امیدوار به آینده تولید

جواد  هاشمی

مانند سال‌های گذشته، شعار سال 1401 نیز به اقتصاد اختصاص پیدا کرد و البته از میان دغدغه‌های اقتصادی، آنچه مدنظر رهبری انقلاب قرار گرفت، تکیه دوباره بر تولید بود؛ موضوعی که هرچند به شکلی طولانی مدت بر لزوم توجه به آن در اقتصاد ایران تاکید شده اما در عرصه عمل، هنوز راهی طولانی تا رسیدن به ایده‌آل‌ها باقی مانده است. اتکای طولانی‌مدت و چند دهه‌ای اقتصاد ایران به پول نفت، باعث شده بسیاری از فعالیت‌های تولیدی یا نادیده گرفته شوند یا به آنها چشم یک صنعت مونتاژی یا محدود نگاه شود. نتیجه این موضوع خود را چه در زندگی ایرانی‌ها و چه در بازارهای صادراتی نشان داده است. عدم اطمینان مردم به کالاهای صنعتی تولید داخل هرچند در سال‌های گذشته کمرنگ‌تر شده اما عمری بسیار طولانی دارد. پایین بودن کیفیت، بالا بودن قیمت یا کار نکردن بری شناساندن یک برند بخشی از ویژگی‌هایی بوده که تولید ایران برای مدتی طولانی با آن مواجه بوده است، در چنین فضایی در برخی حوزه‌ها مانند صنعت پوشاک روی تولیدات ایرانی برند خارجی زده می‌شود تا در بازار به فروش برسند. در حوزه صادرات نیز نگاهی به سبد صادراتی محصولات ایران نشان می‌دهد که جز کالاهای وابسته به نفت و برخی محصولات معدنی، بخش مهمی از کالاهای صادراتی ایران یا به شکل مواد اولیه صادر می‌شوند یا  با کمترین ارزش افزوده به فروش می‌رسند. از این رو تغییر نگاه کلان به تولید احتمالا یکی از اولویت‌هایی است که برای سال‌های طولانی باید به ان توجه می‌شده اما کمتر مورد نظر قرار گرفته است.

در کنار آن، برخی سیاست‌های غلط داخلی باعث شده‌اند در اقتصاد ایران، دلالی و سفته‌بازی به دور از هرگونه نظارتی در کوتاه‌ترین زمان ممکن، بیشترین سود را نصیب افراد بکند اما یک تولیدکننده با توجه به موانع مختلفی که از دریافت مجوز آغاز شده و در تعامل با نهادها و دستگاه‌های مختلف ادامه پیدا می‌کند، در بسیاری از حوزه‌ها ترجیح به توقف فعالیتش می‌دهد. در چنین بستری تاکید بر تولیدی که از یک سو به اشتغال آفرینی کمک می‌کند و از سوی دیگر در حوزه‌های دانش بنیان فعال خواهد بود، این امید را به وجود آورده که از سویی موانع مربوط به توسعه تولید صنعتی و صادرات محور برداشته شود و از سوی دیگر با تداوم حمایت از تولیدات داخل، به امید به بهبود اوضاع و رسیدن به روزهایی خوش در آینده افزایش پیدا کند.