فشار همه‌جانبه بر تولید

مهدی علیپور

اگر آن طور که در شعارهای کلان مطرح شده، موضوع حمایت از فعالیت‌های تولیدی به شکل جدی در دستور کار باشد قطعا باید برخی سیاست‌های کلان ما تغییر کند. در واقع تا زمانی که اقتصاد ایران با یک تحول دیدگاه مواجه نشود، وضع ما به همین ترتیب باقی خواهد ماند. برای مشخص شدن میزان فاصله ما با آنچه در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته وجود دارد می‌توان به یک موضوع توجه کرد. در برخی کشورهای توسعه یافته، اگر فردی صرفا یک طرح تولیدی ارایه کرده و آماده سرمایه‌گذاری برای یک فعالیت‌ مولد باشد، می‌تواند در زمانی کوتاه و با کمترین دردسر مجوز و فرایندهای قانونی کار را طی کند. در واقع در بسیاری از کشورها اساسا وضعیت مجوز دادن به فعالیت‌های اقتصادی به پیچیدگی آنچه که در ایران رخ می‌دهد، وجود خارجی ندارد. از سوی دیگر اگر مشخص شود که این طرح برای اقتصاد کشور میزبان ارزش افزوده جدید تولید خواهد کرد، دولت تسهیلاتی چندگانه را به آن سرمایه‌گذار ارایه خواهد کرد. از سوی ارایه زمین رایگان یا با تسهیلات بلندمدت، یکی از گزینه‌هایی است که دولت‌ها به سرمایه‌گذاران ارایه می‌کنند تا اگر یک سرمایه خصوصی در کار باشد نیز این پول به تولید و آغاز فرایند اقتصادی اختصاص پیدا کند. از سوی دیگر تسهیلات بلندمدت بانکی با سود پایین نیز در اختیار واحدهای تولیدی قرار می‌گیرد و دولت برای مدتی طولانی آنها را یا معاف از مالیات می‌کند یا نرخ مالیات را بسیار پایین تعریف می‌کند.

ما برای آنکه فاصله اقتصادمان را با آنچه که در این کشورها رخ می‌دهد مقایسه کنیم، باید ببینیم کدام یک از این شرایط در ایران رخ می‌دهد؟ در واقع نه تنها خبری از این تسهیلات نیست که یک تولیدکننده از مرحله درخواست مجوز، دریافت پروانه کسب و کار، جایابی برای واحد تولیدی و در نهایت پرداخت عوارض و مالیات، آنقدر با مشکل و دغدغه جدید مواجه می‌شود که در بسیاری از مواقع ترجیح می‌دهد به این فرایند ادامه ندهد. ما در واقع نه تنها شرایطی برای تولید فراهم نکرده‌ایم که حتی مقدمات فرار تولیدکنندگان را نیز فراهم کرده‌ایم و این موج سنگین فرار سرمایه کشور از تنها نشانه‌ای از مشکلاتی است که ما با آنها روبه‌رو بوده‌ایم و باید برای عبور از این شرایط باید تلاش کرد نگاه کلان تغییر کند.