بازگشت ایران به بازار نفت

حسن مرادی

چشم‌انداز حضور ایران در بازار نفت چگونه است؟ آیا ایران قادر است، سهم خود را در بازار انرژی بین‌‌المللی پس بگیرد؟ عقب‌نشینی تروئیکای اروپایی برای صدور قطعنامه علیه ایران تا چه اندازه به نفع ایران در بازار انرژی خواهد بود؟ موضع اوپک در خصوص حضور دوباره ایران در بازار نفت چه خواهد بود؟ این پرسش‌ها و پرسش‌هایی از این دست این روزها بعد از برگزاری اجلاس چهاردهم وزرای نفت اوپک به تناوب در محافل اقتصادی و انرژی طرح می‌شود و بحث و تبادل نظر در خصوص آن صورت می‌گیرد. باید بدانیم، موقعیتی که اقتصاد ایران در مواجهه با جهان پیرامونی از جمله بازارهای انرژی در آن قرار دارد، موقعیت بسیار حساسی است و نیازمند نهایت هوشمندی و خردورزی برای استیفای منافع ملی ایرانیان از دل این تحولات است. جای خوشحالی است که توافق اوپک پلاس در چهاردهمین نشست وزیران نفت و انرژی تولید‌کنندگان عضو و غیرعضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت، باعث افزودن بیش از 6دلار به قیمت نفت شد و رشد این بازار را به میزان حداقل 6درصد افزایش داد. از طرفی هم عربستان سعودی هم که همواره در اجلاس اوپک در مواجهه با ایران، ساز مخالف می‌زد و همواره تلاش می‌کرد در مسیر رشد این بازار سنگ‌اندازی کند، به روند مورد توافق کشورهای عضو و غیر عضو اوپک تاسی کرد و به مطالبات کشورهای مختلف گردن نهاد تا وضعیت و نرخ نفت به شرایط باثبات با چشم‌اندازی روشن، بازگردد. در واقع عربستان قبول کرد که کاهش تولید روزانه یک میلیون بشکه‌ای نفت برای ماه آوریل ۲۰۲۱ را همچنان تداوم بخشد. ضمن اینکه روسیه به عنوان عضو غیر اوپک مهر تایید بر این تحولات زد تا دورنمای بازار نفت بعد از اوپک پلاس در شرایط مطلوب‌تری قرار بگیرد. اما در کنار این تحولات که در بطن بازار نفت رخ داد؛ در خارج از بازار نفت و در عرصه سیاست بین‌المللی نیز حادثه‌ای رخ داد که جای پای ایران را برای تاثیرگذاری مثبت در بازار نفت محکم‌تر کرد. با توقف تصمیم سه کشور اروپایی که قصد داشتند در همگامی با امریکا، قطعنامه‌ای را در شورای حکام سازمان انرژی اتمی علیه ایران به تصویب برسانند، ایران به عنوان کشوری که می‌تواند اثرات مثبتی بر تحولات بین‌المللی داشته باشد، توانست تصویر مناسب‌تری از خود در اجلاس اوپک به جای بگذارد و موضع کشورمان در این زمینه قوی‌تر شد. به هر حال زمانی که کشورهای اروپایی و امریکا پذیرفتند که با ایران وارد مناسباتی بدون پیش شرط برای بازگشت به برجام شوند و مطالبات ایران را قبول کردند، نشان‌دهنده توانمندی کشورمان در مواجهه با تحولات بیرونی است. البته ایران اعلام کرده که قبل از هر اقدامی باید تحریم‌های اقتصادی ظالمانه علیه کشورمان پایان یابد تا روند احیای برجام در دستور کار قرار بگیرد. ایران همچنین تاکید کرده که تا زمان برداشته شدن تحریم‌ها، هیچ اقدامی را مبتنی بر خواسته طرف مقابل در خصوص بازگشت به تعهدات برجامی‌اش برنامه‌ریزی نخواهد کرد. از سوی دیگر ایران با قدرت اعلام کرده که مذاکرات دوباره‌ای در خصوص برجام که پیش از این چهارچوب آن با تایید کشورهای مختلف همراه شده، نخواهد داشت. با این توضیحات اروپا و امریکا راهی جز پذیرش مطالبات به حق و قانونی ایران ندارند، البته غرب به این نتیجه رسیده است که فشار حداکثری خللی در وضعیت ایران نخواهد داشت و این کشور برنامه‌های خود را بر اساس راهبردهای کلانش دنبال خواهد کرد. با این توضیحات می‌توان پیش‌بینی کرد که ایران به زودی به بازارهای بین‌المللی باز خواهد گشت و در حوزه نقش آفرینی ایران در عرصه تجارت بین المللی نفت هم اخبار خوشی در راه خواهد بود. البته همانطور که اشاره کردم نحوه حضور ایران در بازارهای بین‌المللی باید با نهایت تدبیر و خردورزی صورت بگیرد تا منافع حداکثری کشورمان از دل این تحولات برآمده از مناسبات بین‌المللی استیفا شود.