بقعهای ۸۵۰ ساله در دزفول
یکی از قدیمیترین بناهایی که در شهر دزفول بعد از مسجد جامع این شهر ساخته شد بقعه «شیخ اسماعیل قصری» بود که در قرن ششم هجری احداث شد؛ بقعهای که به بازار قدیم دزفول جلوه خاصی داده است. به گزارش ایسنا، شیخ اسماعیل قصری از عرفای بزرگ قرن ششم و از اصحاب و شاگردان نمونه شیخ ابونجیب سهروردی بوده است که پس از خاتمه دوران تعلم از اصفهان برای تبلیغ مذهب تشیع به دزفول عزیمت میکند و مدرسه و خانقاهی که مجاور آن حدیقهای دلگشا و افزون از یک هزار مترمربع مساحت داشته را بنا میکند و به تربیت سالکان و ارشاد طالبان مشغول میشود. شیخ اسماعیل قصری که مظهر رموز شریعت و طریقت و از علمای علم حدیث بود پس از سالها تلاش و کوشش در ریاضت در سال ۵۸۹ هجری قمری از دنیا میرود و او را در مدرسه و خانگاهش به خاک میسپارند که بعدها به بقعه متبرکه تبدیل میشود که البته در گذر زمان بر اثر سه زلزله در شهر دزفول از زمان فوت وی تا ۲۰۰ سال پیش، مزار شیخ اسماعیل زیر آوار پنهان میشود و سالهای بسیار برای همگان ناشناخته میماند تا اینکه محمدحسین حکمتفر، از پژوهشگران دزفولی، در سال ۱۳۵۵ در یکی از پژوهشهای خود در حین خواندن کتاب نفحاتالأنس از عبدالرحمان جامی متوجه میشود که شیخ اسماعیل قصری در مکانی در بازار قدیم دزفول دفن شده است. این پژوهشگر دزفولی به همراه سایر خدمتگزاران در همان سال با گرفتن مجوز از میراث فرهنگی اقدام به تعمیر و مرمت بقعه شیخ اسماعیل قصری و یافتن مزار از زیر خروارها خاک میکند اما به دلیل گذشت زمان و آسیب فراوان به ساختمان بقعه و به ویژه گنبد آن با نظر و مجوز کارشناسان میراث فرهنگی، اوقاف و معماران سنتی بعد از هشت سال جنگ تحمیلی، ساختمان بقعه تخریب و اقدام به بازسازی کامل میشود. نکته قابل تامل نمایان شدن سر اسکلت شیخ اسماعیل هنگام خاکبرداری بود که بلافاصله در همان محل با خاک پوشانده میشود. اکنون بقعه شیخ اسماعیل قصری که با کاشیکاریهای زیبا زینت داده شده، در بازار قدیم دزفول که جزو موقوفات این شیخ است و روبروی بازار خراطان، همچون نگین میدرخشد و مردم دزفول به این شیخ ارادت و اعتقاد قلبی بسیار دارند.
مزار شیخ اسماعیل در ساختمان بخش زیرزمین است. زیبایی کاشیکاری انجام شده و نورپردازی خاص نظر هرتازه واردی را جلب میکند. مزار شیخ در جمع خانه، مکانی که مجلس سمای شیخ برگزار میشده، قرار دارد. روی دورتادور کتیبه مزار شیخ نیز هشت رباعی از نجمالدین رازی (شاگرد شیخ اسماعیل) نقش بسته است. حکمتفر، عضو هیات امنای بقعه شیخ اسماعیل، درباره بقعه در حال ساخت، بیان کرد: مزار شیخ اسماعیل در بخش زیرین ساختمان بقعه یعنی همان جایی که ۸۵۰ سال پیش دفن شده بود، قرار دارد که دارای دو چلهخانه و دو محراب است. چلهخانهها همان مکانهایی هستند که شیخ اسماعیل و اصحاب و مریدانش ۴۰ شبانهروز در آن ریاضت میکشیدند.