شرط آرامش ارزی

عباس آرگون| اینکه ما وعده بهبود اوضاع یا کاهش تلاطمات یا برطرف شدن مشکلات در یک بازار را بدهیم اما در عمل مقدمات لازم برای اجرای آن فراهم نباشد، موجب می‌شود که در آینده نه‌چندان دور با چالشی تازه دست به گریبان شویم و تا زمانی که به سراغ منشأ اصلی مشکلات نرویم، قطعا کار به مقصد نهایی نخواهد رسید.

امروز مردم در تحلیل وضعیت اقتصادی کشور به این سوالات فکر می‌کنند که اولویت‌هایی مانند اتصال اقتصاد ایران به اقتصاد جهانی چگونه دنبال می‌شود؟ سرنوشت تحریم‌ها چه خواهد بود؟ آیا شرایط برای عضویت ایران در اف‌ای‌تی‌اف فراهم می‌شود یا خیر؟ و بسیاری از دیگر سوالات که جواب آنها، حرکت اقتصاد ایران در آینده را تعیین خواهد کرد.

در چنین بستری ما می‌بینیم که با هر تحول و خبر جدیدی، شرایط در بازارهایی مانند ارز متفاوت می‌شود. در این تردیدی وجود ندارد که بخش قابل‌توجهی از التهابات اخیر بازار ارز به شرایط روانی و فضای ایجاد شده در بازار باز می‌گردد، یعنی در شرایطی که ما تغییر عمده‌ای در فضای واقعی اقتصاد نداشته‌ایم، می‌بینیم که ناگهان قیمت‌ها با تغییراتی جدی مواجه می‌شوند و همین موضوع می‌تواند به چالشی تازه در اقتصاد ایران بدل شود. در زمان‌هایی که جامعه امیدوار به بهبود شرایط و ارتباط با دنیا و افزایش درآمدهاست، ما می‌بینیم که این فضای روانی کاهش یافته و خود را به وضوح در قیمت‌های موجود در بازار نیز نشان می‌دهد، در مقابل اما هر‌گاه خبرهای منفی و ناامید‌کننده منتشر می‌شود، این موضوع تاثیر منفی خود در بازار را نیز نشان می‌دهد.

همین امروز اگر یک بررسی انجام شود می‌بینیم که ذخیره قابل توجهی از دلار و سایر ارزهای خارجی در خانه‌ها و صندوق‌های بانکی مردم وجود دارد که صرفا از ترس اینکه ارزش پول‌شان کم شود نسبت به آن اقدام کرده‌اند. از سوی دیگر همانطور که گزار ش‌های رسمی نشان می‌دهند، ما با روند گسترده‌ای از خروج سرمایه مواجه بوده‌ایم و همین موضوع نیز به افزایش تقاضا برای ارز دامن می‌زند.

اگر ما شرایطی را فراهم می‌کردیم که مردم افقی روشن از ورود به تولید و سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف داشتند، قطعا این فضای روانی نمی‌توانست تاثیر بزرگی داشته باشد و منابع مالی به سمت اهداف اقتصادی کشور حرکت می‌کرد. همین مساله را باید در تحلیل واقعیت‌های اقتصادی نیز دنبال کرد. نمی‌توان انتظار داشت که تمام قیمت‌ها در یک اقتصاد صعودی باشند اما ناگهان یک بازار از این روند مستثنی شود. وقتی ما برای دورانی طولانی با نرخ تورم دو رقمی و حتی بالای 40 درصد مواجه بوده‌ایم و از سوی دیگر رشد نقدینگی نیز ادامه داشته است.

به این ترتیب نمی‌توان انتظار داشت که وقتی قیمت سایر کالاها افزایش پیدا می‌کند، نرخ دلار ثابت باقی بماند. از این رو دومین موضوعی که می‌تواند در این مسیر به بانک مرکزی در مدیریت بازار و کاهش قیمت‌ها کمک کند، بهبود وضعیت شاخص‌های کلان اقتصادی کشور است و وقتی در این حوزه آرامش به وجود بیاید، قطعا قیمت ارز نیز از این تغییرات مستثنی نخواهد بود.