بورس ایران در یک قدمی جهانی شدن
بازار سرمایه قرار است میزبان یک بورس با عنوان بورس بین‌الملل باشد. به گفته دبیر شورای عالی مناطق آزاد این بازار با تایید سازمان بورس راه‌اندازی می‌شود. کاربرد بورس بین‌الملل چیست؟
بورس بین‌الملل چیست؟
بورس بین‌المللی همان بازار بورس است که سهام‌های مختلف شرکت‌ها و ارز نیز در آن مبادله می‌شود. بازارهای مختلفی در بورس بین‌الملل وجود دارد که در چند حوزه مختلف فعالیت می‌کنند. خرید و فروش ارزهای کشورهای مختلف که ارزشمند محسوب می‌شوند، بخشی از این بورس است. هر گونه پرداختی که یک کشور به کشور دیگر انجام می‌دهد و بازاری که در آن ارزهای ملی توسط کسانی خریداری می‌شوند و به فروش می‌رسند که آنها برای چنین پرداخت‌هایی به آنها نیاز دارند. بورس بین‌الملل یکی از امن‌ترین و مهم‌ترین راهکاری ارتباط باجهان است. باتوجه به این نکته که کشور‌ها مشکلات و ناهنجاری‌های اقتصادی ناشی از تحریم‌ها متحمل است اما بسیاری از کشورهای جهان و منطقه مشتاق استفاده از پتانسیل‌های موجود در کشور هستند. این بورس می‌تواند نقطه اتصال ما به کشورهای مختلف‌های جهان از جمله آسیا و اروپا باشد و بیش از دو دهه است که مسوولان در پی ایجاد این اتصال در پوشش یک فرآیند اقتصادی مانند بورس هستند. اغلب بورس‌های ما مانند؛ بورس، فرابورس، کانون کارگزاران عضو مراجع بین‌المللی بازار سرمایه اوراسیا و... هستند در حقیقت جز دایمی این تشکل‌ها هستیم و این بازار می‌تواند یک دریچه بسیار مناسب برای مبادلات در حوزه بین‌الملل باشد.
ممکن است در نحوه انتقال و تبادل ارز حاصل از صادرات و بالعکس و همچنین نحوه ورود و خروج موانعی وجود داشته باشد. اما اگر دولتمردان تمهیدات اولیه را فراهم کنند این موانع حل شده و بورس بین‌الملل را می‌توان به عنوان یک مزیت اقتصادی برای سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی کشور شناسایی کرد. این موضوع از سال ۹۸ چندان که باید پیگیری نشد و تقریبا مسوولان حول محور آن وعده‌ای ندادند. پارسال هم الهام سخایی مدیر اجرایی تاسیس بورس بین‌الملل مناطق آزاد، تشکیل این بورس را منوط به صدور مجوز از سوی شورای عالی بورس عنوان کرده بود.
مشکل جدید برای بازار سرمایه!
وضعیت برجام مشخص نیست. کارشناسان می‌گویند که مذاکرات در حالت بلاتکلیف قرار گرفته و این موضوع تاثیر منفی روی اقتصاد کشور دارد. بنابراین در این شرایط افتتاح بورس بین‌الملل تناقض به شمار می‌آید. برخی از کارشناسان می‌گویند با وجود تحریم‌ها افتتاح بازاری با عنوان بورس بین‌الملل هزینه اضافه به اقتصاد کشور تحمیل می‌کند. اگر مذاکرات به نتیجه نرسد و تحریم‌ها افزایش یابد، افتتاح یک بازار بین‌الملل تنها زیان درپی دارد. از سوی دیگر اگر تحریم‌ها کاهش یابد یا توافقی صورت بگیرد. این بازار می‌تواند صرفه اقتصادی بسیار زیادی برای کشور داشته باشد.
ایده تشکیل این نوع از بورس به زمان پسابرجام برمی‌گردد. در آن زمان قرار بود بورس بین‌المللی به عنوان یک موتور محرک قدرتمند برای بازار سرمایه با محوریت تامین‌مالی ارزی تشکیل شود. همچنین یکی از مهم‌ترین کاربردهای این بورس معاملات کالا در بازارهای بین‌الملی و منطقه‌ای است. با بررسی فعالیت‌های سابق سازمان بورس به نظر می‌رسد که افتتاح این بازار بین‌المللی چند و چندین ماه زمان ببرد. سعید محمد، دبیر شورای عالی مناطق آزاد می‌گوید: بورس بین‌الملل یکی از موضوعات اصلی است که از بدو ورود به مناطق آزاد آن را پیگیری و مقدمات آن را آماده کرده‌ایم. بورس بین‌الملل ظرفیت بسیار خوبی است که می‌توانیم در مناطق آزاد داشته باشیم و به نوعی می‌تواند به بورس سرزمین اصلی نیز کمک کند.
وی اضافه می‌کند: برای تشکیل بورس بین‌الملل منتظر هستیم که مسوولان سازمان بورس، صدور مجوز را در دستور کار خود قرار دهند.
احسان رضاپور کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که، مهم‌ترین دغدغه‌های بورس بین‌الملل ایران چیست، گفت: یکی از مهم‌ترین مشکلات و دغدغه‌های بورس بین‌الملل ایران، مشکلات تحریم و عدم اقبال سرمایه‌گذاران خارجی برای حضور در ایران است. او تاکید کرد: لازم به ذکر است که، رویکرد اساسی تشکیل چنین بورسی تا حدودی مقابله با تحریم‌ها می‌تواند باشد و ایجاد این بستر عملا می‌تواند به یکی از بازو‌های قدرتمند اقتصاد مقاومتی و مبارزه با تحریم‌ها تبدیل شود. می‌توان با جذب سرمایه‌گذاران کوچک‌تر گام‌های ابتدایی را برداشت و در ادامه با رشد این بازار و جذب سرمایه‌گذاران بزرگ‌تر، به هدف نهایی رسید.
او بیان کرد: شرط موفقیت بورس بین‌المللی در دو بخش خلاصه می‌شود، ساز و کار‌های داخلی در ایران بسیار منسجم و اعتماد آفرین باشد تا بیشترین جذب امکان پذیر شود و مشکلات داخلی باعث عدم اقبال نشود، با مشاوره تخصصی در زمینه حقوق بین‌المللی و به خصوص حقوق تجاری، ساز و کار‌هایی که می‌تواند برای سرمایه‌گذاران خطر آفرین باشد را شناسایی و مدیریت کرد، سرمایه‌گذارانی شناسایی شوند که در حال حاضر ارتباط زیادی با کشورهای تحریم‌کننده ایران نداشته باشند و عملا نسبت به خطر تحریم توسط امریکا بی‌تفاوت باشند. کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که آیا در دیگر کشور‌ها بورس بین‌الملل وجود دارد، تشریح کرد: پذیرفته شدن و فعالیت یک شرکت در بازار سهام چند کشور نیازمند ساز و کار و ارتباطات بین‌المللی است. پس با توجه به موارد مطرح شده می‌توان ادعا کرد که بسیاری از کشور‌ها از این نوع بورس استفاده می‌کنند و در آینده نیز توسعه بیشتری در این حوزه، شاهد خواهیم بود.
رضاپور در خصوص کارکردهای بورس بین‌الملل بیان کرد: ایجاد رینگ‌های بین‌المللی عرضه مواد خام مانند نفت، سنگ آهن، فولاد و ...، ایجاد رینگ‌های بین‌المللی عرضه مواد با ارزش افزوده بالای پتروشیمی و شیمیایی به صورت خرد و عمده، ایجاد رینگ‌های بین‌المللی عرضه محصولات کشاورزی و دامی و تسهیل صادرات این محصولات از کارکردهای بورس بین‌الملل است.
او افزود: ایجاد بازار بورس بین‌المللی برای فعالیت سرمایه‌گذاران خارجی در بازار بورس ایران به صورت تسهیل شده و مزایای خاص، ایجاد بستر مناسب برای پذیرش شرکت‌های معتبر ایرانی در بازارهای بورس سایر کشورهای هم رده یا پیشرو در زمینه خدمات مالی و بورس از دیگر مزایای این بورس است.
