بودجه انقباضی در دستور کار دولت

پیمان مولوی

به نظر نمی‌رسد کسری بودجه از طریق بازار سرمایه تأمین مالی شود. همچنین پیش‌بینی می‌شود که بودجه انقباضی خواهد بود که در این صورت، دولت باید بین کاهش تورم از یک طرف و روند صعودی بازارهای مالی رو به بالا، یکی را انتخاب کند. سیاست انقباضی نیز رکود بازارهای مالی را در پی خواهد داشت.

عوامل بالا و پایین شدن شاخص‌های بورس کاملا مشخص است. متاسفانه کسی به بازار بورس توجه نمی‌کند البته این بی‌توجهی فقط در ایران است و در کشورهای دیگر چنین دیدی به بازار بورس ندارند. در حال حاضر شاهد بالا رفتن قیمت ارز هستیم و برای همه سوال است با توجه به اینکه در این بازار افزایش قیمت داریم چرا شاخص‌های بورس هیچ تغییری نمی‌کند. یک اصلی در اقتصاد ایران وجود دارد که همیشه هم تکرار شده بین دلار و بورس همگرایی وجود دارد و اتفاق می‌افتد منتها تقدم و تاخر آن عیار سوال است. اگر بخواهم به شما گرا بدهم، خیلی‌ها که از بازار دلار عقب مانده‌اند و ارز ۲۵ تومانی نخریده‌اند انتظار داشتند در آینده بتوانند در بازار سرمایه این زیان را پوشش دهند، البته نه پوششی که مثل ارز سود به آنها بدهد. در حال حاضر برخی از شرکت‌ها که به اندازه تعداد انگشت‌های دست است عددی که به‌روی تابلوی بورس نمایش می‌دهند؛ با ارزش ذاتی آنها فاصله دارد. یعنی ارزش ذاتی آنها بالاتر است. این شرکت‌ها تعدادشان خیلی هم زیاد نیست اما در صنعت پتروشیمی مساله معدنی مساله صادراتی هست. حاشیه سودی که دارند بالای ۵۰ درصد است. همچنین تقسیم سود تخصیصی که دارند نیز ۶۰ درصد است حتی بعضی از شرکت‌ها نیز بالای ۹۰ درصد دیده می‌شود.

بازار سرمایه نسبت به افزایش نرخ دلار واکنش نشان نمی‌دهد چراکه؛ بازار املاک و مستغلات پیش از این نرخ 32 هزار تومان را پیش‌خور کرده بود، اما به خاطر بدبینی که در بازار سرمایه ایجاد شده، نمی‌توان انتظار یک رشد پیوسته را از این بازار داشته باشیم. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که میزان علاقه مردم برای ورود به بازار مسکن، 30 برابر بازار سرمایه است که این موضوع، از بدبینی عموم جامعه نسبت به بازار سرمایه حکایت دارد.

از زمانی که بورس وارد فاز اصلاحی شده، نقدینگی بیش از هزار میلیارد تومان افزایش یافته است، اما دیر یا زود، همه بازارها از لحاظ بازدهی خودشان را با یکدیگر تطبیق خواهند داد و بورس نیز می‌تواند حرکت رو به بالایی داشته باشد. اکثر فعالان حرفه‌ای بازار، منتظر بودجه سال آینده هستند. اگر بودجه سال 1401، خیلی انقباضی باشد، بازارها حرکتی مشابه سال 92 و 93 خواهند داشت؛ یعنی اقتصاد در یک رکورد حرکت می‌کند که این اتفاق برای بازار سرمایه جذاب نخواهد بود، اما می‌تواند تورم را در کانال پایین‌تری حفظ کند و اجازه رسیدن نرخ تورم به بالای 60 درصد را ندهد.

همچنین هرچقدر اقتصاد ایران به سمت تورم نیل پیدا می‌کند ذهنیت ایجاد می‌شود که بورس هم به این سمت حرکت کند. کل اقتصاد ایران متاسفانه به سبب اینکه اقتصاد رقابتی نیست و اقتصادی نیست که ناشی از رقابت واقعی باشد قطع به یقین دچار تورم بالا و نقدینگی زیاد می‌شود. ایراد کجاست؟ ایراد از اینجاست که در حال حاضر اقتصاد کشور ما به همه‌چیز وابسته است که ما هنوز نتوانسته‌ایم یک پویایی لازم را احیا کنیم. نتوانستیم قیمت ارز را در بازار ثابت نگه داریم. واقعا دلیل کجاست که آنقدر اقتصاد ما وابسته به مذاکرات است؟ یا اینکه ما هنوز نتوانسته‌ایم شخصی که در این کار تبحر داشته باشد را سرکار بگذاریم به دلیل اینکه اقتصاد اولویت ما نیست. وقتی اقتصاد اولویت باشد مجبور می‌شوید رویکرد به اقتصاد یک رویکرد سیستمی باشد. اقتصاد اولویت نیست چون اقتصاد ایران تبدیل به یک اقتصاد ذینفعانه شده است.