رمزگشایی از توافق شکننده پوتین با واگنرها
رخدادهای عجیبی که اخیرا با حمله نیروهای شبه‌نظامی واگنر به روسیه شکل گرفت و به فاصله 24 ساعت برای مدتی به آتش زیر خاکستر بدل شد، از منظر تحلیلی بسیار مهم است و خبر از تحولاتی می‌دهد که جهان در آستانه مواجه شدن با آن قرار دارد. این حادثه، بسیار مهم است و مهم‌تر از همه، لطمه شدیدی به پرستیژ سیاسی و نظامی پوتین وارد کرده است. حتی کشورهای دوست روسیه، مانند ایران و چین و کره‌شمالی هم با احتیاط درباره این رخدادها صحبت کردند. در فضای داخلی روسیه، اما اظهارنظرها کاملا متفاوت و متعارف است و نوعی ترس و وحشت این کشور را در برگرفته است.
به‌رغم صحبت‌هایی که در خصوص اعلام آتش‌بس و حل مشکل با میانجی‌گیری بلاروس مطرح شده، پوتین دستور داده مسکو در یک حلقه نظامی و امنیتی قرار بگیرد. تصمیمی که نشان‌دهنده ترس حاکمان روس از تحرکات واگنرها دارد. گروه واگنر، گروه قدرتمندی است که تجربیات فراوانی دارند. گروه شبه‌نظامیان واگنر، تجربه جنگ‌های پارتیزانی را دارند و طرفداران فراوانی برای خود در جهان و منطقه خاورمیانه دست و پا کرده‌اند. این گروه در جنگ سوریه حتی با داعش، جبهه النصره و حشد الشعبی و... ارتباطات سازمانی زیادی را ایجاد کرد تا در بزنگاه‌ها از آن بهره‌برداری کند.
امریکا و اروپا هم هرچند این گروه را تحریم کرده‌اند اما هنوز در امریکا طرفداران زیادی دارند. گروه‌های «کوکلاکس کلان‌ها» ارتباطات زیادی با گروه واگنر دارند و حمایت‌های مالی و تسلیحاتی زیادی را برنامه‌ریزی کرده‌اند. تعداد شبه‌نظامیان واگنر، حدود 50 هزار نفر تخمین زده می‌شود که نیمی از آنها (25 هزار نفر) در بخش‌های میدانی و نظامی و بقیه در کادرهای اداری، امنیتی، اطلاعاتی و جاسوسی فعالیت دارند.
از چند هفته قبل، جرقه مشکلات این گروه با برخی دولتمردان روسی زده شد؛ ماجرا از جایی آغاز شد تعدادی از افراد واگنرها کشته شدند و رهبر این گروه ادعا کرد که این حمله‌ها با تحریک وزیر دفاع روسیه رخ داده است. این روند باعث ایجاد فاصله میان این گروه و ارتش و دولت روسیه شد. برخلاف برخی تحلیل‌ها معتقدم، بحران اخیر به این راحتی‌ها جمع نشده و روسیه آبستن تحولات تازه‌ای در آینده خواهد شد.
این گروه خطرناک و قدرتمند از این ظرفیت برخوردار است که دست به اقدامات تروریستی و خرابکارانه بزنند. موضوعی که برای روسیه و پوتین یک نقطه عطفی در کاهش محبوبیت و ریزش نیروهای نظامی خواهد بود. واگنرها در میان نیروهای نظامی روسیه، طرفداران زیادی دارند و همه می‌دانیم نیروهای نظامی در روسیه از چه قدرت و نفوذی برخوردارند. هر چند حس ناسیونالیستی فراوانی میان واگنرها در خصوص خاک روسیه وجود دارد؛ اما این گروه معتقد است که جنگ روسیه با او کراین یک نبرد میهنی نیست، بنابراین مرگ جوانان روسی را بر نمی‌تابند. حدود 25 هزار نیروی روسی از ابتدای این جنگ کشته شده‌اند و تداوم این نبرد باعث بروز برخی نارضایتی‌ها در میان نیروهای نظامی و مردم عادی روسیه خواهد شد. از طرفی باید به این موضوع هم توجه کرد، هر چند واگنرها ارتباط مستقیمی با دولت امریکا ندارند، اما از سوی گروه‌های صاحب نفوذ و قدرت امریکا که صاحب قدرت هستند، حمایت می‌شوند.
فراموش نکنید گروه‌هایی مثل کوکلاکس کلان‌ها به اندازه‌ای نفوذ و قدرت دارند که حتی در زمینه انتخاب روسای جمهور امریکا هم تاثیرگذارند. از آنجا که در سیاست همواره باید بدبین بود، هیچ بعید نیست واگنرها ارتباطات خاصی با اروپا، امریکا و... برقرار کرده باشند تا روسیه را به سمت یک جنگ داخلی هدایت کرده و پرستیژ پوتین را خدشه‌دار سازند. این تحولات همان طور که در حوزه‌های راهبردی، امنیتی، نظامی، سیاسی و... تاثیرگذار خواهند بود در بخش‌های اقتصادی هم اثر خواهد داشت. مهم‌ترین تاثیر هر نوع بی‌ثباتی در روسیه در بازار انرژی نمایان می‌شود؛ با توجه به اینکه اروپا با مشکل تامین انرژی روبه‌رو هستند و ذخایر استراتژیک آنها در حال کاهش است، این نگرانی وجود دارد که قیمت اقلام انرژی افزایش پیدا کند. در کل، جهان در حالت بهت و حیرت به سر می‌برد.
هیچ بعید نیست که بورس‌های کشورهای مختلف با افت مواجه شوند. بعید نیست نرخ غلات، گندم و دانه‌های روغنی با افزایش قیمت مواجه شود. از سوی دیگر پوتین برای جبران این ضعف، دستور داده کیف را بمباران کنند و نیروهای روسی در اوکراین را بیشتر کند. این نمایش قدرت بدون تردید در عرصه اقتصادی تبعاتی را به دنبال خواهد داشت و باعث گران‌تر شدن نفت و گاز و مواد غذایی می‌شود. باید منتظر روزهای آینده و تحولات بعدی بمانیم تا مشخص شود، جنگ یک روزه و صلح شکننده واگنرها با حکومت مرکزی روسیه آیا سکانس‌های هیجان‌انگیز‌تری را به دنبال خواهد داشت یا اینکه آتش‌بس فعلی پایدار خواهد بود و دو طرف به پایان تنش‌ها متعهد می‌مانند.
