جاده یک طرفه بورس تمام می‌شود؟
گروه بازار سرمایه|
شاخص کل بورس در سطح ناامنی قرار دارد و هر روز شاهد افت بورس هستیم. دیروز شاخص کل بورس تهران توانست افت دو هزار و 795 واحدی را ثبت کند و به سطح یک میلیون و 440 واحد برسد. از سوی دیگر شاخص کل هم وزن نیز در محدوده 387 هزار واحدی تثبیت شده و به عقیده کارشناسان این سطح شاخص هم‌وزن برای معاملات بازار کمی نگران‌کننده است.
از میانه معاملات روز شنبه شاهد افزایش فشار فروش و عقب‌نشینی شاخص بودیم؛ اما معاملات شبریز پس از بازگشایی و همچنین معاملات خودرو، افت شاخص را شدت بخشید؛ به گونه‌ای که شبریز با ۲٬۱۳۹ و خودرو با ۴۷۵ واحد بیشترین نقش را در کاهش شاخص کل داشتند. در نقطه مقابل این فلزات اساسی بودند که برخلاف هفته‌های گذشته از افت بیشتر شاخص جلوگیری کردند؛ فملی با ۱٬۳۶۳ واحد و فولاد با ۸۴۵ واحد بیشترین تاثیر مثبت را بر شاخص کل داشتند. شاخص هم وزن هم مانند شاخص کل هرچند در ابتدای معاملات با افزایش حدود ۵۰۰ واحدی همراه شد اما در نهایت با کاهش ۲٬۲۵۰ واحدی تا ارتفاع ۳۸۷ هزار واحدی عقب‌نشینی کرد.
اما شاخص فرابورس تحت تاثیر معاملات شراز توانست رشد ۱۹ واحدی را تجربه کند و سطح ۳۸۷ هزار واحدی را حفظ کرد. شراز با ۳۹ واحد بیشترین تاثیر مثبت را داشت و در نقطه مقابل، شاوان با ۱۰ واحد بیشترین تاثیر منفی را بر روی شاخص فرابورس به جا گذاشت.
دیروز ارزش معاملات خرد (سهام و حق تقدم) حدود ۲هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان بود که هرچند نسبت به روز چهارشنبه افزایش دیروز اما همچنان نسبت به میانگین سال فاصله چشمگیری دارد. میانگین ارزش معاملات خرد روزانه از ابتدای سال تا به روز شنبه حدود چهار هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بوده و تا زمانی که این رقم حداقل به میانگین سال نزدیک نشود، به نظر نمی‌رسد که شاهد تغییر محسوسی در روند معاملات باشیم. باید توجه داشت که میانگین ارزش معاملات خرد در دو ماه ابتدایی امسال به ۶ هزار میلیارد تومان هم رسیده بود.
حقیقی‌ها همچنان به سمت درب خروج
حقیقی‌ها در جریان معاملات دیروز حدود ۲۸۷ میلیارد تومان از بازار خارج کردند که اولاً نسبت به روز چهارشنبه افزایشی بوده است و ثانیاً برای چهل و دومین روز معاملاتی متوالی و از هفتم خرداد ماه شاهد خروج پول حقیقی باشیم. شراز با بیش از ۳۱ میلیارد تومان، بیشترین ورود پول حقیقی در بازار دیروز را ثبت کرد؛ فولاد با حدود ۷ میلیارد و سامان با بیش از ۶ میلیارد تومان در رتبه‌های بعدی ورود پول حقیقی بودند. در نقطه مقابل، شپنا با حدود ۱۷ میلیارد تومان بیشترین خروج پول حقیقی در بازار شنبه را ثبت کرد؛ دی با ۱۵ میلیارد و شستا با ۱۴ میلیارد تومان در رتبه‌های بعدی خروج پول حقیقی قرار گرفتند. در مجموع حدود ۶۴ درصد از نمادهای معامله شده در بازار دیروز، خروج پول حقیقی را ثبت کردند و تنها ۲۰ درصد نمادها شاهد ورود پول حقیقی بودند.
بورس پس از برجام
با وجود این افت و اخیرها کارشناسان و تحلیلگران بازار سرمایه عقیده دارند که با شنیده شدن اخبار مشخص و دقیق از برجام وضعیت بورس تغییر می‌کند. به عقیده این افراد اگر توافقی صورت نگیرد و مذاکرات به بن بست برسد شاهد سبزپوشی معاملات در بلندمدت خواهیم بود از سوی دیگر افزایش تورم و قیمت دلار نیز تمامی صنایع را یکپارچه سبز می‌کند. اما اگر در مذاکرات به توافق برسیم و تحریم‌ها کاهش پیدا کند با افت قیمت دلار بورس کمی نزول می‌شود، یعنی در میان مدت می‌توان انتظار کاهش بورس را داشت اما در بلندمدت بازار سرمایه سبز می‌شود و صنایع به حداکثر سودآوری خود می‌رسند. در هر دوسناریو بازار سرمایه می‌تواند یک بازار برنده و سودآور باشد.
در شرایطی که بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در فایننشال‌تایمز از شکست فشار حداکثری علیه ایران پرده‌‌‌‌‌‌برداری کرد و از قدرت‌های خارجی خواست برای نجات برجام اقدام کنند، اما در عین حال پایان فضا برای مصالحه‌های مهم اضافی را نیز اعلام کرد.
با اینکه گمانه‌‌‌‌‌‌زنی‌‌‌‌‌‌ها در فضای پیرامون برنامه جامع اقدام‌مشترک از در دسترس‌نبودن جایگزین جامع خبر می‌دهند، کارشناسان نیز پیش‌بینی می‌کنند که این آخرین فرصت در راستای احیای برجام خواهد بود. به گفته باقری مذاکره‌‌‌‌‌‌کننده ارشد کشور ایده‌هایی برای جمع‌‌‌‌‌‌بندی مذاکرات، هم از لحاظ شکلی و هم محتوایی آماده است که به اشتراک گذاشته خواهد شد. به نظر می‌رسد بازار‌‌‌‌‌‌های مالی همچنان در انتظار بازگشت امید در پروسه مذاکرات با قدرت‌های جهانی هستند. نباید فراموش کرد که حصول توافق با غرب می‌تواند در بازگشت ایران به بازار نفت جهانی مثمرثمر واقع شود. در این حالت و با توجه به بروز جنگ میان روسیه و اوکراین و تشدید بحران انرژی، یقینا ایران می‌تواند کسری منابع انرژی غرب را تامین کند. به واسطه این مهم یقینا مسیر برای مبادلات پولی و مالی کشور نیز تسهیل خواهد شد. صنایع صادرات‌محور نیز با هزینه کمتری نقدینگی حاصل از فروش محصولات خود را در عرصه بین‌المللی به کشور برمی‌‌‌‌‌‌گردانند. صنعت بانک نیز در صورت حصول توافق با تسهیل شرایط مبادلات پولی می‌تواند به بهبود فرآیند معاملاتی صنایع داخلی نیز کمک شایانی داشته باشد. شکست مذاکرات نیز سناریوی دیگری است که تمامی بازار‌‌‌‌‌‌های مالی کشور را یقینا با تعدیلات منفی همراه خواهد کرد.
رویدادی که حداقل در بورس کشور دارای پیامد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های ناگواری خواهد بود؛ از تشدید تحریم‌ها و افزایش هزینه دورزدن تحریم گرفته تا ازدست‌رفتن فرصت تامین انرژی بازار‌‌‌‌‌‌های غربی که همگی می‌توانند علاوه‌بر ایجاد خسارت به صنایع، مانع از دست‌‌‌‌‌‌یابی به منابع مالی حتی با سایر کشور‌‌‌‌‌‌های دنیا در قبال فروش محصولات شوند. در عین حال مسیر ورود علم، تکنولوژی، مدیریت، تجهیزات و... نیز با دست‌‌‌‌‌‌انداز‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های جدی مواجه خواهد شد. مستهلک‌شدن تجهیزات داخلی و افزایش هزینه تعمیر و نگهداری دیگر موضوعاتی است که تمامی صنایع بورسی کشور را در معرض تهدید قرار می‌دهد. در عین حال دولت نیز به واسطه از‌دست‌دادن فرصت تامین انرژی غرب با کمبود منابع مالی ناشی از فروش نفت در راستای جبران کسری‌بودجه یقینا به افزایش مالیات‌‌‌‌‌‌گیری از صنعت و بخش تولید روی می‌‌‌‌‌‌آورد. افزایش نرخ بهره مالکانه معادن، افزایش نرخ خوراک و مواداولیه و... یقینا مسیر‌‌‌‌‌‌هایی خواهند بود که سیاست‌گذار در راستای عبور از بحران کسری‌بودجه و تامین‌مالی مالی خود بر‌‌‌‌‌‌می‌‌‌‌‌‌گزیند.
