لامبدا و چند تذکر پروتکلی

در حالی که به‌رغم تشدید نظارت بر مرزها و بسیاری تدابیر دیگر در مقابله با کرونا، ناهماهنگی‌ها و غفلت‌های کوتاه موجب ورود سویه‌های جدید کرونا و شکل‌گیری خیزهای جدید و روزهای سیاه کرونایی شده است متاسفانه گویا همچنان «در» بر همان پاشنه قبلی می‌چرخد؛ نمونه آن بی‌اطلاعی سازمان راهداری به عنوان دستگاه مجری از پروتکل ابلاغی روز گذشته وحیدی وزیر کشور به عنوان فرمانده قرارگاه عملیاتی مقابله با کروناست که از ضعف در پیگیری و هماهنگی دستگاه‌های متولی حکایت دارد. 

    تاخیر در ابلاغ پروتکل‌ها 

در شرایطی که مکررا پزشکان و متخصصان درباره سرایت‌پذیری بالای سویه لامبدا می‌گویند و نسبت به مراقبت بیشتر از مرزها برای جلوگیری از ورود این سویه هشدار می‌دهند، هنوز در ابلاغ دستورات وزیر کشور به وزارتخانه‌های مرتبط و اجرای دقیق پروتکل‌های مراقبتی در برخی دستگاه‌ها ابهام و تاخیر وجود دارد؛ تاخیری که در سویه‌های قبلی نیز موجب شکل‌گیری پیک‌های جدید و افزایش بی‌سابقه آمارهای کرونا ویروس شد. روز سه‌شنبه (۹ شهریورماه) بابک دین‌پرست، دبیر قرارگاه عملیاتی مقابله با کرونا از ابلاغیه جدید فرمانده قرارگاه عملیاتی مقابله با کرونا به استانداران سراسر کشور مبنی بر برقراری تمهیدات لازم از سوی استان‌های مرزی و دستگاه‌های ذیربط، در راستای پیشگیری از ورود سویه کرونای لامبدا از کشورهای مبداء جهش یا دیگر کشورهایی که شیوع این نوع از ویروس در آنها مشاهده و گزارش شده، است خبر داد و این در حالی است که امروز (چهارشنبه۱۰ شهریورماه) جواد هدایتی، مدیرکل ترانزیت و حمل‌ و نقل بین‌المللی سازمان راهداری و حمل‌ و نقل جاده‌ای از عدم ابلاغ پروتکل خاص برای لامبدا خبر داده است. هرچند که برای شیوه نامه‌های تدوین شده در گذشته هیچگاه میزان اثربخشی و تاثیرگذاری یا بررسی نشده یا نتایج بررسی‌ها اعلام نشده است اما شاید افزایش آمارهای بستری و فوتی در پیک پنجم ناشی از شیوع سویه دلتا نشان از ناکارآمدی پروتکل‌های قبلی داشته یا نشان‌دهنده اجرا نشدن درست آنهاست . بر همین اساس مدیرکل ترانزیت و حمل‌ونقل بین‌المللی سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای تاکید می‌کند: بر اساس پروتکل‌های بهداشتی کشورهای مختلف به سه دسته ممنوعه، پرخطر و کم خطر دسته‌بندی شده و برای هر یک از آنها ضوابط و پروتکل‌های خاصی در نظر گرفته شده اما تاکنون پروتکل خاصی برای لامبدا اعلام نشده است.

      نبود هماهنگی میان دستگاه‌ها و امکان از راه رسیدن موج ششم

عدم هماهنگی‌ها در مقابله با سویه‌های جدید در تجربه‌های گذشته نیز دیده شده است و تأخیر در ابلاغ شیوه نامه‌ها فارغ از اثربخشی آنها خود موضوعی است که مشکلات بسیاری را ایجاد کرده است؛ دستگاه‌هایی که ابلاغیه‌ها را با تأخیر دریافت می‌کنند در همین تأخیرها شاهد ورود سویه‌های جدید بوده‌ایم در هنگام ورود سویه دلتا نیز وزیر کشور سابق بارها بر لزوم نظارت دقیق بر کنترل مرزهای هوایی تاکید کرد اما در نبود هماهنگی دستگاه‌ها دلتا وارد کشور شد و روزهای سیاه کرونایی را با آمارهای فوتی روزانه تا ۷۰۹ نفر در کشور رقم زد.

      سویه خطرناک لامبدا در راه است

البته وزارت کشور در ابلاغیه خود خطاب به وزارت راه وشهرسازی و رییس کمیته حمل ونقل ستاد ملی مدیریت کرونا، تاکید کرده است: به منظورنظارت سازمان‌ها وشرکت‌های وابسته به آن وزارت، بر رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی، درتمامی مبادی ورودی وخروجی کشور (اعم از هوایی، دریایی، ریلی و زمینی)، فرودگاه‌ها، پایانه‌ها و ایستگاه‌های ریلی، جهت مقابله جدی با ورود سویه کرونای لامبدا، به داخل کشور دستورات لازم اجرا شود. حال جای طرح این سوال وجود دارد که باتوجه به تفاوت‌های مشهود سویه لامبدا نسبت به سویه‌های قبلی همچون سرایت‌پذیری بالاتر و واکسن گریزی آیا پروتکل‌های قبلی برای نظارت بر مرزها موثر خواهد بود؟ از سوی دیگر در جهت ایجاد آمادگی در صورت ورود احتمالی لامبدا آیا شیوه نامه‌های بهداشتی مطابق با آن تدوین شده است؟ و نیاز نیست در طرح هوشمند محدودیت‌ها بازنگری شود؟ بارها اعلام شده در کاهش رعایت پروتکل‌های بهداشتی برخی دستگاه‌های دولتی نقش دارند و تخلف داشتند اما هیچ‌گاه اسامی این دستگاه‌ها اعلام نشده است، شاید در این زمان نیاز باشد قبل از ورود احتمالی سویه لامبدا که تا نزدیکی مرزهای ما گسترش پیدا کرده است پروتکل‌های قبلی مورد ارزیابی و بازنگری جدی قرار گیرد و با تجربه گذشته شیوه نامه‌ای به‌روز با ضمانت‌های اجرایی موثر تدوین شود. فرمانده ستاد عملیات مدیریت بیماری کرونا در کلان‌شهر تهران نیز با اشاره به اینکه تاکنون هیچ نمونه‌ای از ویروس جهش یافته لامبدا در ایران شناسایی نشده است بر لزوم هوشیاری و مراقبت برای عدم ورود این سویه تاکید کرده است و خواستار بازنگری در برخی شیوه نامه‌های بهداشتی و همچنین محدودیت‌های کرونایی شده است.

او یادآور شده است: در تهران نیاز به بازنگری پروتکل‌ها و شیوه نامه‌های بهداشتی است. باید مداخلاتی که اثربخشی کمتری دارند مورد بازنگری قرار گیرند. مثلا محدودیت‌های شبانه خیلی اثری در موضوع کنترل بیماری ندارد. لذا باید برخی موارد که ایجاد زحمت، هزینه و نارضایتی به همراه دارند را مورد بازنگری قرار دهیم.