نقدینگی در مرز 4000 هزارمیلیارد

گروه بانک و بیمه | محسن شمشیری |

براساس گزارش بانک مرکزی از شاخص‌های پولی و بانکی مرداد 1400، میزان بدهی بخش دولتی به سیستم بانکی معادل 655 هزار میلیارد تومان بوده که شامل بدهی دولت 593 هزار میلیارد تومان و بدهی شرکت‌های دولتی نزدیک به 62 همت بوده است. از این ارقام بدهی دولت به بانک مرکزی 165 همت، بدهی شرکت‌های دولتی به بانک مرکزی 36 همت است.  همچنین رقم بدهی دولت به بانک‌ها نیز 428 همت اعلام شده که رشد 25.9 درصدی در یکسال داشته است و در 5 ماه نخست نیز رشد 7.9 درصدی داشته است. بدهی دولت به بانک‌های دولتی 107 همت، بدهی دولت به بانک‌های تخصصی 71 همت، بدهی دولت به بانک‌های خصوصی و موسسات اعتباری 249 همت بوده است. به عبارت دیگر، رشد بدهی دولت به بانک‌ها و به خصوص بانک‌های خصوصی رشد فزاینده‌ای داشته است.  همچنین بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی 124 همت بوده که شامل بدهی بانک‌های تخصصی به بانک مرکزی 47 همت و بدهی بانک‌های خصوصی به بانک مرکزی معادل 69 همت و بدهی بانک‌های دولتی به بانک مرکزی معادل 8 همت بوده است. براساس داده‌های آماری بانک مرکزی میزان نقدینگی در مردادماه امسال ۳۹۲۱ هزار میلیارد تومان شد که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۳۹.۱ درصد رشد داشته است.بانک مرکزی گزیده آمارهای اقتصادی تا پایان مردادماه را منتشر کرد. حجم نقدینگی یکی از موارد اعلامی بانک مرکزی است. براساس این گزارش حجم نقدینگی در مردادماه سال گذشته ۲ هزار و ۸۱۹ هزار میلیارد تومان، در اسفند ۹۹ نیز سه هزار و ۴۷۶ هزار میلیارد تومان بود. حجم نقدینگی در مردادماه امسال برابر سه هزار و ۹۲۱ هزار میلیارد تومان شد که در مقایسه با مرداد سال گذشته ۳۹.۱ درصد رشد داشته است. همچنین نقدینگی در مردادماه امسال در مقایسه با اسفند سال گذشته ۱۲.۸ درصد افزایش یافته است.  اقتصاد بدون رشد نقدینگی، معنایی ندارد و وجود این پدیده در اقتصاد ایران نیز امری غیرقابل انکار و طبیعی است. موضوع مهم، اما کمیت و کیفیت نقدینگی است.مقدار نقدینگی نباید آنقدر بالا باشد که نتوان ارتباطی منطقی بین آن و شاخص‌های کلان اقتصای همچون «نرخ رشد اقتصادی» برقرار کرد. دولت‌ها همواره سعی می‌کنند رشد نقدینگی را کنترل و آن را به مسیر درست هدایت کنند. هر دولتی که بتواند رشد نقدینگی را کنترل و آن را از روندی قابل قبول برخوردار و به سمت تولید هدایت کند، می‌تواند پیامدهای مثبتی از نظر رشد اقتصادی، افزایش اشتغال و کاهش تورم را برای کشور رقم بزند.اما عدم کنترل و هدایت نقدینگی، رشد لجام گسیخته تورم را به دنبال دارد.

     دارایی و بدهی سیستم بانکی  در مرداد ۱۴۰۰ چقدر بود؟

بررسی جداول گزیده‌های آماری بانک مرکزی نشان می‌دهد که در مردادماه دارایی و بدهی سیستم بانکی برابر ۸هزار و ۸۷۰ هزار میلیارد تومان بوده است.بانک مرکزی در گزارش خود از گزیده آمارهای اقتصادی تا پایان مردادماه، خلاصه وضعیت میزان دارایی و بدهی سیستم بانکی در این دوره را نیز منتشر کرد. براساس جدول آماری منتشر شده میزان دارایی و بدهی سیستم بانکی در مردادماه ۸هزار و ۸۷۰ هزار میلیارد تومان بود. میزان دارایی خارجی بانک‌ها در این دوره ۲هزار و ۳۰ هزار میلیارد تومان و میزان بدهی بخش دولتی ۶۵۵ هزار میلیارد تومان بود. بدهی بخش غیردولتی به سیستم بانکی در مرداد ماه نیز برابر با ۲هزار و ۷۵۹ هزار میلیارد تومان گزارش شد.دارایی‌های سیستم بانکی در مردادماه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۶۱.۷ درصد و در مقایسه با اسفندماه ۹۹ نیز ۲۹.۸ درصد رشد داشت.بدهی سیستم بانکی شامل نقدینگی، وام‌ها و سپرده‌های بخش دولتی، حساب سرمایه و بخش‌های دیگر است. بدهی سیستم بانکی در بخش نقدینگی برابر با ۳هزار و ۹۲۱ هزار میلیارد تومان است که ۷۸۱ میلیارد تومان آن پول و ۳هزار و ۱۳۹ میلیارد تومان شبه پول است.وام‌ها و سپرده‌های بخش دولتی بخش دیگری از بدهی سیستم بانک به حساب می‌آید که براساس جداول آماری بانک مرکزی میزان در مردادماه برابر ۲۱۲ هزار میلیارد تومان است. میزان وام‌ها و سپرده‌های بخش دولتی نزد سیستم بانکی در مرداد امسال در مقایسه با مرداد سال گذشته ۳۳.۴ درصد رشد داشته است.

      میزان بدهی‌های خارجی 

بدهی خارجی ایران در پایان مرداد امسال، به رقم هشت میلیارد و ۸۴۰ میلیون دلار رسیده است.گزارش جدید بانک مرکزی از گزیده آمارهای اقتصادی نشان می‌دهد که میزان بدهی‌های خارجی کشور در پایان مرداد ماه سال جاری به رقم هشت میلیارد و ۸۴۰ میلیون دلار رسیده است. میزان بدهی‌های کوتاه‌مدت کشور دو میلیارد و ۴۸۰ میلیون دلار و بدهی‌های بلندمدت ایران نیز شش میلیارد و ۳۶۰ میلیون دلار اعلام شده است.از سوی دیگر، معادل یورویی بدهی خارجی ایران معادل هفت میلیارد و ۵۵۵ میلیون یورو است که پنج میلیارد و ۴۳۶ میلیون یورو از این میزان، حجم بدهی‌های میان مدت و بلندمدت بوده و دو میلیارد و ۱۱۹ میلیون یورو حجم بدهی‌های کوتاه‌مدت است. این در حالی است که میزان بدهی خارجی کشور در پایان مردادماه سال گذشته معادل هشت میلیارد و ۹۳۵ میلیون دلار بوده و میزان بدهی‌های کوتاه‌مدت کشور یک میلیارد و ۷۵۵ میلیون دلار و بدهی‌های بلندمدت ایران نیز هفت میلیارد و ۱۸۰ میلیون دلار اعلام شده است. البته این شاخص در پایان سال گذشته نیز معادل ۹ میلیارد و ۱۴۲ میلیون دلار بوده و میزان بدهی‌های کوتاه‌مدت کشور یک میلیارد و ۹۶۶ میلیون دلار و بدهی‌های بلندمدت ایران نیز هفت میلیارد و ۱۷۶ میلیون دلار بوده است.  بنابراین، میزان بدهی‌های خارجی کشور در پایان مرداد ماه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل و پایان سال گذشته با کاهش مواجه شده است. گفتنی است که بدهی خارجی مجموعه تعهدات ایجاد شده در نتیجه گشایش اعتبار اسنادی تسهیلات دریافتی از بانک جهانی و سایر سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی همچنین تامین مالی پروژه‌های از طریق فاینانس، پیش فروش نفت و اوراق قرضه بین‌المللی را در بر می‌گیرد.

     ضریب فزاینده 7.6

بانک مرکزی با انتشار گزیده آمارهای اقتصادی در پایان مردادماه ۱۴۰۰، حجم نقدینگی را ۳۹۲۱ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان اعلام کرد که حاکی از رشد ۳۹.۱ درصدی نقدینگی نسبت به پایان مرداد سال گذشته است.این در حالی است که این شاخص نسبت به اسفندماه سال گذشته معادل ۱۲.۸ درصد رشد داشته است.ضریب فزاینده نقدینگی در پایان مردادماه امسال ۷.۶۰۱ بوده که ۲.۱ درصد نسبت به مرداد سال گذشته کاهش داشته است. میزان دارایی‌های خارجی بانک مرکزی در پایان مرداد ماه به ۶۵۵ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان رسید که حاکی از رشد ۱۶.۴ درصدی در این سال است.همچنین خالص مطالبات بانک مرکزی از بخش دولتی با ۵۰ درصد رشد نسبت به مرداد سال قبل ۲۰۱ هزار و ۴۵۰ میلیارد تومان و مطالبات بانک مرکزی از بانک‌ها با ۶.۸ درصد رشد به ۱۲۴ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان رسید. این گزارش حاکی است، میزان دارایی‌های خارجی در این بخش با ۹۴.۸ درصد رشد نسبت به پایان مرداد سال قبل همراه بوده و به ۱۳۷۵ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان رسید. حجم اسکناس و مسکوک نیز با ۱۰.۵ درصد افت به ۹۳۲۰ میلیارد تومان رسید.سپرده بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی نزد بانک مرکزی با ۴۷.۹ درصد افزایش نسبت به مرداد سال گذشته به ۴۳۳ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان رسید. همچنین بدهی بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی به بانک مرکزی نیز در پایان مرداد ۱۴۰۰ با ۶.۸ درصد افزایش به ۱۲۴ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان رسیده است. میزان دارایی‌های خارجی بانک‌های تجاری کشور در پایان مرداد ۱۴۰۰ معادل ۱۹۵ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان است که نسبت به مدت مشابه سال پیش ۱۵۹.۲ درصد رشد نشان می‌دهد.سپرده بانک‌های تجاری نزد بانک مرکزی نیز ۸۱ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بوده که ۴۶‌.۶ درصد افزایش یافته است. جمع کل دارایی‌های بانک‌های تجاری در دوره مورد بررسی، ۱۳۲۱ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان بوده که به نسبت مرداد سال گذشته دارای ۶۱.۶ درصد رشد است و میزان بدهی بانک‌های تجاری به بانک مرکزی در پایان مرداد ۱۴۰۰ به ۸۱۰۰ میلیارد تومان رسیده که ۲۱ درصد نسبت به سال قبل افت داشته است. براساس این گزارش، میزان دارایی‌های خارجی بانک‌های تخصصی در پایان مرداد ۱۴۰۰ معادل ۳۳۷ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان است که نسبت به سال قبل ۷۷.۸ درصد رشد یافته است.جمع کل دارایی‌های بانک‌های تخصصی در این دوره رقم ۱۲۳۶ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان است که ۴۴.۷ درصد رشد دارد.همچنین میزان بدهی بانک‌های تخصصی به بانک مرکزی ۴۸ هزار میلیارد تومان است که معادل ۵.۵ درصد نسبت به پایان مرداد سال گذشته کاهش داشته است.