مهاجرت و تاثیرات روانی آن
سیمین زرگری
مهاجرت یکی از پدیده‌هایی است که در سراسر جهان رخ می‌دهد. مهاجرت ممکن است به دلیل اقتصادی، سیاسی، فرهنگی یا دلایل دیگری صورت گیرد. مهاجرت به کشورهای دیگر می‌تواند برای افراد تجربه‌ای جذاب باشد و این تجربه می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای روی زندگی آنها داشته باشد، از جمله در زمینه روانشناسی. عموما برای ما ایرانی‌ها مهاجرت یک مساله و تجربه چالش برانگیز محسوب می‌شود. عواملی از جمله ناشی از تفاوت فرهنگی، چالش‌های اقتصادی، مشکلات زبانی و … ممکن است برای مهاجران در زمان تطبیق با جامعه میزبان، سختی‌هایی را ایجاد کند.
برای بسیاری از مهاجران، مهاجرت به کشوری جدید به دنبال یافتن شغل بهتر و دسترسی به منابع بیشتر است. برخی به دنبال فرصت برای تحصیلات بیشتر یا دسترسی به آموزش‌هایی هستند که در کشور خودشان قابل دسترسی نیست. برخی دیگر به دلایل اجتماعی و ... مهاجرت می‌کنند. اما مساله اینجاست که مهاجرت چه تاثیرات روانی می‌تواند روی افراد داشته باشد. اولین تاثیر مهاجرت افزایش اضطراب و افسردگی است. در واقع فرد مهاجر تا زمانی که بتواند با کشور میزبان و فرهنگ و رفتارهای آن خود را تطبیق دهد. ممکن است با مشکلاتی از این دست مواجه شود. این اتفاق برای کسانی که به یک باره تصمیم به مهاجرت می‌گیرند و از قبل زمینه چینی برای آن انجام نداده‌اند خیلی بیشتر رخ می‌دهد.
اما افرادی که با برنامه‌ریزی مهاجرت می‌کنند ممکن است در همان هفته‌ها یا ماه‌ها اول به دلیل دوری از خانواده و دوستان و مسلط نبودن به فرهنگ و زبان کشور میزبان این حس‌ها را تجربه کنند اما گذر از آنها نیز برایشان بسیار ساده‌تر است. اما وقتی فردی بدون هیچ برنامه‌ریزی و تنها برای رهایی از آنچه خود اسارت می‌پندارد دست به مهاجرت می‌زند ممکن است با خطرات زیادی از این دست مواجه باشد. وقتی افسردگی و اضطراب در فرد شدت پیدا کند ممکن است باعث روی آوردن او به مصرف بی‌رویه الکل- مواد مخدر و ... شود. در واقع فرد سعی می‌کند برای رهایی از مشکلات روحی و روانی خود به این مواد پناه بیاورد در حالی که استفاده از این مواد آن هم در جایی که به آن غربت می‌گوییم بسیار تاثیر مخرب‌تری بر جای خواهد گذاشت.
از سوی دیگر مهاجرت ممکن است باعث تغییرات قابل توجهی در روابط خانوادگی مهاجران شود، به خصوص در صورتی که برخی اعضای خانواده در کشور مقصد حضور نداشته باشند. مهاجرت ممکن است باعث تغییرات قابل توجهی در هویت فردی مهاجران شود، به دلیل اینکه آنها در یک فضای فرهنگی متفاوت و در معرض چالش‌هایی که در کشور مقصد با آن مواجه می‌شوند، قرار می‌گیرند. مهاجرت ممکن است باعث شود که مهاجران با مشکلات اجتماعی مواجه شوند، از جمله نداشتن دوستان و شبکه اجتماعی قوی، نامفهوم بودن قوانین و رسوم محلی و عدم دسترسی به خدمات و منابع اجتماعی در کشور مقصد.
اما از جنبه تحصیلی هم که بخواهیم به مساله مهاجرت برای تحصیل نگاه کنیم در بسیاری از موارد افراد با اینکه برنامه‌ریزی مشخصی هم برای مهاجرت داشته‌اند اما به دلیل اختلاف در سیستم تحصیلی، مشکلات زبان و تفاوت‌های فرهنگی دچار اختلال در یادگیری و تحصیل می‌شوند.
اگر بخواهیم از این چالش‌ها در امان باشیم اولا باید قبل از هر اقدامی در مورد کشوری که برای مهاجرت انتخاب کرده‌ایم اطلاعات کامل و دقیقی کسب کنیم. از قوانین اجتماعی و سیاسی گرفته تا آداب و سنن. از سوی دیگر باید سعی کنیم شرایط روحی و روانی خود را در نظر بگیریم. کمک گرفتن از یک مشاور در این زمینه می‌تواند بسیاری از مشکلات را آسان کند. به هر حال پدیده مهاجرت می‌تواند برای هر فرد بازخوردهای متفاوتی داشته باشد. اما ناامید نشدن و ادامه دادن و البته افزایش اطلاعات باعث می‌شود با این چالش راحت‌تر کنار بیاییم.
