تراز منفی تجاری تا پایان پاییز

تعادل | گروه تجارت|

جزییات تجارت خارجی در نهمین ماه از سال ۹۹ اعلام شد. طبق آمار اعلام شده از سوی گمرک، 110 میلیون تن به ارزش 52 میلیارد دلار مجموع صادرات و واردات ایران تا پایان سومین فصل از سال جاری است. مطابق آمار ارایه شده، میزان صادرات 25 میلیارد و 100 میلیون دلار و واردات ۲۶ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار بوده است. این در حالی است که تحلیل داده‌های آماری نشان می‌دهد، در ۹ ماهه سال گذشته حجم تجارت خارجی کشور ۶۳ میلیارد و ۷۳۶ میلیون دلار بوده، که سهم صادرات ۳۱ میلیارد و ۹۰۲ میلیون دلار و واردات ۳۱ میلیارد و ۸۳۶ میلیون دلار بوده، که نشانگر افت 16 درصدی واردات و 20 درصدی صادرات غیرنفتی است. همچنین جزییات آماری گویای این است که پرونده تجارت خارجی تا پایان فصل پاییز با تراز منفی یک میلیارد و 700 میلیون دلار بسته شده است. مهم‌ترین مبادی وارداتی ایران به ترتیب «چین، امارات متحده عربی، ترکیه، هند و آلمان» به شمار می‌روند. از آن‌سو، مهم‌ترین خریداران کالاهای ایرانی، کشورهایی مثل «چین، عراق، امارات متحده عربی، ترکیه و افغانستان» بوده‌اند. 

   جزییات تجارت در 9 ماهه اول 99

رییس کل گمرک ایران، کارنامه تجاری کشور تا پایان فصل سوم سال 99 را تشریح کرد. براساس آمار اعلام شده از سوی مهدی میر اشرفی، سهم واردات از سر جمع تجارت خارجی در این مدت ۲۶ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال ۱۶ درصد کاهش را نشان می‌دهد. در این مدت به لحاظ وزنی ۲۵ میلیون تن واردات داشته‌ایم که نسبت به سال قبل 1 درصد کاهش یافته است. همچنین 110 میلیون تن کالا به ارزش 52 میلیارد دلار بین ایران و کشورهای مختلف جهان مبادله شد که سهم صادرات 85.2 میایون تن به ارزش 25 میلیارد و 100 میلیون دلار بود. میر اشرفی، حجم ۱۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تن از ۲۵ میلیون تن کالای وارداتی به کشور را کالاهای اساسی اعلام و تاکید کرد 70 درصد وزن واردات را ۲۵ قلم کالای اساسی به خود اختصاص داده است.

   مهم‌ترین مبادی وارداتی و صادراتی

اما مبادی وارداتی و صادراتی ایران در بازه زمانی یاد شده کدام کشورها هستند؟ بررسی تجارت خارجی کشور نشانگر این است که کالاهای وارداتی در ۹ ماهه سال جاری به ترتیب از «چین» با ۲ میلیون و ۶۰۰ هزارتن به ارزش 7 میلیارد دلار، «امارات متحده عربی» با سه میلیون و۵۰۰ هزار تن به ارزش ۶ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار، «ترکیه» با سه میلیون و ۵۰۰ هزار تن به ارزش سه میلیارد دلار، «هند» با یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار و «آلمان» با ۹۱۱ هزار تن کالا به ارزش یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار بوده است. همچنین تا پایان فصل پاییز، پنج میلیون و ۲۰۰ هزار تن کالا از قلمرو ایران به کشورهای همسایه ترانزیت شده، که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۰.۹ کاهش را نشان می‌دهد. طبق آمار ارایه شده، مقایسه صادرات غیرنفتی ایران با مدت مشابه سال قبل از لحاظ وزن 17 درصد کاهش و از نظز ارزش 20 درصد کاهش داشته است.

بر اساس آنچه رییس کل گمرک ایران عنوان کرده، مقاصد اصلی کالاهای صادراتی ایران در این مدت «چین» با ۲۰ میلیون و ۶۰۰ هزار تن به ارزش ۶ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار، «عراق» با ۲۰ میلیون و ۸۰۰ هزار تن به ارزش پنج میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار، «امارات متحده عربی» با ۱۱ میلیون و ۴۰۰ هزار تن به ارزش سه میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار، «ترکیه» با پنج میلیون و ۴۰۰ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار و «افغانستان» با پنج میلیون و ۲۰۰ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار بودند. میراشرفی همچنین به این نکته اشاره کرد که این میزان صادرات با توجه به به شرایط ناشی از شیوع بیماری همه‌گیر کووید-۱۹ و تحریم‌های ظالمانه امریکا نشانه تلاش و همت دست‌اندرکاران حوزه صادرات همچنین تولیدکنندگان کشورمان است و پیش‌بینی می‌شود که در ماه‌های باقی‌مانده از سال همچنان به روند افزایشی خود ادامه دهد.

   جزییات تجارت در 8 ماه سال 99

اما تجارت ایران در ماه هشتم چگونه رقم خورده است؟ براساس آمار گمرک، تجارت خارجی ایران، در این بازه زمانی برابر با ۹۷ میلیون و ۷۰۰ هزار تن کالا به ارزش ۴۴ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار گزارش شده است. این در حالی است که در مدت مشابه سال قبل در مجموع، صادرات و واردات حجم تجارتی معادل ۵۵ میلیارد و ۴۲۴ میلیون دلار بوده است.مبادی وارداتی ایران تا پایان ماه هشتم، شامل چین با ۶ میلیارد دلار، امارات با ۵ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار، ترکیه با ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار، هند با یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار و آلمان با یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار بوده‌اند. مهم‌ترین اقلام وارداتی کشور در این بازه زمانی، بیشتر شامل کالاهای اساسی بوده است. از طرفی میزان واردات کالا در این مدت ۲۱ میلیون و ۸۰۰ هزار تن ثبت شده است که حکایت از افت یک درصدی وزن کالاهای وارداتی نسبت به مدت مشابه سال گذشته دارد. ارزش کل واردات کالا نیز در این مدت ۲۳ میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار بوده است که ۱۸ درصد افت را در ارزش واردات نشان می‌دهد. آمارهای واردات مدت مشابه سال گذشته نشان می‌دهد از ابتدای سال ۹۸ تا‌ انتهای آبان ۲۲ میلیون و ۱۲۹ هزار تن کالا به ارزش ۲۸ میلیارد و ۳۸۳ میلیون دلار وارد کشور شده بود. بر اساس آمار اعلام‌شده، در بخش صادرات نیز بیش از ۷۵ میلیون تن کالا به ارزش ۲۱ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار - بالغ بر سه برابر وزن واردات- صادرات انجام شده که از نظر وزنی ۱۴ درصد و از حیث ارزش ۱۹ درصد در مقایسه با مدت مشابه سال قبل کاهش داشته است. اما مقاصد صادراتی ایران در ۸ ماه منتهی به آبان کدام کشورها بودند؟ براساس آنچه گمرک اعلام کرده، عراق با ۵میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار در رتبه اول، چین با همین میزان در مقام دوم، امارات متحده عربی با ۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار سوم، ترکیه با یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار چهارم و افغانستان با یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار در جایگاه بعدی قرار دارند. اما نکته‌ای که در مورد صادرات آبان ماه امسال حائز اهمیت است این است که « پسته» مقام چهارم کالاهای صادراتی ایران را کسب کرده و با توجه به اینکه میانگین ارزش کالاهای صادراتی کشورمان هر کیلو حدود ۳۰ سنت است، پسته هر کیلو ۶ دلار و بالاتر صادر شده و این نشان می‌دهد که در اقلام عمده صادراتی، محصولات کشاورزی و در رأس آن پسته سهم خوبی دارند. البته تراز تجاری در ماه آبان مثبت گزارش شده بود. 

   افزایش ۴۶ درصدی تجارت با کشورهای اوراسیا

از سوی دیگر، مدیرکل دفتر اروپا و امریکای سازمان توسعه تجارت ایران اعلام کرده، که در هشت ماهه سال 99 حدود 233 میلیون دلار صادرات و حدود 11 میلیون دلار واردات از ارمنستان داشتیم. نسبت به مدت مشابه سال قبل شاهد حدود 27 درصد کاهش در حوزه صادرات هستیم. بنابراین روند تجاری تا حدی تحت تاثیر قرار گرفته اما امیدواریم که در سه ماهه پایان سال این رقم را جبران کنیم. بنا به اظهارات مدیرکل دفتر اروپا و امریکای سازمان توسعه تجارت ایران، به آمار میلادی و بر مبنای کمیته آمار دولتی ارمنستان از ابتدای ژانویه تا پایان اکتبر 2020 میلادی یعنی در بازه 10 ماهه در مجموع حدود 330 میلیون دلار تجارت با ارمنستان داشتیم که 254 میلیون دلار آن صادرات و 74 میلیون دلار آن واردات بوده است. 0.6 درصد مجموع تجارت ایران و ارمنستان افزایش داشته است. الفت تاکید کرده است که از آبان‌ماه سال گذشته موافقت‌نامه تجارت آزاد به صورت موقت در مورد کالاهایی که در پیوست موافقت‌نامه در مورد آنها توافق شده بود شروع و اجرایی شده و ایران با این 5 کشور در قالب آن کالاها ترجیحاتی داده و ترجیحاتی می‌گیرد. برآورد ما این است که حدود 46 درصد تجارت ما در 8ماه 99 با مجموع کشورهای اوراسیا در مشمول کالاهای موافقت‌نامه افزایش پیدا کرده است.