برتری بورسی شدن املاک نسبت به مزایده‌های سنتی چیست؟
کالاخبر| معین محمدی پور، رییس اداره مطالعات اقتصادی بورس کالای ایران اظهار داشت: عرضه املاک و مستغلات از تابستان سال ۱۳۹۹ در بازار فرعی بورس کالای ایران کلید خورده و انجام این معاملات در بورس مزایا و کارکردهای متعددی هم برای عرضه‌کننده و هم برای متقاضیان خرید املاک دارد.
محمدی پور گفت: یکی از مزایای مهم معامله املاک و مستغلات برای شهرداری‌ها یا نهادهای دولتی و دستگاه‌های اجرایی و بانک‌ها در بورس کالای ایران، ایجاد شفافیت در فرآیند انجام معاملات است زیرا مکانیزم کشف نرخ در بورس به صورت حراج بوده و قیمت‌های متقاضیان خرید قابل رصد برای عموم است، ضمن اینکه در هنگام پذیرش ملک پیش از برگزاری حراج نیز دقت کافی در مستندات و مالکیت املاک توسط بورس صورت می‌گیرد و تمامی این مستندات برای عموم قابل رویت بوده و از این طریق افرادی که تمایل به خرید داشته باشند از صحت مستندات املاک مطمئن خواهند شد.
وی افزود: همچنین در هنگام انتشار آگهی فروش یا همان اطلاعیه عرضه در وبسایت بورس کالا، همزمان پیش‌نویس مبایعه‌نامه و کلیه شرایط فروش ملک منتشر خواهد شد و متقاضیان خرید با آگاهی از تمامی شرایط معامله وارد رقابت می‌شوند؛ بنابراین با توجه به انتشار مبایعه نامه در سایت رسمی بورس کالای ایران به همراه گزارش کارشناس رسمی دادگستری و جزییات ملک پیش از انجام معامله، متقاضیان این امکان را دارند که پیش از ورود و مشارکت در فرآیند حراج متن آن را مطالعه کرده و از ملک موردنظر بازدید کنند تا با در نظر گرفتن شرایط تسویه معامله در خصوص شرکت در حراج تصمیم‌گیری کنند.
وی ادامه داد: از دیگر مزایای فروش املاک از طریق بورس کالا برای نهادهای عمومی و دولتی کاهش هزینه معاملات و سهولت و سرعت در بازاریابی، فروش و انجام معاملات املاک است به‌طوری که تا لحظه انجام معامله ملک و قطعی شدن خریدار نهایی، هزینه‌ای بر نهادهای فروشنده ملک تحمیل نمی‌شود و تنها در صورت انجام معامله قطعی، طرفین در حدود دو در هزار ارزش ملک را به عنوان کارمزد ارکان بازار سرمایه پرداخت می‌کنند.
محمدی پور خاطرنشان کرد: بنابراین با پذیرش املاک در بورس‌کالا، این اطمینان نیز ایجاد می‌شود که فروش و واگذاری این املاک در آینده و انتقال قطعی سند مالکیت آن با مشکلی مواجه نخواهد شد از سوی دیگر با توجه به اینکه املاک پذیرش شده در بورس باید دارای سند رسمی بوده و متصرف نداشته و مورد ادعای شخص ثالث نباشد، همچنین این نکته که عرضه املاک در بورس کالا باید نهایتا منجر به انتقال قطعی مالکیت شود، متقاضیان خرید ملک برای شرکت در فرآیند حراج در خصوص ملک موردنظر و شرایط و ادعای عرضه‌کننده اطمینان خاطر بالایی دارند.
رییس اداره مطالعات اقتصادی بورس کالای ایران یادآور شد: با توجه به ماده ۳۶ قانون احکام دایمی برنامه‌های توسعه کشور و همچنین ماده ۱۷ قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید، خرید و فروش کالاهای پذیرفته شده در بورس‌های کالایی که با رعایت مقررات حاکم بر آن بورس‌ها مورد دادوستد قرار می‌گیرند توسط وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، نهادها و دستگاه‌های دولتی و عمومی و دستگاه‌های اجرایی نیاز به برگزاری مناقصه یا مزایده و تشریفات مربوط به آنها را ندارد.
به گفته وی، معافیت در برگزاری تشریفات قانونی مربوط به مزایده‌های سنتی، موجب کاهش هزینه‌های معاملاتی شده و سهولت در پاسخگویی به نهادهای نظارتی را برای مدیران نهادها به ارمغان می‌آورد. به عبارت بهتر، علاوه بر اینکه سازوکار بورس و دستورالعمل‌های حاکم بر آن شفافیت در معاملات را تضمین می‌کند، تسهیلات فراهم شده در بازار املاک بورس کالا نیز موجب می‌شود عرضه‌کننده تا زمان فروش املاک خود در بورس هزینه‌ای بابت برگزاری حراج پرداخت نکند و هزینه‌های نهادهای عمومی و دولتی به پرداخت کارمزدهای معاملاتی محدود خواهد شد که رقم آن در مقابل هزینه‌های پرداختی در روش‌های سنتی مزایده یا بازار آزاد املاک بسیار ناچیز است. محمدی پور تصریح کرد: بر این اساس، معامله املاک از طریق بورس کالای ایران نسبت به انجام معاملات سنتی در بازار این مزیت را نیز داراست که طرفین معامله به دلیل تودیع تضامین مورد نیاز نزد بورس سعی می‌کنند در مهلت‌های مقرر مطابق با دستورالعمل‌های مربوطه به تعهدات خود عمل کنند.
وی با بیان اینکه حذف شائبه‌های مربوط به فروش املاک در قالب مزایده‌های سنتی یا تهاتر املاک برای تسویه مطالبات و چگونگی قیمت‌گذاری آنها نیز موضوع دیگری است که به کمک عرضه در بورس امکان پذیر است و در فضای رقابتی و عادلانه موجود بین خریداران، کشف قیمتی منصفانه صورت می‌پذیرد، افزود: در سازوکار بورس کالا افزون بر اینکه ارزش‌گذاری پایه ملک توسط کارشناسان رسمی دادگستری صورت می‌گیرد، ملک بر خلاف مزایده‌های سنتی در رقابت شفاف بر روی تابلوی بورس به قیمت واقعی و به نرخ روز فروش می‌رود.
وی اضافه کرد: همچنین در صورتی که برخی نهادها مانند شهرداری‌ها یا دولت بخواهند در راستای تسویه مطالبات خود از این روش استفاده کنند برنده حراج در بورس کالا می‌تواند از طریق تسویه غیرنقدی اقدام به تسویه مطالبات خود با نهاد مربوطه کند. در این صورت بخش نقدی موردنظر فروشنده از طریق بورس کالای ایران میان طرفین معامله جابه‌جا خواهد شد و در هنگام امضای مبایعه‌نامه میان طرفین بخش غیرنقدی به نحوی که در آگهی فروش یا همان اطلاعیه عرضه شرح داده شده، قابل تسویه خواهد بود. در نتیجه عرضه املاک شهرداری تهران در بورس کالا سازوکار خوبی را برای این نهاد فراهم می‌سازد تا از این طریق بتواند در فرآیندی ساده‌تر، کوتاه‌تر و البته کم‌هزینه‌تر مطالبات احتمالی خود با پیمانکاران را تسویه کند.
