تحلیل کارشناسی واژگونی اتوبوس حامل خبرنگاران
عین‌الله جهانی
شنیدن خبر درگذشت دو نفر از خبرنگاران حوزه محیط زیست و آسیب‌های جدی 19نفر دیگر از خبرنگاران، افکار عمومی ایرانیان را در بهت و غم فراوانی فرو برده است. با توجه به اینکه هنوز اطلاعات دقیقی در خصوص ابعاد و زوایای جزیی موضوع و علت این تصادف مطرح نشده است، آنچه که می‌توان ساعاتی پس از وقوع حادثه مطرح کرد، تحلیل‌های کارشناسی برای کاهش ضایعات انسانی و به حداقل رساندن یک چنین حوادث تلخی در آینده است. همانطور که اشاره کردم با توجه به اینکه چرایی وقوع این حادثه روشن نیست، تحلیلی که ارایه می‌شود، مبتنی بر دلایلی است که معمولا برای حوادث مشابه اتفاق می‌افتد. متاسفانه علی‌رغم همه تلاش‌هایی که تا به امروز در راستای بهبود وضعیت حمل و نقل جاده‌ای در کشورمان صورت گرفته است، متاسفانه همچنان آمار تصادفات جاده‌ای در ایران به نسبت کشورهای توسعه‌یافته بالاست و ضروری است که برای برون‌رفت از این وضعیت آگاهی‌بخشی‌های بیشتری صورت بگیرد. هر ساله دامنه وسیعی از شهروندان ایرانی به دلیل حوادث جاده‌ای جان خود را از دست می‌دهند یا دچار آسیب‌های جسمی و روحی فراوانی می‌شوند. عاملی که باعث بروز مشکلات فراوان اجتماعی، اقتصادی و...فراوانی می‌شود و بسیاری از خانواده‌ها را در غم از دست دادن عزیزانشان می‌نشاند. کشورهای توسعه‌یافته سال‌ها است قوانین سفت و سختی برای بستن کمربند ایمنی خودروها و وسایط حمل و نقل و سرعت مجاز در جاده‌ها تعریف کرده‌اند. طرح‌هایی که با عنوان چشم‌انداز صفر تعریف شده است. در ایران نیز بیش از یک دهه است در زمینه بستن کمربند ایمنی و سایر گزاره‌های مرتبط با کاهش حوادث (مانند سرعت مجاز و استانداردهای لازم برای خودروها) تدوین و اجرا شده است. در صورت اجرای این قوانین بدون تردید شاهد کاهش حوادث جاده‌ای خواهیم بود که یک چنین اخبار تلخی در رسانه‌ها بازتاب پیدا نمی‌کند. معمولا در حوادث مربوط به اتوبوس‌ها می‌نی‌بوس‌ها و واژگونی آنها در جاده‌ها، آنچه که به عنوان تحلیل اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند آن است که بیشتر دامنه مشکلات جانی و خسارات اقتصادی و... زمانی بروز می‌کند که بستن کمربند ایمنی از سوی سرنشینان اتوبوس‌ها در جاده‌ها و راه‌های برون‌شهری جدی گرفته نمی‌شود. این در حالی است که برابر قانون بستن کمربند ایمنی توسط کلیه سرنشینان وسایل نقلیه در راه‌های برون‌شهری اجباری است. در داخل اتوبوس‌ها هم ال‌سی‌دی‌هایی در اتوبوس‌ها وجود دارد که پیوسته پیام کمربندها را ببندید را پخش می‌کند.آنچه که در تصادفات جاده‌ای و حوادث مشابه با حادثه‌ای که برای خبرنگاران محترم به وجود آمده آن است که بستن کمربندهای ایمنی در زمان بروز بحران‌های جاده‌ای، برخورد با اشیای بیرونی یا واژگونی اتوبوس‌ها باعث می‌شود تا افراد بر روی صندلی‌های خود باقی بمانند. در واقع پرتاب نخواهند شد و به شیشه، سقف و ستون برخوردهای سنگین نخواهند داشت. در صورت بستن کمربند ایمنی به عنوان شیء ثابت هستند در غیر این صورت به عنوان شیء سیال در داخل وسیله هستند که صدمات جدی و سنگینی را می‌آفریند و تعداد کشته‌ها و مجروحین را افزایش می‌دهد. در صورتی که راننده و متولیان این اتوبوس در خصوص بستن کمربند ایمنی حساسیت لازم را به خرج می‌دادند، میزان صدمات این حادثه بسیار پایین می‌آمد و حداکثر افراد دچار مجروحیت‌های سطحی می‌شدند. اما نبستن کمربند ایمنی باعث می‌شود تا افراد در قالب یک شیء به هوا، ستون‌ها، سقف و گاها به بیرون از وسیله برخوردهای سنگینی داشته باشند. در حادثه واژگونی اتوبوس حامل خبرنگاران نیز چنانچه بررسی دقیقی صورت بگیرد، روشن خواهد شد که میزان آسیب‌ها به افراد ارتباط مستقیمی با بستن کمربند ایمنی داشته است. در واقع کمربند ایمنی فرشته نجات سرنشینان است و بستن آن یک ضرورت حیاتی است که می‌تواند حوادث جاده‌ای را تا حد زیادی کاهش دهد.
