دومین ماه تابستان به پایان خواهد رسید و در این ماه شاهد حرکت زیگزاگی شاخص در محدود ۱.۹ الی ۲ میلیون واحدی بودیم. همین روند حرکتی باعث شد که اعتماد نسبت به بازار کمتر شود و با کاهش اعتماد شاهد خروج نقدینگی نسبتا سنگینی از چرخه معاملات بودیم.در مردادماه تجربه تلخی شاخص داشت و به نوعی سه سال گذشته در بورس تکرار شد، اما با این تفاوت که در سال ۹۹ افت ارزش‌های بازار طی یک‌سال رخ داد؛ اما طی سه ماه اخیر شاهد بودیم که وضعیت بازار سرمایه به صورت کلی تغییر کرده و در این بازه سه ماهه بازار سقوط کرده است.
همین سقوط باعث شد که برخی از کارشناسان به شهریور ماه امیدوار نباشند و البته برخی دیگر از کارشناسان نسبت به بازار امیدوارند و عقیده دارند که شرایط به زودی بهبود خواهد یافت. هابیل خاوری، محمدصادق میرزایی، محمد خبری‌زاد و شهیر محمدنیا وضعیت بورس را در شهریور ماه تحلیل کرده‌اند.
شهریور کم‌رمق
هابیل خاوری، کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه در پیش‌بینی معاملات شهریور ماه به نبض بورس گفت: این روز‌ها همه چشم انتظارند. چشم انتظار اینکه بازار سرمایه چه زمانی به روند صعودی خود بازخواهد گشت. همه چشم انتظارند که چه زمانی پرتفوی زیان دیده آنها با حداقل‌های اقتصادی و تورمی مملکت آپدیت می‌شود. در حالی مرداد ماه رو به اتمام است که هر روز بر زیان سهامداران افزوده می‌شود و کسی فکری به حال بازار نمی‌کند. قطعا بازاری که یک طرفه است حالش از این بهتر هم نمی‌شود، یک روز در جبهه بخر بخر است و روز دیگر در جبهه بفروش بفروش.
وی ادامه داد: با توجه به سیکل‌های نزولی و صعودی در بازار‌های مالی هر ریزش و اصلاح قیمتی برای جبران نیازمند زمان است. در سه ریزش قبلی تقریبا چیزی حدوده ۱۶۰ روز زمان صرف شده است تا به شرایط نرمال برسیم و ریزش متوقف شده است در ریزش فعلی هم حدود ۱۰۰ روز است که در حال سپری کردن آن هستیم پس نسبت به ۳ سیکل نزولی قبلی حدود ۶۰ روز دیگر نیاز است.
این کارشناس بازار سرمایه توضیح داد: برای جبران این ریزش نباید انتظار داشت به یک‌باره تمامی منفی‌ها جبران شوند، بنظر با توجه به شرایط و دیتایی که امروز در دسترس است برای تحلیل، شهریوری کم رمق را در پیش داشته باشیم. حجم و ارزش معاملات، نحوه ورود و خروج پول و از همه مهم‌تر پدیده وارونگی افکار عمومی که شدیدا بازار را تحت تاثیر قرار داده است؛ لذا بازاری را شاهد هستیم که یک روز منفی و یک روز مثبت است، در کل اجازه تصمیم‌گیری خاصی را به سهامدارن مخصوصا سهامداران خرد نمی‌دهد.
خاوری تشریح کرد: برخی‌ها بالا‌های بازار را در جهت سربه‌سر شدن و فرصت خروج می‌دانند و برخی هم فرصت خرید که تقابل این دو دیدگاه فعلا به نفع فروشندگان بوده و خریداران کمی پا پس گذاشته‌اند. در بازار یک طرفه‌ای که همه حمایت از آن شده است اجبار و الزام صندوق‌ها و حقوقی‌ها و بازارگردان‌ها نباید انتظار ثبات داشت.
این فعال بازار سرمایه اظهار کرد: بازار سرمایه بالغ شده، فعالین این بازار افزایش یافته و نیازمند ابزار‌های مالی جدید و حتی ایجاد موقعیت فروش تعهدی است و با این حمایت‌های کوتاه‌مدت دیگر نمی‌شود به بازار کمک کرد. اقتصادی کشور به خوبی نمایان‌کننده همه‌چیز است، از شویه مدیریتی گرفته تا حمایتی، مگر می‌شود همه‌چیز را ضربتی حل نمود؟ راهکار‌های علمی در بازار به کار گرفته نمی‌شود و همیشه در پی وقوع حادثه به دنبال راه‌حل آن بوده‌ایم و هر جا هم که کم میاورند می‌گویند سهامدار خرد هیجانی برود آموزش ببیند.
وی ادامه داد: در این برهه هر کس به فراخور موقعیت شغلی و ترکیب دارایی خود در خصوص بازار اظهارنظر می‌کند، کسی که فول سهم و فول اعتبار است هر روز کف پشت کف می‌زند برای شاخص کل و کسی که نقد است نگرانی ندارد، چون میداند که حتی موج صعودی استارت هم بخورد می‌تواند در نقطه امن خرید کند. اما‌‌ای کاش شرایطی فراهم شود تا بازار سرمایه به جایگاه اصلی خود برگردد.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: امیدوارم مجدد تصمیم‌های خلق الساعه برای بازار نگیرند، تصمیماتی که زیان آن از منفعتش بیشتر است.
خاوری اظهار کرد: توصیه می‌کنم سازمان چند گانگی در بازار را ابتدا حل کند، برخی نماد‌های ۷ درصدی، برخی ۶ درصدی و برخی ۵ درصدی هستند و هنوز کسی جوابی برایش ندارد. امیدوارم مجدد فکر نامتقارن کردن دامنه نوسان نباشند که کاری بس بیهوده و غیر کارشناسی است.
وی اضافه کرد: از سازمان بورس و متولیان بازار درخواست می‌کنم کمیته‌ای از فعالین بنام و جوانان بازار سرمایه و صاحب نظران کارکشته را دعوت کنند برای برگزاری جلسات هم اندیشی در خصوص بازار سرمایه، چون به نظرم یک جلسه علمی و تخصصی می‌تواند کمک شایانی به شنیده شدن مشکلات بازار در این برهه از زبان تحلیلگران بازار بکند.
خاوری توضیح داد: مشکلات بازار در این برهه بسیار زیاد است و هر تصمیم اشتباه یا آزمون و خطا می‌تواند عواقب زیان باری داشته باشد، مثل: تصمیمات بدون تصمیم و مشورت و پایه و اساس علمی و بدون آسیب‌شناسی برای بازار، نوسانات نرخ بهره، بازارگردان‌ها، مباحث پیرامون دامنه نوسان و حجم مبنا، قیمت‌گذاری دستوری در برخی صنایع، نرخ خوراک پتروشیمی‌ها، نوسانات نرخ ارز، قیمت‌های جهانی و حجم و ارزش پایین معاملات، نبود نقدینگی، عدم حمایت از سوی حقوقی‌های، الگوریتم‌های معاملاتی، فرار سرمایه به بازار‌های موازی و... ۱۰ها ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک دیگری که به بازار تحمیل شده و هیچ راهکاری برای آنها وجود ندارد. پس عاجزانه تقاضا می‌کنم به دنبال طرح‌ها و پروژه‌های شکست خورده قبلی برای حمایت از بازار نروید.
بازگشت بازار شاید از پایان شهریور یا اواسط مهر
محمدصادق میرزایی، کارشناس بازار سهام نیز در خصوص معاملات شهریور ماه به گفت: از اردیبهشت ماه بورس وارد یک اصلاح شد که رفته رفته این اصلاح عمق‌تر شد. اکنون باید به دنبال نشانه‌های برگشت باشیم تا ببینیم بازار سرمایه به کدام سمت و سو می‌رود.
وی ادامه داد: مهم‌ترین نشانه‌های بازگشت، ارزش معاملات است که خود می‌تواند یک اندیکاتور باشد که اعتماد را به بازار برمی‌گردد یا خیر. چنانچه ارزش معاملات افزایش پیدا کند و چهار روز متوالی از روز قبل ارزش بیشتر باشد می‌توانیم کم کم به بازگشت بازار امیدوار باشیم.
این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: نکته‌ای که کمتر به آن توجه می‌شود بحث فروش اوراق منتشر شده توسط دولت است. این اوراق زمانی که کامل به فروش برود می‌توانیم شاهد حرکت بازار باشیم. از پایان شهریور و نیمه اول مهر ماه (اگر فروش اوراق به پایان برسد) کم کم می‌توانیم به فکر بازگشت بازار حتی به صورت میان مدت باشیم. به گفته میرزایی بهترین زمان برای اصلاح پرتفوی خرید‌های پله‌های شهریور ماه است.
این کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: کسانی که زمان بررسی یا سرمایه محدود دارند صندوق‌های ETF سهامی، کالایی و طلا برای تنوع بخشی به پرتفوی توصیه می‌شود.
وی گفت: نکته دوم و جدای از بررسی ارزش معاملات، یک سری ریسک‌های سیستماتیک به بازار غالب است تصمیمات یک شبه که یک صنعت خاص یا بازار را تحت تاثیر قرار می‌دهد را مد نظر گرفت؛ اما در میان مدت تهدید جدی سر راه رشد بازار سرمایه نیست و زمان بازگشت بازار از اواخر شهریور یا اواسط مهر خواهد بود.
