دشواری‌های سرمایه‌گذاران ایرانی

مهدی علیپور

در اقتصاد ایران، برای سال‌های طولانی، شعار حمایت از تولید مطرح شده و برنامه‌ها و طرح‌های مختلفی نیز در این زمینه ارایه شده اما نگاهی دقیق به شرایط نشان می‌دهد که نه تنها این طرح‌ها اجرایی نشده‌اند که حتی در عمل، بسیاری از سیاست‌ها بر ضدتولید بوده‌اند.

در این تردیدی وجود ندارد که وقتی کشوری می‌خواهد به تولید خود سرعت بدهد و رشد اقتصادی مثبت ثبت کند، باید حمایت از سرمایه‌گذاران را در دستور کار قرار بدهد اما باید با نگاهی به عملکرد سال‌های گذشته این سوال را بپرسیم که تا چه حد توانسته‌ایم از سرمایه‌گذاری حمایت کنیم؟ امروز با توجه به ارتباط گسترده اقتصادها در نقاط مختلف جهان، بسیاری از شرکت‌ها به شکل بین‌المللی کار می‌کنند و از این رو جذب سرمایه‌گذاری جدید نیز به شکل بین‌المللی دنبال می‌شود. در ایران اما با توجه به مشکلات و محدودیت‌هایی که تحریم‌ها به وجود اورده یا راه ورود سرمایه‌گذاران بسته بوده یا عملا آنها برای مدتی طولانی در کشور باقی نمانده‌اند.

شرایط برای سرمایه‌گذاران داخلی نیز چندان متفاوت نیست. از سیاست‌های کوتاه‌مدت و بعضا متناقض گرفته تا مشکلاتی که برای سرمایه‌گذاران به وجود می‌آید همگی نشان از آن دارد که ما در عمل نتوانسته‌ایم شرایط را برای تولیدکننگان واقعی فراهم کنیم. در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته دنیا، دولت برای آنکه از یک فعال اقتصادی واقعی حمایت کند، نه‌تنها او را از مالیات یا سیاست‌های تنبیهی معاف می‌کند که حتی با ارایه زمین و تسهیلات به دولت افزایش سرمایه‌گذاری‌ها در این بخش‌ها نیز می‌رود. در ایران اما به محض اینکه سرمایه‌گذار قصد ورود به عرصه‌ای را دارد، از کسب مجوز گرفته تا مالیات و تامین اجتماعی و دیگر بخش‌ها به او فشار می‌آورند. در بسیاری از کشورها خرید خانه یا خودرو، جز برای مصرف شخصی هیچ عایدی برای طرف ندارد. زیرا قیمت‌ها ثابت هستند و اگر افزایش قیمتی نیز رخ دهد، مالیات بیشتری گرفته می‌شود.

در ایران اما به نظر می‌رسد به شکل غیررسمی همه ‌چیز به نفع دلالی چیده شده و آنها به راحتی فعالیت می‌کنند، در شرایطی که تولیدکنندگان واقعی نمی‌توانند از حمایت‌ها برخوردار شوند. اگر بنا باشد شرایط تغییر کرده و ایران به اهداف خود در ثبت رشد اقتصادی قابل توجه دست پیدا کند، قطعا باید شرایط به نفع سرمایه‌گذاران واقعی تغییر کند و آنها برای ادامه کار اطمینان خاطر بیشتری داشته باشند، در غیر این صورت موضوع حمایت از تولید راه به جایی نمی‌برد.