مسکن دولتی زیر سایه تنگنای مالی
گروه راه و شهرسازی| در حالی که به گفته مسوولان وزارت راه و شهرسازی ساخت مسکن دولتی در مقیاس سالانه یک میلیون آپارتمان نیازمند 2800 هزار میلیارد تومان اعتبار است، وزیر اقتصاد و دارایی از تزریق 10 هزار میلیارد تومان اعتبار (یک دویست و هشتادم مبلغ مورد نیاز) به این پروژه دولتی خبر داد.
سید احسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: پیشنهاد وزارت اقتصاد برای تامین مالی نهضت ملی مسکن به تصویب دولت رسید؛ ۱۰ هزار میلیارد تومان به سرمایه بانک مسکن برای افزایش توان تسهیلات‌دهی این بانک اختصاص یافت.
به گزارش «تعادل»، این اظهارات در حالی منتشر شده است که انتقادات متعددی درباره عدم پرداخت تسهیلات از سوی نظام بانکی و به ویژه بانک مسکن گزارش شده است. در همین حال، محاسبات ساده ریاضی نشان می‌دهد که 10 هزار میلیارد تومان فقط کفاف پرداخت وام حدود 22 هزار واحد مسکونی در طرح نهضت ملی را می‌دهد.
بر اساس مصوبات پیشین دولت و مجلس، قرار است، با تخصیص 450 میلیون تومان وام بخشی از هزینه ساخت مسکن دولتی تامین شود. از این رو، منابع مالی لازم برای تخصیص این وام به یک میلیون واحد مسکونی در سال نخست، 450 هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد. این رقم در سال دوم طرح مسکن دولتی به 90 هزار میلیارد تومان می‌رسد. رقمی که ظاهرا تاکنون تامین نشده است.
البته از آنجا که هزینه‌های ساخت 4 میلیون مسکن در 4 سال محدود به تخصیص این تسهیلات نیست، مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی در جلسه رای اعتماد خود در مجلس به تاریخ 16 آذر سال جاری گفت: «نزدیک به دو برابر بودجه عمرانی کشور یعنی ۲۸۰۰ هزار میلیارد تومان برای ساخت چهار میلیون مسکن نیاز داریم، پس فکر نکنید اگر از ساخت مسکن کوتاه آییم مقصر دولت است یا برعکس مقصر مجلس است، ما همه در یک کشتی نشسته‌ایم و همه برای ایران و نظام تلاش می‌کنیم مگر می‌توان برای مردم کاری نکرد.»
محمود محمود زاده، معاون مسکن و ساختمان سابق وزیر راه و شهرسازی نیز در میانه تابستان سال جاری در این باره گفته بود: «۴ میلیون واحد مسکونی مورد هدف دولت است از نظر اقتصادی بیش‌از ۴هزار هزار میلیارد تومان فقط در حوزه ساخت بدون لحاظ خدمات و زمین باید برای آن هزینه شود.»
گلایه انبوه‌سازان
در همین حال، ایرج رهبر، نایب رییس انجمن انبوه‌سازان با انتقاد از عملکرد بانک مسکن در پرداخت تسهیلات نهضت ملی مسکن، گفت: این بانک وام ۴۵۰ میلیون تومانی این طرح را پرداخت نمی‌کند.
رهبر با یادآوری اینکه وام نهضت ملی مسکن در تهران 450 میلیون تومان است، اظهار کرد: با وجود مصوب شدن پرداخت وام مذکور در کلانشهر تهران، اما پروژه‌های در دست ساخت نهضت ملی مسکن انبوه‌سازان از این وام استفاده نمی‌کنند.
وی در گفت‌وگو با تسنیم توضیح داد: در زمان حاضر انبوه‌سازان پروژه‌های مسکن را در شهریار، اسلامشهر، قرچک و رباط‌کریم در دست ساخت دارد که بانک مسکن وام 450 میلیون تومانی را برای آنها پرداخت نمی‌کند.
وی افزود: بانک می‌گوید به این پروژه 300 میلیون تومان وام تعلق می‌گیرد؛ با وجود پیگیری‌های فراوان هنوز به نتیجه‌ای در این رابطه نرسیده‌ایم. بانک مسکن می‌گوید اعتبار ندارم و برنامه خاصی هم برای حل این مشکل از سوی این بانک دیده نمی‌شود.
نایب‌رییس انجمن انبوه‌سازان تهران همچنین با بیان اینکه بر اساس مصوبه شورای عالی مسکن باید 20 درصد وام بیشتر نسبت به سقف معمول برای پروژه‌های صنعتی‌ساز پرداخت شود، گفت: تعلل بانک مسکن در پرداخت تسهیلات قطعاً باعث افزایش قیمت تمام شده و تحمل هزینه‌های ناشی از آن به متقاضیان نهضت ملی مسکن می‌شود.
امکان ساخت سالانه یک میلیون مسکن با صنعتی‌سازی
اگر چه دیروز سرپرست بانک مسکن در واکنش به خبر وزیر اقتصاد گفت، با افزایش 10 هزار میلیارد تومانی سرمایه بانک مسکن، پرداخت تسهیلات نهضت ملی مسکن سرعت می‌گیرد، اما مشخص است که مسوولان این بانک یا سایر مسوولان دولتی آینده مثبتی را برای تامین مالی مسکن دولتی پیش روی خود ندارند. چه آنکه تغییر شیوه ساخت از سوی آنها دنبال می‌شود. طی دو ماهه اخیر، ترویج شیوه ساخت مسکن خودمالکی در دستور کار دولت قرار گرفته است. در این شیوه زمین از مردم و تسهیلات 450 میلیونی از دولت است. مسوولان وزارت راه امیدوارند با ترویج این شیوه که منجر به احداث خانه‌های یک طبقه خواهد شد، سرعت کار و همچنین آمار ساخت مسکن دولتی را افزایش دهند.
صنعتی‌سازی رویکرد دیگری بوده است که از ابتدای آغاز به کار دولت سیزدهم مورد توجه وزیر سابق راه و شهرسازی بود. مرحوم رستم قاسمی از همان ابتدای کار بحث تهاتر نفت با پیمانکاران چینی، روسی یا ترکیه‌ای را مطرح می‌کرد. اما این طرح نیز به سرانجامی نرسید. در روش صنعتی‌سازی نیز سرعت کار به‌شدت افزایش می‌یابد و می‌تواند عقب ماندگی در تحقق وعده دولت را ترمیم کند.
در همین حال، محمد رضا جاهری، رییس هیات‌مدیره گروه مالی بانک مسکن نیز با بیان «ساخت ۴ میلیون واحد نهضت ملی مسکن به دلیل تامین مالی» امکان‌پذیر نیست، گفت: با صنعتی‌سازی می‌توانیم به ساخت یک میلیون واحد در سال برسیم.
به گزارش تسنیم، جواهری در همایش صنعتی‌سازی ساختمان با بیان اینکه امکان عملیاتی کردن ساخت 4 میلیون واحد مسکونی طی 4 سال که 1.5 آن گذشته، به دلایل مختلف از جمله تأمین مالی وجود ندارد، افزود: باید عوامل اجرایی ساخت 4 میلیون مسکن را در اختیار داشته باشیم؛ اگر قرار باشد به سمت ساخت سالانه یک میلیون مسکن برویم، باید صنعتی‌سازی ساختمان را به‌طور جدی شروع و پیگیری کنیم.
وی تأکید کرد: اگر دولت یک سال در حوزه صنعتی‌سازی مسکن سرمایه‌گذاری کند و اصلاح قوانین و مشوق‌های لازم در زمینه خصوصی‌سازی ارایه شود، بخش خصوصی هم به این موضوع ورود خواهد کرد که در نتیجه امکان ساخت یک میلیون مسکن در سال فراهم می‌شود.
جواهری با اشاره به آغاز فعالیت و ورود جدی گروه مالی بانک مسکن به حوزه صنعتی‌سازی و تأسیس مرکز نوآوری و فناوری‌های نوین، بیان کرد: ایده تأسیس مرکز صنعتی‌سازی ساختمان با کمک بانک مسکن را ارایه کرده‌ایم که امیدواریم مورد موافقت هیات‌مدیره بانک مسکن قرار گیرد البته علاوه بر بانک مسکن، سایر دستگاه‌ها از جمله دولت و مجلس هم باید حمایت‌های جدی از این مرکز صنعتی‌سازی ساختمان داشته باشند.
سعید شیرزادی نایب رییس گروه مالی بانک مسکن نیز با بیان اینکه در کشور چین پروژه 28 طبقه ظرف 7 ماه احداث می‌شود، گفت: به‌دنبال یک صنعتی‌سازی مسکن می‌رویم که هم الگوی ایرانی-اسلامی و هم ایمنی آن رعایت شده باشد. وی با بیان اینکه شعار ما حرکت به سمت صنعتی‌سازی ایمن با رویکرد الگوی ایرانی-اسلامی است، افزود: زندگی و سکونت در ایران با کشورهایی که با ما قرابتی ندارند، ایجاب می‌کند در زمان ساخت و ساز مسکن و صنعتی‌سازی از الگوهای سنتی ایرانی استفاده کنیم.
