راهکار جایگزینی برای FATF وجود ندارد
علی بیگدلی
FATF یک بخش بسیار مهم به نام CFTدارد که در واقع مشکلات ایران در خصوص این سند برآمده از این بخش است.CFTدر واقع منع مالی تروریسم است و برخی مقامات ایرانی معتقدند در صورتی که ایران این تعهدنامه را بپذیرد، ممکن است برخی مناسبات ارتباطی ایران در منطقه با تفاسیر خاص غربی‌ها از گروه‌های تروریستی مواجه شود، کمک‌های ایران به این گروه‌ها با مشکل مواجه شود. از سوی دیگر بدون پذیرش FATF تمام کانال‌های مالی و مبادلاتی ایران متوقف خواهد شد...
همان طور که امروز یک چنین شرایطی ایجاد شده است. حتی خرید واکسن کرونا که با جام مردم ایران سر و کار دارد، تنها روش برای خرید واکسن، عضویت در FATF و متعاقب آن عضویت در سوئیفت است تا بتوان این واکسن‌ها را تهیه کرد. هم سوئیفت و هم مبادلات بانکی بر روی اقتصاد ایران بسته است، چرا FATFدر ایران تصویب نشده است. این در حالی است که ده‌ها میلیارد دلار از درآمدهای ایران در کشورهای دیگر بایکوت شده، چرا که کشورهای دیگر حاضر به نقل و انتقال بانکی اموال ایران نیستند و از تحریم‌های امریکا می‌ترسند. رقم حداقلی مطالبات ایران در سایر کشورها 45 میلیارد دلار است که برای کشور می‌تواند بسیار راهگشا باشد. مجموعه مواردی که در اف‌ای‌تی‌اف روی آنها تاکید شده، 4 مورد است که یکی مساله پولشویی است که ایران مشکلی با آن ندارد و قبلا مجلس آن را تصویب کرده است. مورد بعدی هم قاچاق اسلحه، مواد مخدر و انسان است که این مساله نیز با تایید مجلس مواجه شده است. 2 مورد باقی مانده یعنیFATF وCFT از جمله بخش‌هایی هستند که مجمع هنوز تصمیمی در خصوص آن نگرفته است. هرچند برخی از افراد اعلام می‌کنند که ایران برای کمک به گروه‌هایی چون حزب‌الله و... نیازی به نقل و انتقال بانکی ندارد و از طریق چمدانی و... این روند را پیگیری می‌کند، اما معتقدم یک چنین روندی ممکن نیست و به هر حال اموال منتقل شده، توقیف خواهد شد. البته همین امروز هم می‌توان تحریم‌ها را دور زد یا از طریق صرافی‌ها جابه‌جایی مالی داشته باشید، اما این روند بسیار پرهزینه و پرریسک است، ضمن اینکه به هر حال از منظر حقوق بین‌الملل این رفتار غیرقانونی است. البته امریکایی‌ها ادعا می‌کنند که در 3 حوزه مواد غذایی، دارویی و بخش سلامت امکان تحریم وجود ندارد، اما واقعیت آن است که بانک‌های جهانی از ترس امریکا و به دلیل آثار روانی تحریم‌ها حاضر به پذیرش ریسک ارتباط مالی با ایران نیستند. به نظر می‌رسد که مقامات ایرانی در یک وضعیت متناقض گرفتار شده‌اند، از یک‌طرف می‌خواهند نقل و انتقالات مالی در کشور به طور اصولی دنبال شوند و مشکلی در این زمینه ایجاد نشود و از سوی دیگر حاضر نیستند که FATF را بپذیرند. برای عبور از این چالش هیچ راهکار جایگزینی وجود ندارد. در واقع این تناقض ادامه‌دار نخواهد بود. به هر حال اقتصاد و مدیریت ایران باید از میان این دو گزینه یکی را انتخاب کند. پیوستن به شبکه بانکی جهانی و سوئیفت تنها با پذیرش FATF ممکن است و در صورتی که این سند امضا نشود، ایران از چرخه رسمی مبادلات بانکی خارج خواهد شد. شخص آقای رییس‌جمهوری هم اخیرا در خصوص همین ضرورت‌ها صحبت کردند و از مسدود ساختن ده‌ها میلیارد دلار از دارایی‌های ایران در سایر کشورها سخن گفتند. از سوی دیگر به هر حال مردم ایران هم توقع دارند که مانند سایر کشورها از واکسن ویژه کرونا بهره‌مند شوند و تحریم‌ها در روند خرید واکسن کرونا اخلال ایجاد نکند. مجموعه این عوامل، موضوعاتی است که پیش روی تصمیم‌سازان کشور قرار گرفته تا سرانجام تصمیم نهایی را در این خصوص اخذ کنند و اقتصاد و کسب و کار کشور را از وضعیت بلاتکلیف فعلی خارج کنند. همان طور که گفتم هیچ راهکار جایگزینی برای FATF وجود ندارد. حتی اگر قصد داشته باشید تا برای خانواده‌تان در سایر کشورها پول ارسال کنید، نهادهای ناظر بین‌المللی رد پول را خواهند زد و از نقل و انتقال آن جلوگیری خواهند کرد. معتقدم تنها راه برای عبور از این چالش پذیرش FATF و CFTاست. البته رویکردهای اخیر کشورمان هم نشان می‌دهد که با توجه به تحولات رخ داده، احتمالا تغییری در رویکرد فعلی رخ خواهد داد. برای اگاهی از کم و کیف تصمیمات باید همچنان منتظر تصمیم‌سازی‌های مجمع بمانیم تا در نهایت مشخص شود که چه تصمیمی در این خصوص اخذ خواهد شد.
