منع خشونت علیه زنان باید در باورمان باشد

قوانین ضمانت اجرایی ندارند

گلی ماندگار|

 بیش از 10 سال است که زنان منتظر تصویب لایحه‌ای هستند که شاید فقط شاید کمی از آنها در مقابل خشونت‌هایی که متحمل می‌شوند، محافظت کند، خشونت‌هایی که هم در کوچه و خیابان هست و هم در خانه و محل کار. در واقع امنیت برای زنان به مساله‌ای تبدیل شده است که هر چند مسوولان معتقدند در این زمینه هیچ مشکلی در جامعه کنونی ما وجود ندارد اما زیر این پوست این سرزمین اتفاق‌هایی در شرف وقوع است که پرداختن به داستان هر کدام می‌تواند مثنوی پر دردی باشد از ضایع شدن حقوق زنانی که به اندازه دیگر افراد این جامعه حق حیات دارند. مساله اینجاست تا زمانی که قتل‌های فجیع زنان و دختران به دست نزدیکانشان در فضای مجازی دست به دست نشد، کسی به دنبال خبری از این لایحه نبود، لایحه‌ای که 10 سال پیش به مجلس رفت و البته مانند کاغذ پاره‌ای از دستور کار خارج شد و دیگر کسی هم سراغی از آن نگرفت. هر چند که هر بار خبرنگاری در این زمینه از نمایندگان سوال می‌کرد با بهانه در حال بررسی است و نیاز به مطالعات دقیق دارد و ... مواجه می‌شد اما واقعیت این بود که نه مورد بررسی قرار گرفته بود و نه کسی روی آن مطالعه می‌کرد، در سرزمین مرد سالار جایی برای حقوق زنان وجود ندارد، نه در خانه و نه در جامعه تا وقتی که افراد هر کدام به تنهایی برای انسان بودن یکدیگر ارزش و احترام قائل نباشند، هیچ قانونی نمی‌تواند آن را به کسی تحمیل کند. تا زمانی که در جامعه مرد سالار ایران زنان جنس دوم به حساب بیایند، در مورد اصلی‌ترین حقوق خود حق تصمیم‌گیری نداشته باشند، تا زمانی که از حق سفر و تحصیل و ... 

گرفته تا حق زیستن زنان در گرو اجازه مردی به نام پدر، همسر، برادر و دیگر اقوام درجه یک باشد، نمی‌توانیم ادعا کنیم که کرامت زنان در این سرزمین رعایت می‌شود. 

    مشت نمونه خروار

وقتی زنی تمام تلاش خود را می‌کند تا در زمینه کاری یا ورزشی موفقیت به دست بیاورد در نهایت برای این بتواند در یک تورنمنت خارجی حضور به هم برساند باید از همسرش اجازه خروج بگیرد و این همسر هم به راحتی می‌تواند این اجازه را به او ندهد و زحمات تمام این سال‌های یک زن به دلخواه کس دیگری از بین می‌رود، وقتی پدری تصمیم می‌گیرد سر دخترش را با داس از بدن جدا کند و قبل از اقدام به این کار در مورد میزان محکومیتی که در انتظارش خواهد بود پرس و جو می‌کند و وقتی می‌فهمد که چون خودش ولی دم است، یعنی صاحب و مالک آن دختر است نهایت جزایش 10 سال زندان خواهد بود. وقتی مردی به فجیع‌ترین شکل ممکن سر همسرش را از بدن جدا می‌کند و در کوچه‌های شهر می‌گرداند، البته که این جنایت هم با درنظر گرفتن کلی قوانین عرفی و... در نهایت به مجبور شدن فرد برای حفظ آبرویش منتهی می‌شود نمی‌توانیم ادعا کنیم که هنوز هم جامعه ما نیازمند قانونی که ده سال پیش به مجلس رفته و از آن روز تاکنون در حال خاک خوردن است نیاز ندارد. 

    قوانین باید ضمانت اجرایی داشته باشند

پریسا ایزدی، جامعه‌شناس و فعال حقوق زنان درباره چرایی بی‌توجهی به لایحه حمایت از زنان در مقابل خشونت به «تعادل» می‌گوید: مساله اینجاست که وقتی از صدر تا ذیل افراد در جامعه به خصوص افرادی که دستی بر آتش قانون و قانونگذاری دارند، اعتقادی به جلوگیری از خشونت علیه زنان ندارند نمی‌توانیم توقع داشته باشیم که چنین لایحه‌ای همان موقع که وارد مجلس شد مورد بررسی و تصویب قرار بگیرد. از سوی دیگر حتی اگر این قانون تصویب هم شود تا زمانی که ضمانت اجرایی نداشته باشد واقعا بی‌فایده است. 

او می‌افزاید: همین الان شما به شرایط زنان در جامعه ما نگاه کنید، روزی نیست که خبری در مورد آزارهای روحی و روانی در مورد زنان منتشر نشود، از سوی دیگر نه تنها در ایران که در تمام جهان در دوران کرونا خشونت علیه زنان به طرز چشمگیری افزایش پیدا کرده است، این نشان از ناآگاهی ندارد، نشان از بی‌توجهی به کرامت زنان در همه جای دنیا دارد. وقتی در کشوری که مهد آمال و آرزوهای خیلی از افراد است در همان امریکایی که به سرزمین پیشرفت و ترقی معروف است حق سقط جنین از زنان سلب می‌شود دیگر نمی‌توانیم توقع داشته باشیم که در دیگر نقاط جهان حقوق زنان به درستی رعایت شود. این جامعه‌شناس می‌گوید: طی سال‌های گذشته بارها و بارها فرانسه در صدر لیست خشونت خانگی علیه زنان قرار گرفت. تازه این کشوری است که ادعای جهان اولی دارد. اما هیچ کدام این مثال‌ها دلیل بر این نمی‌شود که ما بگوییم پس کشور ما هیچ احتیاجی به قانون منع خشونت علیه زنان ندارد. ما وقتی می‌توانیم خودمان را با دیگر کشورها مقایسه کنیم که در شرایط برابر زندگی از هر لحاظ قرار داشته باشیم. از سوی دیگر وقتی ما مدعی حکومتی دینی هستیم باید حداقل به دستورات دین در مورد احترام به زنان عمل کنیم. مساله‌ای که متاسفانه سال‌های سال است در جامعه ایران نادیده گرفته شده است. ما تنها وقتی پای مجازات به میان می‌آید به شرع رجوع می‌کنیم در صورتی که باید در تمام موارد شرع را در نظر بگیریم.

    خشونت علیه زنان در جامعه  همه گیر شده است

پریسا ایزدی، در بخش دیگری از سخنانش به «تعادل» می‌گوید: به عنوان یک جامعه‌شناس وقتی رفتارها در جامعه را با زنان می‌بینیم به این نتیجه می‌رسیم که خشونت علیه زنان در جامعه همه گیر شده است، حتی متولیان قانون نیز به خود این اجازه را می‌دهند که در زمینه مساله‌ای که آن را قانون می‌دانند هر گونه خشونتی را علیه زنان اعمال کنند. از سوی دیگر وقتی جنبشی به نام «می تو» در جهان به راه افتاد بسیاری از آن استقبال کردند و افراد سرشناس زیادی فارغ از اسم و رسمی که داشتند در این باره محاکمه شدند،‌اما در کشور ما چه اتفاقی رخ داد اول که کسی به این جنبش توجهی نکرد، بعد تنها یک نفر دستگیر شد و بعد از آن اسامی افراد بسیاری در این جنبش با روایت‌های تکان‌دهنده ثبت شد اما در نهایت این راوی‌ها بودند که مورد تهدید قرار گرفتند و برایشان حکم صادر شد. پس ما اگر قرار باشد قانونی با عنوان منع خشونت علیه زنان در جامعه داشته باشیم قبل از هر چیز باید شرایط اجرایی شدن این قانون را در جامعه فراهم کنیم، قبل از هر چیز باید مسوولان و دولتمردان به آن باور داشته باشند، در غیر این صورت اصلا بررسی این لایحه و تبدیل کردن آن به قانون هیچ فایده‌ای نخواهد داشت. 

    لایحه حفظ کرامت زنان  در برابر خشونت در مجلس

خبرها اما حکایت از به جریان انداخت دوباره لایحه حفظ کرامت زنان در برابر خشونت در مجلس دارد، لایحه‌ای که بعد از 10 سال دوباره قرار است مورد بحث و بررسی قرار بگیرد. رییس فراکسیون زنان و خانواده مجلس شورای اسلامی گفت: با توجه به اقدامات مثبتی که درباره لایحه حفظ کرامت و حمایت از زنان در برابر خشونت در کمیسیون‌های تخصصی مجلس صورت گرفته، قرار است این لایحه به زودی به صحن علنی مجلس برود. فرایند بررسی لایحه حفظ کرامت و حمایت از زنان در برابر خشونت، در کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی به پایان رسیده است و در کمیسیون تخصصی، وضعیت بررسی نهایی و تکمیل شده دارد. فاطمه قاسم‌پور افزود: موضوعی که درباره این لایحه وجود دارد این است که پیشنهاد داده شده مواردی به لایحه اضافه شود؛ جلسه‌ای در هفته‌های آینده در کمیسیون‌های تخصصی خواهیم داشت تا این اقدام انجام و سپس به صحن علنی مجلس شورای اسلامی تحویل داده شود. پیش‌بینی ما این است که در هفته‌های آینده اقدامات نهایی مرتبط با این لایحه انجام شود تا با این اقدامات جدی که انجام شده است، در صحن علنی مجلس شورای اسلامی برای تکمیل شدن در دستور کار قرار گیرد چون فرایند بررسی آن تمام شده است. رییس فراکسیون زنان و خانواده مجلس شورای اسلامی درباره پیش بینی زمان نهایی شدن این لایحه در مجلس شورای اسلامی و اینکه چه زمانی به صحن علنی مجلس شورای اسلامی خواهد رفت، اظهارداشت: امیدواریم با تلاش‌هایی که در کمیسیون‌های تخصصی برای به نتیجه رسیدن این لایحه انجام شده است در آینده‌ای نزدیک و شاید هفته‌های آینده در صحن علنی مجلس مطرح و در نهایت به تصویب برسد تا در نهایت زمینه اجرایی پیدا کند.

    حفظ جایگاه زنان  با تصویب این لایحه قانونی 

فاطمه مقصودی عضو فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی نیز پیش از این در این باره گفته بود که معتقدم لایحه حفظ کرامت و حمایت از زنان در برابر خشونت به عنوان یک لایحه مهم و اساسی باید به زودی در صحن علنی مجلس مطرح شود تا برخی مشکلات بانوان با اجرای این لایحه به حداقل برسد. چندین سال است که این لایحه به مجلس شورای اسلامی ارایه شده است و اخیرا این لایحه برای ورود به صحن علنی مجلس آماده شده است.