی که رییس بانک مرکزی اعلام‌نموده شاهد تغییراتی در عرضه و تقاضای آن خواهیم‌بود و بنگاه‌های موجود در بازار سرمایه از این تغییرات بی نصیب نخواهند ماند و تبعات آن شامل تمام بنگاه از بنگاه‌های بزرگ تا کوچک‌ترین و کم تاثیرترین آنان خواهد بود. همچنین مواردی مانند بازار فروش محصولات و خرید مواد اولیه و نوع محصول است که باتوجه به سیاست‌های شرکت می‌تواند محل ضرری برای شرکت‌های بورسی باشد. براین اساس بیشترین سود از محل تک نرخی شدن ارز را شرکت‌های صادرات محوری خواهند یافت که محل تامین مواد اولیه آنها داخل کشور است. در مقابل نیز بیشترین زیان شامل شرکت‌هایی می‌شود که از این ارز برای خرید مواد اولیه خود استفاده می‌کنند و در نهایت محصول خود را در کشور به فروش می‌رسانند اما؛ باتوجه به بازار و ارزش ریال این زیان در مدت طولانی قابل جبران است و همچین در این مدت نرخ فروش محصولات تولیدکنندگان به تعادل می‌رسد و درنهایت میزان سود این بنگاه‌ها افزایشی خواهد بود و به عددی ثابت می‌رسد. ضمنا میزان حاشیه سود شرکت‌ها تغییر نمی‌کند . براساس بررسی‌های انجام شده این تک نرخ شدن ارزی در مدت طولانی به نفع بورس خواهد بود و میزان سود اصلی شرکت‌ها را افزایش می‌دهد اما؛ برروی حاشیه سود شرکت‌ها تاثیری ندارد. در این میان یک موضوع نیز مطرح می‌شود که شرکت‌های صادرات محور ممکن است به برخی مشکلات نیز برخورد کنند که این مشکل میزان فساد پذیری و نگهداری محصولات آنان است. شرکت و بنگاه‌هایی که در حوزه فلزی و معدنی فعالیت می‌کنند و به صورت صادراتی عمل می‌کنند مشکلی در حوزه نگهداری و فساد پذیری نخواهند داشت و سود آوری خوبی برای شرکت به جای می‌گذارند اما؛ شرکت‌های پتروشیمی و همچنین شیمیایی گاها تاثیر مثبت می‌گیرند، ولی چون محصولاتی هستند که مشکل فسادپذیری و مسائل نگهداری دارند، در رده‌های بعدی سوددهی در تک نرخی شدن ارز قرار می‌گیرند. در مرحله بعد شرکت‌ها یا بنگاه‌هایی که افزایش سودآوری آنها می‌تواند مورد متوجه بازارسهام قرار گیرد و در نهایت شرکت‌های خاص در گروه‌های مختلف هستند که محصولات صادراتی دارند، مانند برخی شرکت‌ها در گروه‌های خودرویی و غذایی و دارویی که کالاهای خود را به کشورهای مختلف صادر می‌کنند. این شرکت‌ها از نظر بازار فروش با عمده شرکت‌های گروه مشابه نیستند و باتوجه به تحریم‌ها از بازار صادراتی پررونقی برخوردارند. اگر این شرکت‌ها مواد اولیه خود را هم از داخل تهیه کنند بیشترین تاثیر را از ارز تک نرخی می‌پذیرند. در کل بیشتر این شرکت‌ها در گروه‌های فلزی، پتروشیمی و شیمیایی قرار دارند، اما به‌صورت محدودتر در دیگر گروه‌ها هم پیدا می‌شوند. در این میان نیز یک سری افراد سودجو می‌توانند از رانت موجود استفاده کنند و در نهایت به سود کاذب خود برسند. شرکت‌هایی که مواد اولیه خود را از خارج از کشور و با ارز تک نرخی تهیه می‌کنند در کوتاه‌مدت شرکت‌های زیان ده محسوب می‌شوند و همچنین نرخ گذاری و کنترل قیمتی به نفع کسانی می‌شود که به واسطه میان شرکت و مصرف کننده هستند یعنی نتیجه فشارهای قیمتی بالا به صورت کاملا مستقیم به جیب واسطه گران می‌رود. با اینکه آزاد سازی نرخ ارز اثر منفی و جبران‌ناپذیری بر اقتصاد خانوارها می‌گذارد اما؛ اثر مثبت در شرکت‌ها دیده می‌شود و پروسه تصمیم‌گیری و متناسب سازی قیمت محصولات با ارز سریع‌تر اتفاق بیفتند. برخی از شرکت‌های تولیدی نیز یارانه بگیر هستند و از یارانه انرژی و مواد اولیه استفاده می‌کنند از این رو فروش ارز در بازار با رانت بزرگی دیده می‌شود.
بورس چه کرد؟
بیش از 40 روز است که بورس رخت قرمز خود را پوشیده و به نحوی چله نشین شده است. تنها راه رفع چله نشینی بورس اعتماد سهامداران به بازار است و اگر این روند اعتمادسازی میان سهامداران رخ ندهد می‌توان‌پیش بینی کرد بازار تا پایان سال سرخ پوش باشد. اما اغلب پیش بینی‌های موجود در بازار بر این نظرند که بورس تا پایان مهرماه و شروع آبان ماه سبزپوش می‌شود و در این میان یک نکته مهم‌نیز وجود دارد؛ اینکه سازمان بورس و دولت نمی‌توانند بازار را با مصوبه‌ها و سخنان خود به تعادل برسانند تنها راه تعادل ایجاد روند طبیعی بازار به واسطه سهامدارانی است که به بازار اعتماد کرده‌اند.
تقربیا سه الی چهار روزی می‌شود که مرحله پیش گشایش بازار سهام امروز دوباره نمادهای شاخص‌ساز با فشار عرضه همراه بوده‌اند و دو روزی است بازار پرعرضه است و بیشترین پیش تقاضا مربوط به عرضه اولیه است همچنین طی این‌مدت حقیقی هامقدار زیادی از سرمایه خود را از بازار خارج کرده‌اند.
طبق نظر کارشناسان در صورت ریزش شاخص کل از محدوده حمایتی یک میلیون و 500 هزار واحد روند آینده بازار دچار تحول می‌شود و خروج پول از سمت حقیقی‌های بازار شدت می‌گیرد و بازگشت بازار به سیر صعودی و سقف گذشته خود بسیار دشوار خواهد شد. بازار سرمایه روز گذشته، روند منفی را تجربه کرد و شاخص کل بازار 23 هزار واحد افت را در کارنامه خود به ثبت رساند و همچنین شاخص هم وزن نیز افت 0.96 درصدی را ثبت کرد. در این روز نیز بیش از 110 نماد در بازار مثبت و سبزپوش بودند و ارزش معاملات بازار از 11 هزار میلیارد تومان عبور کرد. برگزاری مجمع فوق‌العاده باعث شد برخی از سهم‌های کالسیمین، مهندسی فیروزا، درخشان تهران، روان فن آور، سیمان دشتستان متوقف شوند و اثری در شاخص بازار نداشته باشند.روند کاهشی شاخص باعث شد که میزان اقبال سهامداران نسبت به سهام عدالت هم کمتر شود و این سهام در روز گذشته بازار 308 هزار تومان کاهش قیمت را تجربه کند و ارزش سبد 532 هزارتومانی ویک میلیون تومانی سهام عدالت به ترتیب به 15 میلیون و 16 هزارتومان و 28 میلیون و 273 هزارتومان برسد.
برش
براساس بررسی‌های انجام شده این تک نرخ شدی ارزی در مدت طولانی به نفع بورس خواهد بود و میزان سود اصلی شرکت‌ها را افزایش می‌دهد اما؛ برروی حاشیه سود شرکت‌ها تاثیری ندارد. در این میان یک موضوع نیز مطرح می‌شود که شرکت‌های صادرات محور ممکن است به برخی مشکلات نیز برخورد کنند که این مشکل میزان فساد پذیری و نگهداری محصولات آنان است.
بیش از 40 روز است که بورس رخت قرمز خود را پوشیده و به نحوی چله نشین شده است. تنها راه رفع چله نشینی بورس اعتماد سهامداران به بازار است و اگر این روند اعتمادسازی میان سهامداران رخ ندهد می‌توان‌پیش بینی کرد بازار تا پایان سال سرخ پوش باشد. اما اغلب پیش بینی‌های موجود در بازار بر این نظرند که بورس تا پایان مهرماه و شروع آبان ماه سبزپوش می‌شود و دراین میان یک نکته مهم‌نیز وجود دارد؛ اینکه سازمان بورس و دولت نمی‌توانند بازار را با مصوبه‌ها و سخنان خود به تعادل برسانند تنها راه تعادل ایجاد روند طبیعی بازار به واسطه سهامدارانی است که به بازار اعتماد کرده‌اند.
