تسهیلات بانکی و افزایش نرخ تسعیر ارز برای حمایت از بازار

گروه بانک و بیمه| 

رییس کل بانک مرکزی از موافقت این بانک با تصمیماتی از جمله اعطای تسهیلات به کارگزاری‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری و اصلاح نرخ تسعیر دارایی‌های ارزی بانک‌ها در راستای حمایت از بازار سرمایه خبر داد. همتی اعلام کرد: دو جلسه مفصل درخصوص بورس داشتیم. یکی درستاد هماهنگی اقتصادی دولت و در حضور رییس محترم جمهور و دیگری جلسه‌ای در مجلس شورای اسلامی در حضور رییس محترم مجلس.اراده جمعی دولت و مجلس حمایت از بازار سرمایه و اقدام برای افزایش اعتماد سهامداران به بازار بورس است. تصمیمات متخذه درجهت حمایت از بورس خصوصا سهامداران خرد بود. مجاز بودن بانک‌ها در اعطای تسهیلات به کارگزاری‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری، پیشنهاد مستثنی شدن بانک‌ها از قانون رفع موانع تولید درخرید سهام بورسی غیرمدیریتی، فروش ۲۰۰ میلیون دلار از منابع صندوق توسعه ملی و پرداخت معادل ریالی آن به صندوق تثبیت سهام و نیز اصلاح نرخ تسعیر دارایی‌های ارزی بانک‌ها، مواردی از موافقت‌های بانک مرکزی بود.

    تزریق۵ هزار میلیارد تومان به بازار سرمایه

از سوی دیگر، محمدعلی دهقان دهنوی رییس سازمان بورس گفت: تخصیص منابع از صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار سرمایه در دست اجرا است و ۲۰۰ میلیون دلار معادل ۵ هزار میلیارد تومان به بازار تزریق می‌شود.بانک‌ها باید بدون وارد شدن در بنگاه داری، وارد سرمایه‌گذاری شوند و این می‌تواند بازار سرمایه را با رونق مواجه کند و این سرمایه‌گذاری مورد تمایل بانک‌ها هم هست و انگیزه بانک‌ها را دو برابر می‌کند. دهقان‌دهنوی افزود: از بانک‌ها و موسسات اعتباری به دلیل علاقه‌مندی به سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه و حمایت از سهامی که متعلق به آنها و زیرمجموعه‌هایشان بود، درخواست داشتیم که وارد بازار سرمایه شوند، ولی موانعی بود، اما با این مصوبات، موانع و جرایم رفع شده است. وی افزود: نباید صندوق‌ها و بانک‌ها در بورس وارد بنگاه داری شوند. پیشنهاد شده امکان سرمایه‌گذاری صندوق توسعه ملی در بازار سرمایه فراهم شود. بازار سرمایه داخلی که محل حضور بزرگ‌ترین و شفاف‌ترین شرکت‌های اقتصادی کشور است، می‌تواند مشمول سرمایه‌گذاری صندوق توسعه ملی شود.با تضمین دولت اوراق مشارکتی هم مشوق خوبی است. به صندوق تثبیت بازار و صندوق توسعه بازار اجازه داده شد تا سقف ۲۰ هزار میلیارد تومان اوراق بدهی با ضمانت دولت منتشر کنند. مردم انتظار ندارند چیزی که از دولت خریده‌اند ضرر کنند. کسانی که صندوق قابل معامله پالایش یکم یا ETF را از دولت خریداری کردند به دلیل نوسانات بازار متحمل زیان شدند. از دولت تقاضا کردیم تا واحدهای جدیدیا سهام قابل واگذاری به آنها داده شود؛ لذا مقرر شد زیان این دسته از افراد جبران شود. بازار سرمایه در برخی مواقع دوره رونق را طی می‌کند و این به موارد متعددی بستگی دارد. منطقی نیست بدون آموزش وارد بازار سهام شویم. مردم بایدیاد بگیرند که پس انداز اضافی خود را به بازار سرمایه بیاورند نه اینکه منزل یا خودروی خود را بفروشند و وارد بازار شوند.

    افزایش نرخ تسعیر ارز به نفع بازار سرمایه

نرخ تبدیل دو واحد پولی به یکدیگر، نرخ تسعیر ارز تلقی می‌شود؛ در واقع اگر عملیات مالی یک شرکت به ریال ثبت شود، باید تمام معاملات ارزی آن به ریال تبدیل شود که این تبدیل واحد پولی را تسعیر ارز می‌گوییم. تسعیر ارز اصطلاحی است که هر از گاهی به گوش می‌رسد و برخی از آن آگاهند اما برخی دیگر نسبت به آن اطلاعات کافی ندارند. تسعیر ارز که به آن تبدیل واحد پولی نیز گفته می‌شود یکی از مفاهیم مهم اقتصادی است و از طریق این مولفه، اثر تغییرات نرخ ارز در عملیات مالی و حسابداری شرکت‌ها و واحدهای تجاری بررسی شده و به صورت استاندارد در صورت‌های مالی آنها اعمال می‌شود. به تازگی این عبارت را زیاد می‌شنویم و اظهارنظرات مختلفی از آن می‌شود که جدیدترین آن، یادداشت روز سه‌شنبه عبدالناصر همتی رییس کل بانک مرکزی است که از آمادگی این بانک برای اصلاح نرخ تسعیر دارایی ارزی بانک‌ها خبر داده است. این خبر خوبی برای بانک‌هاست و باعث افزایش درآمد بانک‌ها و سوددهی بیشتر نمادهای بانکی در بورس نیز خواهد شد چه بسا بانک مرکزی نیز اعلام کرده بود که نرخ تسعیر ارز بانک‌ها در پایان سال ۹۹ افزایش خواهد یافت و حالا در جدیدترین اظهارنظر نیز در واکنش به درخواست فعالان بازار سرمایه برای اصلاح نرخ تسعیر دارایی‌های ارزی بانک‌ها با این موضوع موافقت کرده است. مطالبات و بدهی‌های یک شرکت ممکن است بر مبنای ارزهای خارجی مختلف باشد ولی طبق استانداردهای حسابداری، مبلغ تمامی حساب‌ها می‌بایست بر مبنای واحد پول رایج کشور یعنی ریال ثبت و نگهداری شوند. به این دلیل معادل ریالی بدهکاران ارزی در دفاتر ثبت می‌شود و در پایان هر دوره مالی (سال مالی یا مقطع زمانی تهیه گزارشات مالی) نیز مطالبات ارزی بر مبنای نرخ روز ارز (به‌طور مثال نرخ ارز در تاریخ29/12) محاسبه و تعدیل می‌شود که به این عمل تسعیر نرخ ارز می‌گوییم.  برای خرید و فروش کالاها و خدماتی که قرار است بهای آنها به ارز پرداخت یا دریافت شود، استقراض یا اعطای تسهیلاتی که قرار است تسویه آنها به ارز صورت گیرد و معاملات مربوط به تحصیل یا فروش دارایی‌ها و تبدیل تسویه بدهی‌ها به ارز از جمله مواردی است که تسعیر ارز در آنها اتفاق می‌افتد.  در این میان شرکت‌های صادرات محور در ازای فروش محصولات خود، دلار دریافت می‌کنند و برای اینکه این مقدار را در صورت‌های مالی خود وارد کنند باید آن را به ریال تبدیل کنند. اما با توجه به اینکه قیمت دلار در کشور در حال تغییر است برای تبدیل دلار به ریال کدام نرخ دلار باید لحاظ شود. از آنجایی که تعیین نرخ لحظه‌ای ارز دشواراست، معمولا به صورت تقریبی در بازه‌های زمانی مختلف مثل یک هفته یایک ماه از میانگین نرخ ارز به عنوان نرخ تقریبی استفاده می‌شود. اما اگر نوسانات نرخ ارز شدید باشد، نمی‌توان به این میانگین اتکا کرد.  در پایان اینکه، افزایش نرخ تسعیر ارز به بانک‌ها این امکان را می‌دهد تا دارایی‌های خود را با نرخ بالاتری محاسبه کنند و سود محاسبه شده در صورت‌های مالی بانک‌ها افزایش می یابد و این خبر خوبی برای سهامداران بانکی است. البته معمولا بانک مرکزی بانک‌ها را ملزم به افزایش سرمایه از محل نرخ تسعیر ارز می‌کند تا بتوانند از زیان انباشته خود کم کنند.

    اثربخشی اصلاح نرخ تسعیر ارز 

در شفافیت صورت‌های مالی بانک‌ها

حمید میرمعینی کارشناس بازار سهام گفت: سیاست‌های مالی بانک‌ها باید قابلیت توضیح دهندگی داشته باشند، زیرا جلوگیری از انتشار اطلاعات واقعی حقوق بسیاری از سهامداران بانک‌ها را مورد تضییع قرار خواهد داد. میرمعینی، درباره اصلاح نرخ تسعیر ارز بانک‌ها گفت: قیمت واقعی ارز شاید در محدوده بیش از ۳۲۰ درصد یعنی آنچه بانک‌ها تزریق کردند، قرار دارد و با یک انتظار عقلانی و منطقی برگشت نرخ ارز به قیمت تسعیری که برای بانک‌ها در نظرگرفته شده بود، بسیار ضعیف و حتی محال به نظر می‌رسد. وی دلیل موضوع اشاره شده را چنین بیان کرد: سیاست‌های مالی بانک‌ها باید قابلیت توضیح دهندگی داشته باشند، بنابراین نیاز است تا دارایی‌هایا بدهی‌های خود را با یک نرخ واقعی در صورت‌های مالی انعکاس دهند. نتیجه مخالفت با این مساله جلوگیری از انتشار اطلاعات واقعی خواهد بود که حقوق بسیاری از سهامداران بانک‌ها در این رابطه را هم مورد تضییع قرار خواهد داد. این کارشناس بازارسهام در همین خصوص اظهار داشت: با توجه به اینکه صورت‌های مالی بانک‌ها مورد بررسی قرار گرفته، انتظار می‌رفت تا منابع ارزی آنها به نرخ واقعی‌تری تسعیر شود و اثراتش دربخش عملکردی بانک‌ها تاثیرگذارد. واقعیت این است که صورت‌های مالی بانک‌ها هراندازه قابل اتکاتر و به‌روزتر باشد از ارزش بالاتری برخوردارخواهد بود زیرا شفافیت اطلاعاتی را به نمایش می‌گذارد. میرمعینی در ادامه اضافه کرد: نباید فراموش کرد که به‌طور حتم ملاحظاتی در این زمینه وجود دارد که سبب شده صورت‌های مالی بانک‌ها در حال حاضر انعکاس واقعی از وضعیت مالی بنگاه‌های اقتصادی را به نمایش نگذارد، اما تا حد امکان باید در کنار این ملاحظات شفاف‌سازی را ملاک عمل قرار داد.