ارتباط سرنوشت نرخ ارز با برجام

علی سعدوندی 

از جمله اقدامات دولت و بانک مرکزی برای کنترل قیمت‌ها در بازار ارز، گفتار درمانی یا تزریق منابع ارزی به بازار است اما باید توجه داشت که با گفتار درمانی برای مدت کوتاهی قیمت ارز پایین نگه داشته می‌شود اما مجدد این نرخ صعودی می‌شود. سرنوشت قیمت ارز نیز تا پایان سال جاری به مشخص شدن تکلیف برجام بستگی دارد.

دولت در زمینه بازار ارز از گفتار درمانی پرهیز کند، مهم‌ترین ابزار بانک مرکزی برای سیاست‌گذاری اعتبار بانک مرکزی است و اگر واقعا به منابع ارزی دسترسی ندارد، گفتار درمانی نکنید و اعتبار خود را از بین نبرد تا منابع ارزشمند ارزی هدر نروند. دولت باید از ارزپاشی منع شود. سیاست چندنرخی ارز موجب می‌شود نرخ ارز در بازار آزاد بیش از حد صعودی شود و اینکه در حال حاضر قیمت ارز بالاتر از نرخ تعادلی است، مناسب است اما اگر بیش از حد این نرخ افزایش یابد، به ضرر اقتصاد ملی خواهد بود. بنابراین، باید ارز را تک نرخی کند و منابع ارزی را در قیمت‌هایی پایین‌تر از قیمت بازار در اختیار افراد سودجو و بانفوذ قرار ندهد.   پیشنهاد دیگر به دولت در زمینه ارزی تفکیک بودجه ارزی از ریالی است که منابع ارزی کشور صرف زیرساخت‌ها شود تا در پی این امر رشد اشتغال و کاهش تدریجی نرخ تورم محقق و منابع ارزی نیز صرف ایجاد ثروت شود. از آنجا که قیمت تعادلی ارز در حال حاضر حدود ۲۰ هزار تومان است، اگر نرخ ارز پایین‌تر از نرخ تعادلی قرار بگیرد، به صادرات یارانه می‌دهد و به ضرر اقتصاد خواهد بود. در شرایط فعلی به دلیل تحریم‌ها و سایر کمبودها، قیمت ارز بالاتر از نرخ تعادلی قرار گرفته که به نفع اقتصاد کشور است، زیرا از یک سمت از واردات مالیات می‌گیرد و از طرف دیگر به صادرات یارانه می‌دهد و از خروج سرمایه نیز مالیات اخذ می‌کند.  شرایط فعلی بازار ارز مناسب ارزیابی می‌شود اما آنچه در حال حاضر نامناسب و برای اقتصاد خطرناک است، میزان خلق پول و رشد تورم است، درحالی که اکنون قیمت ارز پس از سال‌ها در محدوده مناسبی قرار دارد و افزایش آن نیز متاثر از رشد نقدینگی است.   مهم‌ترین دلیل افزایش قیمت ارز خروج سرمایه از کشور است . دولت باید خود را نماینده همه ایرانیان بداند و مردم احساس تعلق به کشور و دولت کنند، زیرا اگر برخی از افراد احساس کنند که در کشور خودشان بیگانه هستند، منابع خود را از کشور خارج می‌کنند، بنابراین باید شرایط به گونه‌ای فراهم شود تا مردم در داخل کشور سرمایه‌گذاری کنند.