سرگردانی نقدینگی در بورس

بورس تهران از ابتدای سال جدید روندی صعودی داشت و شاخص کل موفق شد خود را از حوالی سطح یک میلیون و 370 هزار واحد به یک میلیون و 470 هزار واحد برساند. همچنین شاخص هم‌وزن نیز رشد نزدیک به هفت‌درصدی را تجربه کرد. روز چهارشنبه هفته گذشته، موجی از عرضه‌ها در نمادهای بزرگ و لیدر بازار سرمایه آغاز شد و بزرگان را راهی محدوده‌های منفی کرد. در این راستا، نماد خودرو به عنوان یکی از نمادهای تأثیرگذار بازار سرمایه در آخرین روز هفته گذشته به صف فروش نشست تا موجی از نگرانی‌ها درباره وضعیت بازار میان بورس بازان به وجود بیاید.  نمادهای خودرو و خساپا در بسیاری از مواقع به عنوان لیدرهای بازار سرمایه نقش بسیار مهمی در معاملات سایر گروه‌ها دارند و رشد یا افت آنها می‌تواند بسیاری از معادلات بازار سرمایه را تغییر بدهد.  در این راستا، فعالان بازار معتقد بودند که سرخ‌پوشی نمادهای خودرو و خساپا و رسیدن سهام ایران‌خودرو به صف فروش می‌تواند معاملات روز شنبه را تحت تأثیر قرار بدهد.  در جریان معاملات دیروز، معاملات بازار با سرخ‌پوشی اکثر سهام و فشار فروش در میان بزرگان بازار سرمایه آغاز شد تا شاخص کل حدود 10 هزار واحد افت کند. با گذشت حدود یک ساعت از معاملات، این نماد خگستر بود که توانست معاملات قابل توجهی را به ثبت برساند و تأثیر بسزایی در کلیت بازار داشته باشد.  علی‌رغم افت‌وخیزهای فراوان، نماد خگستر با رشد سه‌درصدی به کار خود پایان داد، اما این‌بار نوبت به نماد «خبهمن» رسید تا خودنمایی کند و معاملات جالب توجهی را پشت سر بگذارد. سهام گروه بهمن در اواخر معاملات راهی صف خرید سنگین و میلیونی شد تا کام سهامدارانش را شیرین کند.

با این حال، خودرو و خساپا به عنوان دو نماد بزرگ خودرویی وضعیت جالب توجهی نداشتند و با افت قیمتی مواجه شدند.  در سایر گروه‌ها هم نمادهای کوچک وضعیت نسبتاً خوبی داشتند و شاخص هم‌وزن موفق به رشد اندک در پایان بازار شد.  افت سهام شاخص ساز و رشد سهام کوچک، باعث ایجاد یک ذهنیت در میان فعالان بازار سرمایه شده؛ «پول به سمت سهام کوچک می‌رود».

    مسیر بورس عوض می‌شود؟

برزو حق‌شناس، کارشناس بازار سرمایه درباره وضعیت بازار سرمایه، می‌گوید: این هفته میزان عرضه‌ها در بازار افزایش پیدا می‌کند و احتمالاً بازار منفی شود. اما این موضوع نگران‌کننده نیست. وی توضیح می‌دهد: از اواخر اسفند تا چند روز پیش یک حرکتی در کلیت بازار شکل گرفت که بسیاری از سهام موجود در بورس رشد کرد. با توجه به عدم رکود بازارهای موازی در این برهه زمانی بسیاری از سهامداران به فکر سیو سود افتادند. در نتیجه میزان عرضه‌های بازار افزایش یافت و شاخص در آخرین روز کاری هفته گذشته منفی شد. این کارشناس بازار سرمایه تاکید می‌کند: سهامداران نباید نگران روند منفی بازار باشند. چراکه به فصل مجامع و انتشار گزارش سالانه شرکت‌ها نزدیک می‌شویم که این موضوع می‌تواند فرصت خرید و سودآوری برخی از سهامداران باشد. حق‌شناس در نهایت با اشاره به وضعیت بازار می‌گوید: زمانی که کلیت بازار صعودی است بهتر است یک وقفه و استراحت‌هایی به لحاظ زمانی و قیمتی شکل بگیرد تا روند صعودی پایدارتر دنبال شود.

    اهمیت رصد جریان نقدینگی

جریان نقدینگی یکی از مهم‌ترین مسائلی است که کارشناسان همواره تاکید ویژه‌ای بر روی رصد آن دارند. رصد جریان نقدینگی می‌تواند مسیر پول هوشمند وارده به یک نماد یا یک گروه را به سهامداران نشان بدهد تا آنها بتوانند با کنار هم قرار دادن مولفه‌های موجود در معاملات خود تصمیمات بهتری اتخاذ کنند.  در این شرایط، سهامداران باید برای ورود به سهام علاوه بر تحلیل‌های بنیادی و تکنیکال، جریان نقدینگی را هم در نظر بگیرند. در تشخیص جریان نقدینگی بایستی به مسائلی همچون سرانه خرید و فروش و نسبت قدرت خریدار به فروشنده توجه کرد و فعالیت حقوقی‌های خوشنام بازار و حقوقی‌هایی که با دید کوتاه‌مدتی اقدام به خرید و فروش می‌کنند را مورد بررسی قرار داد. 

   پول به سمت سهام کوچک می‌رود؟

با توجه به وضعیت بازار سرمایه در معاملات ابتدای هفته جاری و سبزپوشی نمادهای کوچک علی‌رغم افت شاخص، بحث ورود پول به سهام کوچک مطرح می‌شود. گردش نقدینگی در میان گروه‌ها، موضوعی است که در چند وقت اخیر به‌شدت میان گروه‌ها رواج پیدا کرده است. با توجه به کمبود نقدینگی در بازار سرمایه، تقریباً می‌توان گفت که در مقطع کنونی، امکان رشد شارپی و یکدست سهام بسیار اندک است و به همین خاطر، نقدینگی باید میان صنایع و گروه‌های مختلف در گردش باشد. کارشناسان عقیده دارند که نقدینگی موجود در بازار به‌طور مثال مدتی به سمت گروه خودرویی می‌رود و موجب حرکت سهام آن شده و سپس به سمت گروه دیگری سوق پیدا می‌کند. در حدود یک ماه اخیر که بازار سرمایه روند نسبتاً رو به رشدی داشته، نمادهای شاخص ساز به صورت گروه به گروه، رشدهایی را تجربه کرده‌اند. در این راستا، سهامداران صنایع و نمادهای کوچک‌تر در چند وقت اخیر که نتوانسته‌اند به اندازه رشد شاخص سود کنند، عقیده دارند که گردش نقدینگی این‌بار می‌تواند به سمت سهام کوچک سرازیر شود و رشدهایی را در این گروه رقم بزند.  سعید ابراهیمی، کارشناس بازار سرمایه درباره تغییر روند نقدینگی در بازار سرمایه، می‌گوید: بازارهای مالی همواره به سمت تعادل حرکت می‌کنند. در این مقطع، بورس پس از مدت‌ها به سمت تعادل حرکت می‌کند که این اتفاق نوید یک بازار خوب برای آینده را می‌دهد. بورس می‌تواند در سال 1401 تعادل را تا حدود زیادی حفظ کند و روند رو به مثبتی را داشته باشد. پیش‌بینی می‌شود بازار در فصل مجامع با یک استراحت کوتاه مواجه شود تا از شهریورماه که فصل ارایه گزارش‌های فصلی است، روند رو به مثبت خود را ادامه بدهد. وی ادامه می‌دهد: در این دو سال، افرادی که در بورس دوام آوردند به افرادی حرفه‌ای تبدیل شده‌اند و وقتی بازار به سمت تعادل حرکت کند و سهامداران حرفه‌ای‌تر شدند، می‌توانند این روند را حفظ کنند. واکنش‌هایی که بازار دلار به تصمیمات سیاسی کلان نشان می‌دهد، تقریباً منطقی است و بازار سرمایه نیز در این مقطع چنین روندی دارد. این اتفاق، نوید بازار و معامله‌گرانی باتجربه را می‌دهد. این کارشناس بازار سرمایه به تشریح شرایط گروه خودرویی پرداخته و یادآور می‌شود: برای گروه خودرویی دو دیدگاه وجود دارد؛ اولین دیدگاه، مربوط به نقدینگی است که وارد بازار سرمایه شده و اقدام به نوسان‌گیری از این گروه کرده است. دیدگاه دوم نیز مربوط به گردش نقدینگی میان گروه‌های مختلف است. سعید ابراهیمی عنوان می‌کند: پولی که وارد گروه خودرویی شده و لیدری بازار را به این گروه واگذار کرده، به مرور زمان از آن خارج می‌شود. این اعتقاد وجود دارد که همه این پول‌ها از بازار خارج نشده و وارد گروه‌های دیگر می‌شوند. در مقطع کنونی، سهم‌های زیادی وجود دارند که برای خرید و سرمایه‌گذاری بسیار جذاب بوده و پول هوشمند می‌تواند از فرصت به دست آمده استفاده کند. برخی از سهام با P/E بسیار پایینی که دارند، در فصل مجامع سودهای مناسبی توزیع خواهند کرد.

   آینده چه می‌شود؟

ابراهیمی درباره با بیان اینکه «نمی‌توانیم انتظار رشد شارپی از بازار داشته باشیم»، درباره وضعیت بورس در روزهای آینده، می‌گوید: اگر اقتصاد که به سمت رونق حرکت کند، نقدینگی هم به سمت بازار سرمایه می‌آید. در سال 1401 نباید انتظار رشد شارپی از بازار داشته باشیم، چون این امر بعید به نظر می‌رسد. اوراقی که دولت چاپ کرده و خواهد کرد، در سال جدید پول وارد شده به بازار را می‌بلعد و یک مشکل اساسی برای بورس خواهد بود. در شرایط کنونی، بازار سرمایه باید مسیر خود را انتخاب کند. ادامه رشد یا اصلاح در شاخص کل و نمادهای مختلف، سناریوهای پیش روی بورس هستند و حالا باید منتظر ماند و دید که شرایط به چه شکلی پیش خواهد رفت.