تنش آبی ایران ظرف 2 سال برطرف می‌شود؟
ابراهیم رئیسی وعده جدید داد؛ این بار رفع تنش آبی تمام روستاها تا 2 سال دیگر. اما این وعده دولت سیزدهم چقدر شدنی‌ست؟
به گزارش تجارت نیوز، رئیس دولت سیزدهم در سفری که روز جمعه به کرمان داشت، گفت: «در مدت دو سال عمر دولت، تنش آب سه هزار روستا حل شده است. برنامه‌ریزی شده که مشکل آبی بقیه روستاها [تا 10 هزار روستا] رفع شود. حتما با کار جهادی که در کشور انجام می‌شود، میسر خواهد شد.»
اظهارات او در حالی‌ست که فروردین‌ماه سال جاری عباس کشاورز، سرپرست اسبق وزارت کشاورزی درباره تنش آبی در ایران گفت: «اگر مشکل آب حل نشود در خوشبینانه‌ترین حالت 18 میلیون نفر در کویر مرکزی آب شرب هم نخواهند داشت.»
او با اشاره به وضعیت دریاچه ارومیه هشدار داد: «باید برای آینده تدبیر کرد. اکوسیستم هزینه بسیاری دارد. ما فکر می‌کنیم که دریاچه ارومیه خشک شود، اتفاقی نمی‌افتد؛ در حالی‌که حداقل 6.5 میلیون نفر آواره خواهیم داشت.»
نه تغییری در حکمرانی آب ایجاد شده نه بارش‌ها توانسته منابع آب را پر کند. هیچ اتفاق خاصی در پهنه خشک ایران از نظر مدیریتی صورت نگرفته، با این حال رئیس دولت سیزدهم ادعا دارد که تا دو سال دیگر تنش آبی هزاران روستا رفع می‌شود.
در همین حال، آمارها نیز از کاهش جدی ذخایر آب سدها حکایت دارد. همین حالا بنا بر داده‌های دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور [از شرکت‌های زیرمجموعه وزارت نیرو]، چاه‌نیمه‌ها در سیستان‌وبلوچستان فقط 6 درصد ذخیره آبی دارد. به عبارتی اگر فقط استان سیستان‌وبلوچستان را در نظر گرفت، ادعای دولت رئیسی برای رفع تنش آبی روستاها دور از واقعیت است.
خالی شدن روستاها به دلیل تنش آبی
پرداخت نشدن حق‌آبه هیرمند از سوی افغانستان، زخمی عمیق بر جان سیستان و بلوچستان گذاشته است. آنچنان عمیق که بسیاری از خانوارها را از آن منطقه راند تا جای دیگر دوباره خانه و شغلی دست و پا کنند.
آنطور که مهدی ضرغامی، عضو هیات علمی دانشگاه تبریز در نشست «آب، توسعه و مهاجرت اقلیمی» گفت فقط سال گذشته، 10 هزار خانوار زابلی به دلیل مشکلات ناشی از بحران آب و چالش‌های ناشی از حق‌آبه هیرمند مجبور به مهاجرت شدند.
اخیرا نیز حبیب‌الله دهمرده، نماینده زابل در مجلس گفت که زمانی از خواب بیدار می‌شویم که وقتی شیر آب را باز می‌کنیم، آب نباشد و اکنون دارد همین اتفاق می‌افتد. درصد زیادی از مردم به همین علت کوچ کرده‌اند.
روستاها یکی یکی به دلیل تنش آبی خالی و جمعیت آنها روانه شهرهای دیگر می‌شوند. مهاجرت‌هایی که خود نیاز آبی دیگری در مقصد ایجاد می‌کند و باز روز از نو و روزی از نو.
آنطور که منصور شیشه‌فروش، مدیرکل مدیریت بحران استانداری استان اصفهان گفته در حال حاضر 360 روستای این استان به علت خشکی چاه‌ها و نبود امکان تامین آب از طریق تانکر سیار آب‌رسانی می‌شوند.
از ریشه‌کردن فقر مطلق تا رفع تنش آبی
البته وعده‌های این چنینی از سوی رئیسی سابقه‌دار است. 14 اسفندماه 1400 بود که ابراهیم رئیسی دستور ریشه‌کردن فقر مطلق را تا پایان سال داد.
رئیسی گفت: «دولت امکانات ریشه‌کردن فقر مطلق را دارد و با یک کار جهادی می‌توانیم به نتیجه برسیم. از استانداران انتظار داریم که نسبت به ریشه‌کن کردن فقر مطلق از تمام ظرفیت‌ها استفاده کنند و اجازه ندهند این موضوع به سال 1401 برسد.» به عبارتی بنا بر اظهارات رئیسی، استانداران دو هفته فرصت داشتند که فقر مطلق را در ایران ریشه‌کن کنند!
اخیرا نیز عباسعلی نوبخت، معاون وزیر کشاورزی ادعا کرد که با در نظر گرفتن بارندگی سالانه و حکمرانی آب می‌توان آب 2 میلیارد نفر را تامین کنیم.
کمتر از یک ماه بعد از این ادعای نوبخت، آب شهروندان تهرانی قطع شد و مردم برای دریافت چند بطری آب از تانکر آب‌رسانی صف کشیدند. مدیریتی که حتی برای چند روز نتوانست آب چند منطقه در یک شهر را تامین کند.
افزایش مصارف آب همزمان با کاهش منابع آب
به طور کلی مصارف آب از ذخایر منابع آب پیشی گرفته است. پیش از این عیسی منصوری، متخصص مطالعات توسعه در این مورد گفت که پس از انقلاب منابع آب 30 درصد کاهش و مصارف آب 34 درصد افزایش داشت.
او در نشست تخصصی «آب، توسعه و مهاجرت اقلیمی» با اشاره به عدم تعادل منابع و مصارف آب گفت که در لایحه برنامه هفتم توسعه فکری به حال مدیریت مصرف آب نشده است و این وضعیت همچنان ادامه دارد.
پیش از این بارها کارشناسان حوزه‌های مختلف از سهم بالای کشاورزی در مصارف آب انتقاد کرده‌اند که فکری به حال آن نشده است. منصوری نیز با اشاره به مصارف بالای آب در بخش کشاورزی گفت، به جای اینکه مصارف کشاورزی مدیریت شود به مردم می‌گویند که در مصارف خانگی صرفه‌جویی کنید.
