کاهش 4 هزار تومانی نرخ دلار

 گروه بانک و بیمه | محسن شمشیری |

روز سه‌شنبه 29 مهر 99 قیمت دلار که در روزهای قبل به کانال 32 هزار تومان افزایش یافته بود با کاهش قابل توجه 4 هزار تومانی به کانال 28 هزار تومان سقوط کرد.آخرین نرخ‌ها در عصر سه‌شنبه نشان می‌دهد که دلار با 27550 تومان ، یورو 32848 تومان  و سکه 13959000 تومان فروخته شد. فعالان بازار معتقدند که دلایل این کاهش متاثر از 8 عامل عمده بوده که برخی از آنها مانند عرضه زیاد طلای آبشده در بازار و همچنین پیش خور کردن افزایش نرخ سود بانکی و اثر آن بر افزایش عرضه اوراق بدهی و اوراق مشارکت، تزریق ارز بانک مرکزی و صادرکنندگان در بازار متشکل و سامانه نیما و... اثر سریع و کوتاه‌مدت داشته‌اند و نرخ دلار را کاهش داده‌اند و برخی عوامل دیگر نیز پشتیبان تحلیل کاهش نرخ ارز در آینده هستند که از جمله آزاد‌سازی منابع ایران در عراق و دریافت کالا در مقابل آن، انتخابات امریکا و سایر عوامل نیز می‌توانند در آینده به تقویت عرضه ارز و کاهش آن منجر شوند. اما با این حال، باید دید که در روزهای آینده این روند کاهشی تاکجا ادامه خواهد داشت و تا چه حد می‌تواند تداوم داشته باشد. 

به عبارت دیگر، آزادسازی منابع ارزی ایران در عراق و پیگیری منابع بلوکه شده ایران در کره جنوبی، افزایش فروش نفت ایران، افزایش عرضه طلای آبشده و کاهش نرخ طلا و اثر آن بر بازار ارز، تزریق ارز بانک مرکزی در بازار متشکل ارزی و عرضه صادرکنندگان در نیما در روزهای اخیر، اخبار انتخابات امریکا، پایان تحریم تسلیحاتی، پیش خور کردن اثر رشد نرخ سود بانکی در جلسه آینده شورای پول و اعتبار و... عواملی است که باعث شده نرخ دلار در روز سه شنبه حدود 4هزار تومان کاهش داشته باشد و از کانال 32 هزار تومان به کانال 27 و 28 هزار تومان سقوط کند. 

در سامانه سنا و صرافی‌ها نرخ لحظه‌ای فروش دلار به 28600 تومان و نرخ خرید دلار 26020 تومان، فروش یورو 33900 و خرید یورو 31320 تومان رسید. 

یکی از فعالان بازار ارز به خبرنگار ما گفت: در بازار آزاد ارز نیز قیمت دلار ابتدا به 27 هزار تومان کاهش یافت اما به تدریج به 28 هزار و 900 تومان رسید همچنین یورو 33 هزار و 800 تومان و درهم امارات 7 هزار و 820 تومان اعلام شده است. قیمت خرید دلار در صرافی‌ها در محدوده کانال 26 هزار تومان است و این بدان معناست که صرافی‌ها چشم انتظار ریزش بیشتر قیمت ارز هستند؛ قیمت دلار از کانال 32 هزار تومان به 28 هزار تومان سقوط کرده و احتمالا با ادامه روند موجود، در روزهای آتی باید شاهد کاهش بیشتر قیمت ارز باشیم. وی افزود: در ساعات صبح قیمت دلار ابتدا به کانال 27 هزار تومان رسید و ظهر قیمت فروش دلار در صرافی‌ها نیز با کاهش شدید نسبت به قیمت‌های پایانی روز کاری قبل 28 هزار و 500 تومان و قیمت خرید دلار نیز 26 هزار و 20 تومان درج شده است. ضمن اینکه قیمت فروش یورو نیز با کاهش نسبت به قیمت‌های پایانی روز کاری قبل معادل 33 هزار و 800 تومان و قیمت خرید یورو 31 هزار و 320 تومان تعیین شده است.نرخ خرید و فروش دلار و یورو در صرافی‌های بانکی و بازار متشکل ارزی متغیر است و متناسب با نوسانات بازار آزاد در طول روز چند بار تغییر می‌کند. یکی از طلافروشی‌ها نیز به خبرنگار ما گفت: اگرچه به دنبال افزایش عرضه طلای آب‌شده به بازار، تزریق ارز بانک مرکزی در روزهای اخیر در بازار متشکل ارزی و همچنین گمانه زنی‌ها در مورد افزایش نرخ سود بانکی در جلسه آینده شورای پول و اعتبار، نرخ ارز با کاهش قابل توجهی در روز سه شنبه 29 مهر 99 مواجه شد و نرخ دلار در بازار آزاد به 28700 تومان رسید و قیمت سکه نیز با حدود 2 میلیون تومان کاهش مواجه شده است اما به نظر می‌رسد که بازار در حال پیش خور کردن اخبار مثبت آینده از آزادسازی منابع ایران در عراق، نتیجه انتخابات امریکا و تحولات دیگر است و حباب دو میلیون تومانی سکه را صفر کرده است.  فعالان بازار ارز و طلا می‌گویند که به ندرت شاهد رابطه برعکس طلا بر نرخ ارز هستیم و معمولا افزایش یا کاهش نرخ دلار بر قیمت طلا و سکه اثرگذار است اما گاهی افزایش عرضه طلا در بازار باعث می‌شود که نقدینگی به سمت طلا رفته و عده‌ای ارز خود را می‌فروشند تا طلا بخرند و لذا این عامل باعث کاهش همزمان قیمت طلا و ارز شده است.  روز سه شنبه در ساعات صبح قیمت دلار 27900، یورو 33495، پوند انگلیس375000، درهم امارات 7900، لیر ترکیه 3660، یوان چین 4300، دلار کانادا 22050 تومان معامله شد. اما در ساعات عصر قیمت دلار به 28700 تومان رسید.  در بازار طلا نیز قیمت طلا و سکه تحت تاثیر کاهش نرخ دلار، افزایش عرضه طلای آب‌شده به بازار و برخورد نیروی انتظامی با معاملات کاغذی، کاهش یافته است.مظنه مثقال طلای آبشده 5 میلیون و 437 هزار، گرم طلای 18 عیار 1 میلیون و 255 هزار تومان، سکه طرح جدید 14 میلیون و 220 هزار، سکه طرح قدیم 13 میلیون و 450 هزار، نیم سکه 7 میلیون و 750 هزار، ربع سکه 5 میلیون و 250 هزار، سکه گرمی 2 میلیون و 750 هزار تومان معامله شد.

   ۳۸۰ میلیون دلار ارز بانک مرکزی 

 بدون مشتری ماند

بانک مرکزی 28 مهر 99 و در پنجمین روز اجرای سیاست جدید ارزی، حدود 75 میلیون دلار ارز به صورت اسکناس در «بازار متشکل معاملات ارزی» در نرخ‌های حاشیه بازار عرضه کرد.به رغم این میزان عرضه و امکان خرید هر صرافی به میزان ۵٠٠ هزار دلار در بازار مذکور، حدود 944 هزار دلار توسط صرافی‌ها خریداری شد. این امر حاکی از فقدان تقاضای موثر در بازار برای ارز به صورت اسکناس است. 

طبق آمار اعلامی بانک مرکزی، حدود ۳۸۵ میلیون دلار اسکناس ارز در بازار متشکل طی ۵ روز از زمان اجرای سیاست جدید ارزی عرضه کرد، ‌اما به دلیل نبود تقاضای واقعی، ۴ میلیون و ۷۴۴ هزار دلار فروخته شد. 

همچنین گزارش‌های دریافتی از سامانه نیما حاکی از این است که سه شنبه حدود 142 میلیون دلار ارز به صورت حواله ارزی توسط صادرکنندگان در بازار عرضه شده است.

آقای صمدی از فعالان بازار ارز می‌گوید که قیمت ارز چند بار تغییر کرده و دلار امریکا ظهر سه شنبه در صرافی‌های بانکی با کاهش ۲ هزار و ۷۰۰ تومانی نسبت به روز دوشنبه ۲۸ هزار و ۲۰۰ تومان به فروش رسید. این در حالی است که نرخ خرید دلار در این صرافی‌ها با اختلاف حدود ۲ هزار تومانی ۲۶ هزار و ۲۰ تومان اعلام شده است این فاصله نشان‌دهنده این است که صرافی‌ها انتظار کاهش بشتر نرخ را دارند و برای جلوگیری از زیان خود، قیمت پایین‌تر برای خرید گذاشته‌اند. قیمت فروش یورو نیز در صرافی‌های بانکی ۳۳ هزار و ۵۰۰ تومان اعلام شده است که کاهش ۲ هزار و ۳۰۰ تومانی را نسبت به روز گذشته تجربه می‌کند. نرخ خرید یورو نیز ۳۱ هزار و ۳۲۰ تومان درج شده است. نرخ دلار امروز در حالی به ۲۸ هزار و ۲۰۰ تومان رسیده که روز یکشنبه کانال ۳۲ هزار تومان را نیز فتح کرده بود که بیانگر ریزش حدود ۴ هزار تومانی قیمت این ارز در دو روز گذشته است. بانک مرکزی نیز طی روزهای گذشته روزانه حدود ۷۵ میلیون دلار را به صورت اسکناس در بازار متشکل ارزی عرضه کرده است که خریداران تنها حدود یک درصد این ارزها را خریداری کرده‌اند و ۹۹ درصد ارز عرضه شده تقاضایی نداشته است.

رییس کل بانک مرکزی نیز خبر از به حداقل رسیدن خرید اسکناس و افزایش عرضه در سامانه نیما داد. به گفته همتی طی روزهای اخیر روزانه حدود ۱۵۰ میلیون دلار توسط صادرکنندگان در سامانه نیما عرضه شده که در کنار منابع بانک مرکزی تامین ارز واردات را شتاب بخشیده است.

همتی اعلام کرد: عرضه ارز در سامانه نیما افزایش یافته و خرید اسکناس در بازار ارز به حداقل رسیده است.مشکلات ناشی از تحریم و اثرات آن بر صادرات را اطلاع دارم و علت کاهش صادرات ما در ۶ ماهه ابتدای سال دقیقا مشخص است و در نیمه دوم سال جهش خوبی در این زمینه خواهیم داشت و نرخ ارز نیز کنترل می‌شود و شرایط بازار در خصوص نرخ ارز مثبت‌تر شده است و نکته دوم اینکه عرضه ارز در سامانه نیما بسیار بهتر شده است.

  اثر آزادسازی منابع در عراق 

از دیگر خبرهای مثبت که موجب شده تا جو بازار ارز برخلاف هفته‌های قبل، مثبت شود؛ خبرهای مربوط به آزادسازی دارایی‌های ایران در عراق و کره است. آزادسازی 5.5 میلیارد دلاری منابع ایران در عراق خبر مهمی است که بعد از سفر اخیر رییس کل بانک مرکزی به عراق اعلام شد. برهمین اساس نیز وزارت خارجه اعلام کرد که دستاورد عبدالناصر همتی از سفر به عراق مثبت بوده است. بنابراین احتمالاً به زودی باید منتظر ورود دارایی‌های بلوکه شده به کشور باشیم. برداشته شدن تحریم‌های تسلیحاتی از هفته جاری نیز از دیگر سیگنال‌های مثبتی بود که بازار ارز را تحت تأثیر قرار داد و باعث شد تا خریدهای هیجانی فروکش کند و اکثر خریداران هفته‌های قبل را به فروشنده تبدیل کنند. بازاری‌های می‌گویند آنچه این روزها در بازار ارز اتفاق افتاده مشابه وضعیت بازار سرمایه است؛ در آن زمان نیز بسیاری از کارشناسان به خارج شدن بیش از حد بازار سهام از سطح بنیادی هشدار دادند و در نهایت نیز بازار قریب 30 درصد ریزش کرد. علی‌اکبر کریمی عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس با اشاره به اینکه دلایل گوناگونی برای نوسان کاذب بازار ارز وجود دارد، گفت: کاهش عرضه ارز از جانب بخش خصوصی (صادرکنندگان) و محدودیت منابع دولتی و نیز فضاسازی‌های تبلیغاتی و روانی که عمدتاً منشأ خارجی دارد، از جمله 3 عامل اصلی نوسانات اخیر بازار ارز بوده‌اند. اکنون اخبار موثق آزادسازی منابع عظیم ارزی بلوکه‌شده ایران در عراق و همچنین سیر صعودی فروش نفت ایران ۲ عامل اصلی کاهش نرخ ارز است. با توجه به اخبار مثبت آزادسازی بخش عمده‌ای از منابع ارزی بلوکه‌شده ایران در عراق که پس از سفر آقای همتی به این کشور منتشر شده است، می‌توان امیدوار بود که در روزهای آینده شاهد عرضه سنگین ارز در بازار و کاهش نرخ باشیم. عضو کمیسیون صنایع و معادن با اشاره به اینکه اخبار خوب منعکس‌شده در رسانه‌های معتبر داخلی و خارجی راجع به افزایش چندبرابری فروش نفت ایران را می‌توان قابل اتکا و صحیح دانست، گفت: طبعاً دولت با افزایش درآمدهای ارزی نفتی خود می‌تواند در روزهای آتی بازار ارز را اشباع کند و به آرامش نسبی برساند. وی با بیان اینکه لازم است برنامه‌های عملیاتی جدیدی برای برخورد با متخلفان و عوامل قیمت‌سازی مصنوعی بازار ارز تدوین و اجرایی شود، عنوان کرد: بازار معاملات فردایی مصداق بارز عملیات روانی منفی در بازار ارز است و اینکه پیشاپیش یک قیمت توهمی برای روزهای آتی تعیین شود خود التهاب‌آفرین است.

برخی کارشناسان اقتصادی معتقدند قیمت دلار در روز‌های گذشته از کانال 32هزار تومان به کانال 28هزار تومان بازگشته است، در نتیجه ریسک بالایی متوجه سرمایه‌گذاران این بازار خواهد بود. صراف‌های خیابان فردوسی از افزایش تعداد فروشنده‌ها در بازار و نبود خریدار می‌گویند و تأکید دارند که جو بازار ریزشی است و احتمال دارد که قیمت دلار به کانالهای پایین‌تر سقوط کند. 

افزایش قیمت ارز در هفته‌های اخیر موجب شد تا دلار رکوردهای بالایی در کانال‌های 31 و 32 هزار تومانی را به ثبت برساند. افزایش قیمت ارز موجب افزایش قیمت در بازارهای موازی نیز شد و رکوردهایی بالایی در بازار طلا و سکه و خودرو و ... به ثبت رسید. از همان ابتدا که استارت افزایش قیمت ارز در بازار زده شد فعالان اقتصادی تأکید داشتند که این افزایش قیمت‌ها ریشه اقتصادی ندارد و صرفاً براساس هیجانات و جو منفی در بازار مدار قیمت‌ها صعودی شده است.تشدید فضای هیجانی در بازار و اعلام خبرهای مربوط به تحریم 18 بانک ایرانی و ... باعث شد تا بازار ارز باردیگر روزهای پرنوسانی را به خود ببیند؛ اما با ورود بازارساز و اعلام خبرهای مثبت ورق در بازار ارز برگشت و مدار قیمتی نزولی شد.

    تزریق ارز در بازار متشکل

طی هفته گذشته بانک مرکزی با صدور اطلاعیه‌ای از عرضه روزانه 50 میلیون دلار در بازار متشکل ارزی و افزایش سقف خرید ارز توسط صرافی‌ها خبر داد؛ این سیاست بانک مرکزی طی یک هفته گذشته اجرایی شده و آثار آن در کاهش شدید قیمت ارز محسوس است.

آن‌طور که بانک مرکزی اعلام کرده، افزایش عرضه در بازار موجب شده تا تقاضایی نیز برای ارز وجود نداشته باشد؛ به عنوان نمونه روز دوشنبه 75 میلیون دلار توسط بازارساز در بازارمتشکل ارزی عرضه شد اما کمتر از یک میلیون دلار خریدار وجود داشت. علاوه بر بازار متشکل ارزی، عرضه ارز در نیما نیز افزایش محسوس داشته است؛ عبدالناصر همتی رییس کل بانک مرکزی در همین خصوص می‌گوید: طی روزهای اخیر روزانه حدود 150میلیون دلار توسط صادرکنندگان در سامانه نیما عرضه می‌شود که در کنار منابع بانک مرکزی تأمین ارز واردات شتاب گرفته است.

    اخبار انتخابات امریکا

علاوه بر این اخبار انتخابات امریکا نیز موجب شده تا جو بازار نسبت به روزهای قبل مثبت شود؛ به‌عبارتی در کنار خبرهای مثبت از آزادسازی دارایی‌های بلوکه شده و همچنین افزایش عرضه ارز در بازار متشکل و نیما، اخبار مربوط به انتخابات امریکا نیز کارساز شده و باعث خروج تقاضای کاذب از بازار شده است. احتمال پیروزی ترامپ در انتخابات امریکا موجب شده بود تا بازار ارز بدترین سناریوهای ممکن را پیش‌خور کند اما با برتری بایدن در نظرسنجی‌ها نسبت به ترامپ، انتظارات منفی نیز در بازار ارز فروکش کرده است؛ هرچند به اعتقاد فعالان اقتصادی تفاوتی میان ترامپ یا بایدن نخواهد بود اما برخی معامله‌گران براین باورند که تداوم دوره ریاست‌جمهوری ترامپ به معنی ادامه سیاست تحریم حداکثری، عدم فروش نفت و محدودیت‌های شدید بانکی است. سیدکمال سید علی معاون اسبق بانک مرکزی در خصوص تاثیر انتخابات امریکا بر بازار ارز ایران می‌گوید: در صورت برنده شدن هر نامزدی در انتخابات پیش روی امریکا، احتمال افزایش قیمت ارز کم خواهد بود و نگاه من به آینده بازار ارز کاهشی است.

برخی از بازاری‌ها می‌گویند بازار دیگر کشش افزایش قیمت را نداشت و الان زمان ریزش بازار است؛ کارشناسان اقتصادی براین باورند که از 25 شهریور تاکنون قیمت ارز حدود 25 درصد افزایش پیدا کرده است. روند امروزه بازار ارز نشان‌دهنده بی‌ثبات بودن این بازار است و به نظر افزایش دوباره قیمت ارز معنایی نخواهد داشت.

گفتنی است، قیمت طلا، سکه و ارز در بازار طی روزهای نخست ابتدای هفته جاری نسبت به روزهای قبل با افزایش همراه شده‌اند که یکی از دلایل اصلی اعمال تحریم‌های مجدد برخی بانک‌های ایرانی است، جو روانی حاکم در بازار ارز موجب شده تا بار دیگر نوسانات شدید قیمتی در بازار به وجود آید و دلار نیز از سد قیمتی 30 هزار تومان عبور کند.

در هفته‌های اخیر، تشدید نوسانات ارزی موجب شد تا بازارساز تصمیم جدی برای مدیریت عرضه و تقاضا بگیرد و برهمین اساس علاوه بر افزایش عرضه در بازار با برداشتن سقف فروش در سامانه نیما، از سرگیری فروش ارز سهمیه‌ای و کاهش اختلاف دلار در بازار رسمی و آزاد و البته آزاد شدن فروش ارز پتروشیمی‌ها در صرافی‌های مجاز مقدمات کاهش نوسانات قیمتی را در بازار ارز فراهم کرد.

بانک مرکزی همچنین اعلام کرده از روز دوشنبه 21 مهرماه نیز روزانه 50 میلیون دلار اسکناس وارد بازار خواهد کرد ضمن اینکه سقف خرید بانک‌ها و صرافی‌ها در بازار متشکل ارزی را به 500 هزار دلار افزایش داده است.فعالان بازار پیش بینی می‌کنند با ورود 50 میلیون دلار در بازار و افزایش سقف خرید صرافی‌ها در بازار متشکل، قیمت ارز کاهشی شود کمااینکه بعد از اعلام این خبر نیز دلار حدود هزار تومان کاهش یافت. با افزایش قیمت ارز در بازار آزاد، قیمت خرید و فروش ارز در صرافی‌های بانکی نیز افزایش یافت؛ قیمت دلار برای اولین بار طی روز یکشنبه 20 مهر در صرافی‌های بانکی وارد کانال 31 هزار تومان شد؛ فعالان بازار براین باورند که رشد چشم‌گیر قیمت طلا و ارز و دلار واکنش هیجانی بازار به اقدام جدید امریکا بود که 18 بانک ایرانی را در لیست تحریم‌های ثانویه خود قرار داد.

در بازار ارز هم اکنون قیمت دلار 28 هزار و 900 تومان، یورو 33 هزار و 800 تومان و درهم امارات 7 هزار و 820 تومان اعلام شده است. قیمت خرید دلار در صرافی‌ها هم اکنون در محدوده کانال 26 هزار تومان است و این بدان معناست که صرافی‌ها چشم انتظار ریزش بیشتر قیمت ارز هستند؛ قیمت دلار از کانال 32 هزار تومان به 28 هزار تومان سقوط کرده و احتمالا با ادامه روند موجود، در روزهای آتی باید شاهد کاهش بیشتر قیمت ارز باشیم. قیمت فروش دلار در صرافی‌ها با کاهش شدید نسبت به قیمت‌های پایانی روز کاری قبل 28 هزار و 500 تومان و قیمت خرید دلار نیز 26 هزار و 20 تومان درج شده است. ضمن اینکه قیمت فروش یورو نیز با کاهش نسبت به قیمت‌های پایانی روز کاری قبل معادل 33 هزار و 800 تومان و قیمت خرید یورو 31 هزار و 320 تومان تعیین شده است. نرخ خرید و فروش دلار و یورو در صرافی‌های بانکی و بازار متشکل ارزی متغیر است و متناسب با نوسانات بازار آزاد در طول روز چند بار تغییر می‌کند. قیمت دلار در صرافی‌های بانکی با کاهش نسبت به قیمت‌های پایانی روز کاری قبل ۲۸ هزار و ۹۸۰ تومان تعیین شده است. 

تشدید نوسانات ارزی موجب شد تا بازارساز تصمیم جدی برای مدیریت عرضه و تقاضا بگیرد و برهمین اساس علاوه بر افزایش عرضه در بازار با برداشتن سقف فروش در سامانه نیما، از سرگیری فروش ارز سهمیه‌ای، آزاد شدن فروش ارز پتروشیمی‌ها در صرافی‌های غیربانکی و کاهش اختلاف دلار در بازار رسمی و آزاد مقدمات کاهش نوسانات قیمتی را در بازار ارز فراهم کرد. گفتنی است، با افزایش بیش از 3 هزار تومانی قیمت ارز در صرافی‌های بانکی و کاهش اختلاف قیمت ارز بازار آزاد و رسمی، بانک مرکزی ممنوعیت فروش ارز سهمیه‌ای را به هر کارت ملی برداشت؛ بنابراین صرافی‌ها به هر کارت ملی یک بار در سال 2200 دلار ارز سهمیه‌ای می‌فروشند. پیش از این با دستور بانک مرکزی فروش ارز سهمیه‌ای موقتاً در صرافی‌های بانکی متوقف شده بود.

محمد کشتی‌آرای، نایب رییس دوم اتحادیه طلا اعلام کرد: افزایش عرضه طلای آب‌شده به بازار و برخورد نیروی انتظامی با معاملات کاغذی، دو دلیل عمده ریزش قیمت طلا و سکه است. یکی از اتفاقات بی‌سابقه در این بازار، تاثیر کاهش قیمت طلا بر افت نرخ ارز بود. در جریان معاملات بازار آزاد تهران، قیمت سکه امامی به ۱۴میلیون و ۶۲۰ هزار و سکه طرح قدیم به ۱۳میلیون و ۵۰۰هزار تومان سقوط کرد.قیمت نیم سکه نیز ۷میلیون و ۸۰۰ هزار تومان، ربع سکه پنج میلیون و ۴۰۰ هزار سکه یک گرمی دو میلیون و ۸۰۰ هزار تومان است. همچنین هر مثقال طلا پنج میلیون و ۴۸۲ هزار و هر گرم طلای ۱۸عیار یک میلیون و ۲۹۳ هزار تومان معامله می‌شود.