فاطمه حقیقی، کارشناس ارشد سرمایه‌گذاری شرکت توسعه معادن و فلزات و معادن درباره بازار سنگ آهن و فولاد نوشت: گرچه در نیمه اول سال ۲۰۲۲ به دلیل اعمال محدودیت‌های کرونایی در چین، کاهش ساخت و ساز و کاهش تقاضا و اختلال در زنجیره تامین، کاهش قیمت سنگ آهن رقم خورد، اما با لغو محدودیت‌های کرونایی در فصل چهارم سال ۲۰۲۲ و بازگشایی مرز‌های چین، نرخ سنگ آهن و به دنبال آن سایر محصولات زنجیره فولاد در مسیر صعودی قرار گرفت. البته در زمستانی که گذشت محدودیت‌های عرضه سنگ‌آهن، از جمله برزیل تحت تأثیر آب و هوا و محدودیت فصلی زمستانه در چین نیز به حمایت از قیمت‌ها در سه ماهه اول ۲۰۲۳ کمک کرد.
شاخص مدیران خرید کاربران جهانی فولاد (PMI) از ۴۹.۳ در فوریه به ۵۳.۲ در ژانویه افزایش یافت که نشان‌دهنده بهبود شرایط عملیاتی و بازگشت تولید‌کنندگان فولاد است. افزایش ۳.۹ واحدی عمدتا تحت تأثیر بازگشت سریع در آسیا (۵۴.۱) و بهبود شرایط در اروپا (۵۰.۵) است، در حالی که ایالات متحده با رکود ضعیف (۴۹.۳) همراه بوده است.
تولید در بخش جهانی فولاد برای اولین‌بار در هفت ماه گذشته در ماه فوریه و با سریع‌ترین نرخ از ژوئن گذشته افزایش یافت. تولید‌کنندگان آسیایی دومین رشد قوی در تولید را از دسامبر ۲۰۱۰ به ثبت رساندند، در حالی که همتایان اروپایی آنها اولین افزایش در ۱۲ ماه گذشته را ثبت کردند. تولید فولاد امریکا برای پنجمین ماه متوالی و با نرخ ضعیف‌تری نسبت به اکتبر کاهش یافت.
سفارشات جدید در کاربران جهانی فولاد برای اولین‌بار در هفت ماه گذشته و با سریع‌ترین نرخ از ژوئن ۲۰۲۱ افزایش یافت. اشتغال نیز در بخش جهانی مصرف‌کننده فولاد در ماه فوریه با قوی‌ترین نرخ در پنج سال گذشته افزایش یافت. آسیا بیشترین افزایش اشتغال را در شش سال گذشته داشته، در حالی که شرکت‌های اروپایی با سرعت کمی بیشتر از شرکت‌های امریکایی به جذب نیرو ادامه دادند. تورم قیمت نهاده در مصرف‌کنندگان فولاد از بالاترین رقم هفت ماهه ژانویه کاهش یافت و کمتر از روند بلندمدت بود. در مقابل، تورم قیمت تولید به سریع‌ترین نرخ از ژوئن گذشته رسید و بالاتر از میانگین بلندمدت خود باقی ماند. برای هر دو معیار، ایالات متحده سریع‌ترین افزایش و آسیا کمترین افزایش را ثبت کردند.
عوامل محرک رشد
حمایت مالی احتمالی چین از بخش املاک بدهکار: طبق گزارش‌ها، دولت چین در حال برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی یک صندوق املاک و مستغلات به ارزش ۳۰۰ میلیارد یوان یا حدود ۴۴.۵ میلیارد دلار برای حل بحران بدهی است که توسعه‌دهندگان املاک داخلی چین را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
عوامل تضعیف رشد:
نگرانی‌های بازار در مورد کندی اقتصاد جهانی، ادامه محدودیت‌های تولید فولاد چین، رکود بخش املاک و کاهش تقاضای فولاد چین. روند رشد منفی برای سرمایه‌گذاری در املاک و زمین در حال ساخت چین که در ژوئن به ترتیب ۵.۴ و ۲.۸ درصد نسبت به سال قبل کاهش یافت.
پیش‌بینی‌ها از بازار سنگ آهن و فولاد در ۲۰۲۳
اس‌اند پی با توجه به مزایای گسترده‌تر بازگشایی چین، متوسط قیمت سنگ‌آهن را برای سه فصل آتی سال جاری ۱۱۷.۵۳ دلار در هر تن پیش‌بینی کرده است و انتظار می‌رود در سال ۲۰۲۳ کل واردات سنگ‌آهن به اروپا و ژاپن به میزان ۱.۲ درصد افزایش یابد. شرکت مورگان استنلی و موسسه رتبه‌بندی فیچ، هر دو پیش‌بینی کرده‌اند که قیمت سنگ آهن در سال ۲۰۲۳ به ۱۰۰ دلار در تن خواهد رسید. انتظار می‌رود که کندی اقتصاد جهانی، تقاضای سنگ آهن چین را در نیمه دوم سال کاهش دهد.
همچنین در سال ۲۰۲۳ قیمت سنگ آهن به دنبال کاهش تولید چین و چرخش این کشور به سمت آهن قراضه تا حدودی کاهش خواهد یافت. در اوایل ماه مارس، وزارت صنعت و فناوری اطلاعات چین اعلام کرد که این کشور مصرف قراضه فولاد خود را در سال جاری به ۲۶۵ میلیون تن افزایش می‌دهد که نسبت به سال گذشته افزایش ۲۵ درصدی را نشان می‌دهد.
گرچه پتانسیل صعودی برای قیمت سنگ آهن با بازگشایی چین و کاهش محدودیت‌های مربوط به Covid-۱۹ وجود دارد، اما انتظار نمی‌رود که قدرت تولید یا تقاضای فولاد چین بیش از نیمه دوم سال ۲۰۲۲ ادامه یابد.
از نظر تجارت سنگ آهن در سال ۲۰۲۲، صادرات اوکراین به دلیل درگیری با روسیه ۴۵.۹ درصد کاهش یافت و به ۲۴ میلیون تن رسید. محموله‌های هند نیز – عمدتاً به چین – به دلیل کاهش تقاضا و افزایش تعرفه‌های صادراتی حدود ۶۳ درصد کاهش یافت. تغییر ساختاری در صادرات این کشور‌ها کسری تجارت دریایی جهانی را در سال ۲۰۲۲ علیرغم کاهش تقاضا عمیق‌تر کرد. مطابق پیش‌بینی موسسات مختلف انتظار می‌رود صادرات اوکراین در سال ۲۰۲۳ به ۱۰.۴ میلیون تن کاهش یابد و با فرض حل‌وفصل مناقشه با روسیه، با بهبودی جزئی، به ۲۹.۴ میلیون تن در سال ۲۰۲۷ برسد. همچنین انتظار می‌رود رشد مداوم در استفاده از فولاد، از تقاضای فراوان برای سنگ آهن با عیار بالا، مانند سنگ معدن استخراج شده در استرالیا، که به انرژی کمتری در واحد فولاد نیاز داشته و کربن کمتری تولید می‌کند، حمایت کند.
Commodity Insights پیش‌بینی کرده است که در چین، بزرگ‌ترین تولیدکننده و مصرف‌کننده فولاد جهان، تقاضا برای سنگ آهن با عیار بالا در دریا همچنان بالا بماند، اما به دلیل استفاده بیشتر از فولاد بازیافتی، در نیمه دوم دهه آینده اندکی کاهش یابد.
پیش‌بینی می‌شود ژاپن، کره جنوبی و تایوان بازار‌های کلیدی سنگ آهن دریایی باقی بمانند، اما انتظار می‌رود تولید کمتر فولاد در این اقتصاد‌های پیشرفته منجر به کاهش تقاضا برای سنگ آهن شود. تولید فولاد در هند تا سال ۲۰۳۰ افزایش خواهد یافت. با این حال، هند احتمالاً بخش عمده‌ای از مصرفش را از منابع سنگ آهن داخلی برای حمایت از صنعت خود، تامین می‌کند؛ هرچند که منابع هند عیار پایین‌تری دارند و کارخانه‌های فولاد ممکن است برای بهبود کارایی عملیاتی خود به واردات سنگ آهن با عیار بالاتر توجه بیشتری کنند.طبق گزارش بلومبرگ، چین، تولیدکننده پیشرو فولاد در جهان، ظاهراً به دنبال کاهش تولید فولاد در سال ۲۰۲۳ برای سومین سال متوالی است.
قیمت سنگ آهن و به دنبال آن سایر محصولات زنجیره فولاد با بازگشایی مرز‌های چین و کاهش محدودیت‌های کرونایی از سه ماهه پایانی ۲۰۲۲ روند صعودی را آغاز نمود. گرچه در حال حاضر (می ۲۰۲۳) شاخص سنگ آهن ۶۲% در محدوده ۱۰۶ دلار در هر تن است، اما عمده موسسات بزرگ دنیا قیمت سنگ آهن را برای سال ۲۰۲۳ در محدوده ۱۰۰ دلار در هر تن پیش‌بینی کرده‌اند.
نگرانی‌های بازار در مورد کندی اقتصاد جهانی و رکود بخش املاک چین و کاهش تقاضای فولاد، جایگزینی آهن قراضه به جای سنگ آهن و از همه مهم‌تر کاهش جمعیت چین در بلندمدت از جمله دلایل پیش‌بینی کاهش قیمت سنگ آهن تا پایان دهه جاری است. با این حال پیش‌بینی می‌شود در سال جاری کاهش تقاضا از سوی چین با افزایش واردات اروپا و ژاپن جبران گردد.
تقاضا، سنگ‌آهن را پشتیبانی نکرد
پلتس بهای هر تن سنگ‌آهن عیار 62 درصد وارداتی به بنادر شمالی چین در روز جمعه 28 آوریل را با ثبت رشد نرخ روزانه 0.4 درصدی برابر 106 و 50 سنت ارزیابی کرد. اگرچه همچنان نرخ سنگ‌آهن معیار پلتس بالای مرز 100 دلار نوسان دارد، اما نگرانی از بروز رکود در بخش ساخت‌وساز چین باعث شده تا معاملات سنگ‌آهن از سکه بیفتد.
روز پنجشنبه 27 آوریل، یکی از واحدهای گروه فولاد بائوو در چین گفت که بازار داخلی و جهانی برای فولادسازان مطلوب نیست؛ تقاضا برای محصولات فولادی در چین ظرف ماه‌های آینده همچنان کاهشی خواهد بود. انجمن آهن و فولاد چین معتقد است که فولادسازان این کشور پس از طی یک دوره ناامیدکننده تقاضا باید از میزان تولید خود بکاهند.
سطح موجودی فولاد در کارخانه‌های بزرگ چینی در اواسط آوریل در مقایسه با اوایل آوریل افزایش یافته است، این در حالی است که از میزان تولید روزانه این فلز کاسته شده است.
شرکت واله به عنوان دومین تولیدکننده برتر سنگ‌آهن در دنیا، نیز می‌گوید که مشتریان این شرکت در شرایط کنونی ترجیح می‌دهند تا مشخص شدن وضعیت بازار مسکن در چین از خرید اجتناب کنند. با این وجود این شرکت همچنان بر این باور است که رشد تقاضا برای سنگ‌آهن اندکی بیش از رشد عرضه آن در سال جاری باشد. سنگ‌آهن در معاملات آتی بورس کالای دالیان ظرف ماه اکتبر کاهشی 17 درصدی داشت؛ این در حالی بود که میزان افت بهای این محصول در ماه اکتبر 2022 برابر 17.7 درصد بود.
در این شرایط برخی فولادسازان چینی معتقدند که وضعیت بازار فولاد چین در ادامه سال 2023 به مراتب دشوارتر می‌شود. آوریل تا ژوئن به شکل سنتی زمان سنتی اوج‌گیری فعالیت ساخت‌وساز در چین است؛ اما عدم رشد فعالیت ساخت‌وساز متناسب با انتظار در این ماه باعث شده تا سنگ‌آهن از اواسط ماه آوریل وارد مسیر کاهش نرخ سنگینی شود.
