کمبود برخی اقلام دارویی واقعی است

رنج بیماران را مضاعف نکنید

گلی ماندگار|

مدت‌هاست که اخباری مبنی بر کمبود دارو در کشور از سوی برخی مسوولان منتشر می‌شود و به دنبال آن برخی دیگر این اخبار را تکذیب می‌کنند، اما واقعیت این است که اگر سری به داروخانه‌های شهر و به خصوص داروخانه‌هایی که اقلام دارویی بیماران خاص را ارایه می‌دهند بزنیم متوجه می‌شویم که کمبود برخی اقلام دارویی واقعی است. هستند بیمارانی که با توجه به حیاتی بودن داروی مورد مصرفشان نمی‌توانند آن را در موعد مقرر تهیه کنند و اغلب از سوی مسوولان داروخانه‌ها به روزها و هفته‌های آتی حواله می‌شوند. همین چند وقت پیش بود که داروی بیماران دیابتی نایاب شد بعد نوبت به بیماران ‌ام‌اس رسید بعد ازآن بیماران هموفیلی و بعد هم بیماران سرطانی. هر بار یک یا چند قلم از داروهای مورد نیاز این بیماران در داروخانه‌ها نایاب می‌شد و البته همیشه هم با وعده تامین یکی، دو روزه از سوی مسوولان به این کمبودها پاسخ داده می‌شد اما شاید چند هفته هم طول می‌کشید تا بالاخره محموله تازه‌ای از این داروها از راه برسد و بیماران بتوانند برای کمتر شدن رنج  بیماری شان از آن استفاده کنند. اما این وضعیت قرار است تا چه زمانی ادامه داشته باشد. در حالی که بیشتر کارشناسان حوزه دارو بر این باورند که عدم تامین ارز دارو باعث بروز چنین مشکلاتی می‌شود، اما وزارت بهداشت و درمان و در راس آن دولت چنین نظراتی را قبول ندارند و معتقدند نیاز به واردات دارو در کشور به حداقل رسیده و تولیدهای داخلی می‌توانند جوابگوی نیاز مردم باشند. 

    نیاز ۹۰هزار میلیارد تومانی دارو و تجهیزات پزشکی در بودجه سال آتی

این در حالی است که روز گذشته رییس سازمان غذا و دارو، دکتر دارایی در نشست خبری خود به خبرنگاران گفت: در زمینه بودجه ۱۴۰۱ آنچه که ما به کمیسیون تلفیق ارایه دادیم که در ابتدا با آن موافقت شد، این بود که اگر بخواهیم تامین پایدار دارو را با کمترین کمبودها و بدون افزایش قیمت‌ها داشته باشیم، حوزه دارو و تجهیزات پزشکی به ۴ میلیارد دلار حتما نیاز خواهد داشت. ما سال ۱۳۹۷ بالغ بر ۳.۹ میلیارد دلار در این حوزه مصرف کردیم. بنابراین بعد از سه سال انتظار نمی‌رود که کمتر از این مبلغ نیاز داشته باشیم. اگر معادل ریالی آن بخواهد داده شود، پیشنهاد ما بالغ بر ۹۰ هزار میلیارد تومان بود که بتوانیم هم پوشش کافی را در داروها دهیم و هم برای بیماران خاص و صعب‌العلاج پوشش ۱۰۰ درصدی ایجاد کنیم و تا درب منزل دارورسانی را انجام دهیم که در هر صورت این یکی از برنامه‌های مهم سال آینده ما خواهد بود.

حال سوال اینجاست دولت چقدر به پرداخت این مبلغ پایبند خواهد بود و آیا در سال آینده کشور با کمبود دارو مواجه نخواهد بود، این پرسشی است که تنها دولتمردان می‌توانند به آن پاسخی درست و قاطع بدهند.

    کمبود دارو کاملا جدی است

دکتر پویه رییس یکی از داروخانه‌های تهران در مورد کمبود برخی اقلام دارویی به «تعادل» می‌گوید: با انکار نمی‌توانیم کاری از پیش ببریم وقتی حتی برخی داروهای تولید داخل هم در داروخانه‌ها پیدا نمی‌شوند و تهیه آنها برای بیماران سخت است چطور می‌توانیم بگوییم که داروهای خارجی به راحتی در دسترس بیماران قرار دارند.

او می‌افزاید: برای نمونه فلوکستین دارویی است که اغلب افراد از این دارو استفاده می‌کنند، احتیاج به نسخه پزشک ندارد و بیشتر برای از بین بردن استرس و اضطراب استفاده می‌شود، ماه‌ها نایاب شده بود و بسیاری از افراد برای خریدن همین داروی ساده با مشکل مواجه بودند. متاسفانه مساله این است که مسوولان فکر می‌کنند با تکذیب کردن واقعیت می‌توانند مشکلات را حل کنند اما چنین مساله‌ای اصلا امکان ندارد، برخی داروها با جان افراد سر و کار دارد و نبود آنها یا دیر رسیدنشان به بیماران می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری داشته باشد.

    کمبود داروی هموفیلی  موجب معلولیت می‌شود

احمد قویدل، عضو مجمع عمومی کانون هموفیلی ایران، درباره کمبود برخی فاکتورهای انعقادی خون برای بیماران هموفیلی به تعادل می‌گوید: واقعا سوال اینجاست که آیا مسوولان می‌دانند این کمبودهای ادواری دارو موجب معلولیت بیماران هموفیلی می‌شود؟ به نظر من قطعاً می‌دانند. آیا مسوولان می‌دانند که رویاهای کودکان هموفیلی به دلیل عدم احساس مسوولیت و انجام وظیفه مسوولان قربانی می‌شود؟ باید باور کنیم که حتماً نمی‌دانند! راهکار این است که فرآیندهای سفارش دارو و تقویم واردات دارو از پلاسمای ایرانی مورد بازبینی قرار گیرد. مسوولان فریاد درد بیماران هموفیلی را بشنوند، من نمی‌دانم که این چه رسمی است در مملکت ما باب کرده‌اند که بیمار کف خیابان درد خود را فریاد کند. مگر مملکت کارشناس ندارد. مگر این بیماری‌ها نوظهورند. مگر تأمین سلامت وظیفه حاکمیتی نیست.

او در بخش دیگری از سخنانش می‌گوید: متاسفانه مسوولان حتی در برخی مواقع از اینکه تعداد واقعی بیماران خاص را شناسایی کنند و به تعداد آنها دارو تولید یا وارد کنند هم عاجز مانده‌اند. مگر تعداد بیماران مبتلا به دیابت، بیماران هموفیلی و بسیاری از بیماران خاص دیگر مشخص نیست، اگر نیست کسی باید در مورد کوتاهی که در این زمینه صورت گرفته پاسخگو باشد، و اگر هم آمار و ارقام مشخص است باید بگویند چرا در این شرایط بیماران هر بار برای تهیه دارویی که هم میزان مصرف آن و هم دوز مصرفی و تعداد دفعاتی که بیمار نیاز به این دارو دارد مشخص است باید با مشکلات متعدد مواجه شوند.

قویدل اظهار می‌دارد: متاسفانه آنها از دردی که کودکان مبتلا به هموفیلی در صورت عدم دریافت به موقع دارو به آن دچار می‌شوند خبر ندارند. آنها نمی‌دانند، ورم کردن دست و پا و دردی که تا استخوان رسوخ می‌کند چقدر می‌تواند طاقت فرسا باشد، نباید فراموش کنیم که هر کدام از ما می‌توانستیم جای یکی از این افرادی باشیم که با چنین بیماری‌هایی دست و پنجه نرم می‌کنیم، این بیماران حق دارند که دارویشان را به موقع دریافت کنند تا رنج کمتری را متحمل شوند.

    بیش از ۱۰۰ قلم دارو در کشور  کمیاب است

همین هفته گذشته بود که نایب‌رییس انجمن داروسازان کشور به مساله کمیاب بودن بیش از 100 قلم دارو در کشور اشاره کرد. خبری که خیلی زود از سوی وزیر بهداشت و دیگر مسوولان دولتی تکذیب شد. 

علی فاطمی با اشاره به علت تفاوت آمار اعلام شده درارتباط با دارو‌هایی که کمیاب یا نایاب هستند از سوی انجمن داروسازان و سازمان غذا و دارو گفت: تعریفی که ما از کمبود دارو داریم با تعریفی که سازمان غذا و دارو دارد متفاوت است و همین باعث می‌شود آمار ما با یکدیگر سه یا چهار برابر تفاوت داشته باشد. ما می‌گوییم کمبود دارو در کشور بیش از ۱۰۰ قلم است اما سازمان غذا و دارو میزان کمبود دارو را بین ۳۰ تا ۴۰ قلم می‌داند. هر دارویی که در فهرست رسمی ایران باشد و پزشکان تجویز کنند و پیدا نشود از نظر ما با کمبود مواجه است. سازمان غذا و دارو میزان کمبود را براساس نام ژنریک داروها درنظر می‌گیرد و وجود نمونه ایرانی دارو باعث می‌شود آن دارو مشمول اقلام دارویی دارای کمبود به حساب نیاید. 

نایب‌رییس انجمن داروسازان ادامه داد: از طرفی اگر دارویی صرفا در داروخانه‌های دولتی و منتخب توزیع شود نیز از طرف سازمان غذا و دارو اعلام می‌شود کمبود آن برطرف شده است، اما از نظر ما این رفع کمبود نیست. ممکن است نایاب بودن دارو برطرف شده باشد اما هنوز کمیاب است. از سوی دیگر آمارهای کمبود دارویی کشور متاسفانه مخدوش است به دلیل اینکه کسی که متولی پاسخگویی بابت کمبودهاست، نباید خودش آمار بدهد و طبیعتا بی‌طرف نیست. کسی باید درباره کمبودها اظهارنظر کند که سازمان مردم نهاد است. به نظر من مقامات بالادستی درصورتی که می‌خواهند درباره کمبود هر کالایی اطلاعات دقیق به دست بیاورند، باید از تشکل‌های مردم نهاد مربوطه بپرسند و درصورتی که از مقام مسوول این مساله را پیگیری کنند قطعا آنها آمار را به گونه‌ای اعلام می‌کنند که در دوران مدیریت آنها کمبودها بارز نباشد. 

    سلامتی مردم در گرو تاییدها و تکذیب‌ها

همین چند روز پیش بود که رییس دولت در پاسخ به خبرنگاری در رابطه با عیدی که قرار است به مردم پرداخت کند، اظهار داشت کارهای خوبی که دولت انجام می‌دهد می‌تواند بهترین عیدی برای مردم باشد! مساله اینجاست که آیا واقعا دولت توانسته به وعده‌هایی که به مردم داده عمل کند، در زمینه همین تامین دارو و تجهیزات پزشکی حتی در زمان کرونا تا چه حد دولت موفق بوده است؟ مساله اینجاست که انگار کسی صدای مردم را نمی‌شنود، انگار کسی درد بیمارانی را که مجبورند هر روز برای تامین داروهای مورد نیاز خود از این داروخانه به آن داروخانه بروند و رنج گران شدن دارو و نبود آن را هم در کنار رنج بیماری تحمل کنند، باور ندارد. بالا رفتن هزینه‌های درمان مساله‌ای نیست که دولتمردان بتوانند آن را تکذیب کنند و به راحتی از کنار آن بگذرند، همانطور که کمبود و نبود داروهای حیاتی نمی‌تواند از دید آنها بی‌اهمیت باشد. وقتی پای جان مردم وسط باشد همه مسوولان موظفند برای تامین دارو بهبود شرایط درمان بیماران نهایت تلاش و توان خود را به کار گیرند.