مرگ تولید در مناطق تجاری

محمد شیرزادگان

در هیچ نقطه از دنیا مالیات بر ارزش افزوده و عوارض گمرکی از سرمایه‌گذار مناطق آزاد دریافت نمی‌شود، اما در ایران برای تهیه مواد اولیه در همین یکی، دو ماه اخیر 500 میلیون تومان مالیات پرداخت کرده‌ایم؛ فشار مضاعف که به تولیدکنندگان وارد می‌شود. «قشم، کیش و چابهار» به عنوان مناطق آزاد اولیه و سایر مناطق به‌واسطه قانون چگونگی اداره مناطق آزاد، از پرداخت مالیات معاف هستند؛ اما سوال این است که چرا به این قانون وقعی نمی‌نهند و به چه دلیلی قانون را زیر پا می‌گذارند و امتیازات سرمایه‌گذاری را از بین می‌برند؟! از نکات جالب توجه در مرحله اجرای این امر است که مصوبه مجلس و دولت چرا برای برخی مناطق آزاد لحاظ می‌شود و برای مناطقی مثل کیش اجرا نمی‌شود؟ اکنون در اروند همه مالیات‌ها و عوارض‌ها اخذ می‌شود؛ این چه قانونی است که امتیازها را صرفا از برخی سرمایه‌گذاران سلب می‌کند؟ به‌طور مثال، در منطقه آزاد اروند نسبت به کیش خیلی محروم‌تر هستیم و باید این معافیت شامل حال ما هم شود. مناطق آزاد با توجه به شرایط سخت تحریمی و کرونا، دارای هیچ درآمدی نیستند؛ معدود منابع درآمدی مناطق آزاد نیز با مشکل مواجه شده و این مناطق نیز مانند دیگر نقاط کشور در رکود به سر می‌برند، در این میان نمی‌توان انتظار داشت که تولیدکنندگان را تحت فشار قرار بدهند تا با برداشتن این امتیازها و با اخذ مالیات و عوارض گمرکی، کسب درآمد صورت بگیرد. 10 سال پیش کارخانه‌های فعال زیادی در منطقه اروند وجود داشت، اما اکنون تعداد کارخانه‌های فعال بسیار اندک است. از کارخانه‌هایی که باقی مانده نیز به جای سه شیفت، یک شیفت کار می‌کنند و 90 درصد آنها نیز با توجه با تورمی که داشتیم، به دلیل نبود و افزایش بسیار زیاد نیازهای سرمایه در گردش، چگونه می‌توان با این روند ادامه داد؟ با این میزان سرمایه در گردش، پرداخت مالیات بر ارزش افزوده و عوارض گمرکی امکان‌پذیر نیست. اگر همه‌چیز طبق روال باشد، سود تولید 20درصد است.

اما وقتی امتیازات گرفته شود، این میزان سود خیلی ناچیز می‌شود و این موضوع انگیزه‌ای برای ادامه کار باقی نمی‌گذارد. متاسفانه برخلاف کشورمان، در کشورهای همسایه رویکرد مثبت برای جذب سرمایه‌گذاران ما وجود دارد و این باعث فرار پول‌، تولید، مغزها، نیروهای کار و سرمایه‌گذاران می‌شود. اعمال این سیاست اشتباه در نهایت به معنی صفر شدن تولید و صادرات و وابسته شدن کشور به همسایگان است‌. اخیرا دوبی شرایط عالی برای سرمایه‌گذاری ایجاد کرده و پیشنهاد‌های خوبی در اختیار سرمایه‌گذاران قرار داده است؛ چند مورد هم به‌صورت مجازی برای بنده ارسال شده است‌. البته اگر در دوبی کارخانه‌ای هزار میلیارد دلاری هم به من بدهند، نمی‌روم‌. 

اما موضوع اینجاست، اکنون که مناطق آزاد درآمدی ندارد، باید دولت وارد شود و بودجه‌ای را در اختیار این مناطق به صورت قرض و وام قرار بدهد تا سرمایه‌گذاران ما مجبور به ترک کشور نشوند نه اینکه بیایند دست در جیب سرمایه‌گذار بگذارند. 

هر سال 20 تا 40 درصد قطعات و مواد اولیه تورم دارد، چشم امید ما به رفع تحریم‌ها است، اگر این وضع تغییر کند و رویکرد ظالمانه امریکا برداشته شود، می‌توان به بهبود شرایط امیدوار بود. اما اگر تحریم‌ها برداشته نشود و روند همچون سابق ادامه پیدا کند و سختگیری‌ها به سرمایه‌گذاران اعمال شود، باید بپذیریم که تولید و سرمایه‌گذاری به صفر می‌رسد. طبیعتا تولیدکننده برای خرید مواد اولیه به سرمایه نیاز دارد که با وجود تورم، این موضوع مهمی است و اگر مسوولان می‌خواهند تولید که اشتغال‌زایی به همراه دارد در کشور رونق بگیرد، باید به سرمایه‌گذاران کمک کنند. بنابراین یکی از موضوعات مهمی که باید به آن تاکید شود، در نظر گرفتن ظرفیت‌های یک منطقه یا استان است، در نتیجه یکی از بزرگ‌ترین شاخص‌های حمایت از تولید، ظرفیت‌شناسی است که براساس آن، نیازهای کشور به‌طور منطقی و معقول تامین شود. 

کشور چین از حوزه صادرات خود پیشرفت کرد، دولت به تولید و صادرات سرمایه‌گذاران سوبسید داد و اکنون چین بالاترین اقتصاد جهان را در اختیار دارد. به نظر بنده منطقه آزاد اروند ظرفیت بسیار بالایی دارد، فقط باید دولت کمک مالی کند یا بهره 4 تا 9 درصد بدهد تا بتوانیم اشتغال‌زایی و طرح‌ها را پیاده کنیم.