ارتباط متقابل بازارها با افول ترامپ

مهدی مطهرنیا

به نظر می‌رسد برخی نشانه‌ها در بازارهای اقتصادی کشورمان ظهور و بروز کرده است که تحلیلگران آن را بی‌ارتباط با مسائل و رخدادهای بین‌المللی نمی‌دانند. آنچه در خصوص مساله بیماری ترامپ و واکنش مثبت بازارها و شاخص‌های اقتصادی کشورمان، باید به ابعاد گوناگون آن اشاره کرد بافت متن سیاست و اقتصاد در ایران است که یک بافت و متن ایزوله شده و جدامانده از اقتصاد و سیاست بین‌المللی است. به گونه‌ای که اگر شاخص‌های قیمت جهانی طلا یا دلار و... بالا یا پایین می‌رود، در اتمسفر اقتصادی ایران این فرآیند نتیجه‌ای معکوس می‌دهد. این به این معناست که اقتصاد ایران در یک بافت موقعیتی جدا افتاده از نظم حاکم بر فضای اقتصادی جهانی خود را تعریف می‌کند. در خصوص انتخابات امریکا با توجه به مرکزیت پرونده ایران و امریکا در بین پرونده‌های متفاوتی که برای ایران در نهادهای بین‌المللی گشوده شده، از یک سو و از سوی دیگر وجود نوعی اتمسفر گفتمانی ناشی از عملکرد نظام حکومتی ایران در وضعیت کنونی نسبت به انتخابات امریکا آنچه که  بازار از خود نشان می‌دهد تابعی از این متغیر محسوب می‌شود. به این معنی که انتخابات ایالات متحده دیگر تنها در ارتباط با مسائل امریکا مطرح نیست، بلکه در ارتباط با عکس‌العمل ایران نسبت به این موضوع هم واجد ویژگی‌های اثرگذار است. دلیلش آن است که روی کار آمدن احتمالی بایدن راه گریزی برای عبور از انسداد مذاکره با امریکا محسوب می‌شود. واقع آن است که تصمیم‌گیرنده نهایی در سیاست خارجی ایران رهبری جمهوری اسلامی است و ایشان آشکارا اعلام کرده‌اند که با ایالات متحده مذاکره‌ای صورت نمی‌گیرد و بر فرض اگر قرار باشد مذاکره‌ای هم در این خصوص صورت بگیرد با دولت کنونی امریکا نخواهد بود. لذا هرگونه جهت‌گری مثبت به نفع ترامپ در بازارهای اقتصادی ایران اثر خاص خود و هرگونه خبر مثبت به نفع بایدن نیز به همان نسبت اثرات خود را به جای می‌گذارد. این در حالی است که تغییر و تحول احتمالی از ترامپ به بایدن، تنها تغییر در تاکتیک‌ها و تکنیک‌هاست و می‌تواند فضای امیدبخش کوتاه‌مدتی را بعد از انتخاب احتمالی بایدن بر اقتصاد ایران حاکم کند، اما بعد از گذار از ماه عسل با بایدن، باز شاهد نوعی جهت‌گیری معنادار در قالب مذاکرات سختی خواهیم بود که این بار دموکرات‌ها آن را در شکل و شمایل جدید به ایران تحمیل خواهند کرد. بنابراین در وضعیت کنونی هر نوع توفیق بایدن به عنوان یک اثر مثبت مورد استقبال بازارهای اقتصادی قرار می‌گیرد اما بعد از عبور از روزها و هفته‌های ابتدایی پیروزی احتمالی بایدن موجبات ایجاد نوعی سرشکستگی مجدد را در فضای اقتصادی و معیشتی کشور و نوسانات بازارها ایجاد می‌کند، مگر اینکه ایران در مذاکرات با بایدن شروطی که شامل مسائل گسترده‌تری از جمله موضوعات حقوق بشری نیز خواهد شد مورد توجه قرار دهد. با توجه به این اتمسفر گفتمانی است که آنچه را که در فضای عمومی بازارها رخ می‌دهد را می‌توان تحلیل و تفسیر کرد.