سناریوی سخت برای تجارت با عراق

تعادل|

دوسناریو برای تجارت با عراق وجود دارد که باید مفروض ذهنی به سمت سناریوی تجارت طلایی پیش رود و برای این کار لازم است تراز تجاری بالانس شود و به سمت تجارت ترجیحی پیش برویم. اما به گفته دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق در کوتاه‌مدت تجارت ایران با عراق خوب خواهد بود و حتی تا سال ۲۰۲۵ ایده‌آل است، اما در بلندمدت با توجه به شرایط، وجود رقبا و سایر مسائل و کنشگری عراقی‌ها پیش بینی می‌شود در آینده تجارت با عراق سخت باشد و بنابراین لازم است برای حفظ بازار عراق، برنامه‌ریزی و آینده نگری داشته باشیم.

اگر همین دست فرمان را در بازار عراق داشته باشیم، نباید امیدوار به توسعه تجارت با عراق باشیم. درهمین حال، مدیرکل دفتر غرب آسیا سازمان توسعه تجارت عراق در همایش راهکارهای توسعه تجارت پایدار ایران و عراق در افق ۲۰۲۵ از برنامه‌ریزی برای ایجاد بانک، منطقه آزاد و حمل و نقل مشترک برای توسعه پایدار تجارت بین ایران و عراق خبر داد. 

   نگرانی از دست رفتن بازار عراق 

همایش راهکارهای توسعه تجارت پایدار ایران و عراق در افق ۲۰۲۵ در اتاق بازرگانی ایران برگزار شد. در این همایش، دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق اظهار کرد: در حال حاضر تراز تجاری ایران و عراق ۱۰ میلیارد دلار است که ۹۵ درصد آن به نفع ایران است، اما لازم است پیش بینی کنیم که با توجه به اتفاقات و رویدادها و اقدامات، وضعیت تجاری با عراق چگونه خواهد بود.

جهانبخش سنجابی شیرازی با اشاره به اهمیت حفظ حضور ایران در بازار عراق، تصریح کرد: از هر پنج دلار صادرات ایران، یک دلار آن مربوط به صادرات به عراق است. بنابراین اگر پیش‌بینی‌های لازم و آینده‌نگری برای آینده تجارت با عراق را نداشته باشیم و این بازار را از دست بدهیم یعنی ۲۰ درصد تجارت را از دست می‌دهیم.

او در ادامه با بیان اینکه در تجارت پیش روی ایران و عراق، باید آینده‌نگری کنیم که آیا مجموعه محیط خاورمیانه به سمت امنیت می‌رود، گفت: در نهایت دو سناریو برای تجارت با عراق در سال ۲۰۲۵ وجود دارد که باید مفروض ذهنی به سمت سناریوی تجارت طلایی پیش رود و برای این کار لازم است تراز تجاری بالانس شود و به سمت تجارت ترجیحی پیش برویم.

به گفته دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق در کوتاه‌مدت تجارت ایران با عراق خوب خواهد بود و حتی تا سال ۲۰۲۵ ایده آل است، اما در بلندمدت با توجه به شرایط، وجود رقبا و سایر مسائل و کنشگری عراقی‌ها پیش بینی می‌شود در آینده تجارت با عراق سخت باشد و بنابراین لازم است برای حفظ بازار عراق، برنامه‌ریزی و آینده نگری داشته باشیم. اگر همین دست فرمان را در بازار عراق داشته باشیم، نباید امیدوار به توسعه تجارت با عراق باشیم.

   ایجاد بانک و منطقه آزاد مشترک  در دستور کار

در ادامه این همایش، فرزاد پیلتن - مدیرکل دفتر غرب آسیا سازمان توسعه تجارت - با بیان اینکه عراق شریک اول گروه تجاری ایران در جهان و در حوزه شرق آسیا است، تصریح کرد: هر هفته یک رویداد در ایران در ارتباط با عراق در خصوص اعزام هیات تجاری و برگزاری همایش‌ها و نمایشگاه‌ها توسط بخش‌های خصوصی و دولتی برگزار می‌شود که این موضوع نشان‌دهنده اهمیت تجارت با عراق است.

وی با بیان اینکه ایران ۵ نقطه مرزی با عراق و تجاری دارد که مسلط به زبان عربی هستند که این موضوع نسبت به ترکیه برای ایران مزیت به شمار می‌رود، اظهار کرد: تجارت پایدار با عراق و برقراری موازنه تجاری با عراق از سمت دولت نیز مهم است، بنابراین این موضوع در دستور کار است و در برنامه‌ها این دو هدف وجود دارد.

این مقام مسوول با اشاره به هدف‌گذاری برای رسیدن به تجارت ۲۰ میلیارد دلاری به عراق، گفت: آنچه در سازمان توسعه تجارت برای رسیدن به این هدف در دستور کار قرار گرفته رسیدن به نهادسازی است. به همین دلیل در دولت جدید تصمیم گرفتیم که با مشارکت بخش خصوصی نهادهای جدید، از جمله تشکیل کنفواسیون مراکز تجاری تاسیس کنیم. این امر می‌تواند به اندازه چند رایزن تجاری در خدمت تجار باشد. همچنین به تقویت شرکت‌های مدیریت صادرات تأکید داریم و شرکت‌های بخش خصوصی را در این زمینه شناسایی کرده‌ایم.

وی با بیان اینکه تولید مشترک هم به پایداری تجارت ایران و عراق کمک می‌کند، تصریح کرد: مناقصه‌های کشور عراق را از طریق رایزن بازرگانی دریافت و منعکس می‌کنیم و دولت هم حمایت می‌کند که به تولید مشترک برسیم. ایجاد نهادهای مشترک از جمله ایجاد بانک مشترک، ایجاد منطقه آزاد مشترک و ایجاد شرکت حمل و نقل مشترک برای توسعه پایدار در دستور کار قرار دارد و امیدواریم که این موضوعات به توسعه تجارت کمک کند.

   بهترین فرصت صادراتی تا 15 سال دیگر

در بخش دیگری از این همایش، یحیی آل اسحاق رییس اتاق مشترک ایران و عراق نیز در اظهاراتی گفت: بازار عراق تا سال‌های آینده از فرصت‌های صادراتی برخوردار است. اما برای حفظ و توسعه این بازار باید متناسب با واقعیت‌ها عمل کرد و سه شرط لازم برای حفظ این بازار را رعایت کرد. به‌طور کلی روابط تجاری ایران و عراق در کوتاه و بلندمدت یک رابطه استراتژیک است و حجم معاملات تجاری ایران و عراق می‌تواند به ۲۰ میلیارد دلار برسد و بعضا گفته می‌شود امکان افزایش آن تا ۳۰ میلیارد دلار هست؛ ضمن اینکه این حرف شعار نیست و کاملا دست یافتنی است.

او با بیان اینکه فعالان اقتصادی، صاحبان خدمات و صاحبان صنایع می‌توانند بهترین استفاده از در تجارت با عراق کسب کنند، گفت: ایران فرصت صادرات به کشورهای CIS را در گذشته از دست داده، بنابراین نباید این فرصت تجاری را در رابطه با عراق نیز از دست دهیم.

وی با تاکید بر اینکه بازار عراق تا ۱۵ سال دیگر بهترین فرصت صادراتی را دارد، گفت: اما این فرصت‌ها دست یافتنی است، اما با توجه به حضور رقبای سرسختی که با امن شدن عراق به دنبال آن هستند تا این مزیت را از ایران بگیرند، بهره مندی از این بازارها سخت است، بنابراین برای بهره‌مندی از این بازار وسیع باید متناسب با واقعیت‌ها عمل کنیم و در غیر این صورت آن را از دست خواهیم داد.

آل‌اسحاق با بیان اینکه برای موفقیت در بازار عراق سه شرط شناخت واقعی، روحیه و عزم و انجام اقدامات حرفه‌ای نیاز است، اظهار کرد: بیش از ۵۰ درصد از موفقیت در بازار بستگی به عزم و اراده فعالان اقتصادی دارد و قطعا با عزم نیم بند نمی‌توان وارد این بازار شد. بازار عراق سنگلاخ است و برای توسعه تجارت با این کشور نیازمند عزم جدی هستیم. سال گذشته با وجود تمام مشکلات ۱۱ میلیارد دلار صادرات به عراق داشتیم.

رییس اتاق مشترک ایران و عراق با بیان اینکه بهره مندی از بازار عراق مانند هر بازار دیگری نیازمند اقدامات حرفه‌ای است و لازم است سازمان‌ها و نهادها کارهای مرتبط با خودشان را برای توسعه تجارت با این کشور فراهم کنند، گفت: بنابراین برای رسیدن به موفقیت و توسعه تجارت با عراق هم فعالان اقتصادی و هم بخش‌های دولتی باید اقدامات متناسب انجام دهند؛ ضمن اینکه فعالان بخش خصوصی باید ریسک این بازار و بازارهای تجاری را بپذیرند. 

   فعالیت ۱۷۰۰ کارخانه در کربلا 

کاظم جواد یاسین - رییس اتاق صنایع کربلا - نیز در ادامه این همایش اظهار کرد: تجارت بین ایران و عراق باید یک تجارت منسجم با تراز تجاری همسان باشد تا بتواند به دو کشور خدمت کند و اگر میزان تجارت به نفع یک کشور باشد چندان رضایت بخش نیست و در راستای منافع دو کشور و ملت نخواهد بود.

به گفته وی در اتاق صنعت کربلا بر روی همکاری بین اتاق‌های بازرگانی و صنعتی تاکید شده، اما یکی از مسائلی که مشاهده می‌شود تقلب در کالاهای صادراتی است. بنابراین باید اتاق‌های بازرگانی و سفارتخانه‌ها بر این موضوع نظارت کنند و از این امر جلوگیری شود.

یاسین همچنین گفت: در حال حاضر حدود ۱۷۰۰ کارخانه مختلف از جمله صنایع غذایی و صنایع شیمیایی در کربلا وجود دارد و تمایل داریم تا ایران در عراق در پروژه‌های مختلف سرمایه‌گذاری داشته باشد تا به تولید مشترک برسیم. همچنین تمایل داریم که خط تولید صنعتی را از ایران وارد عراق کنیم.

رییس اتاق صنایع کربلا با اشاره به قانون حمایت از تولید‌کننده در عراق اظهار کرد: بر اساس این قانون ما از تولید‌کنندگان فعال در زمینه تولید سیمان، مواد غذایی و بلوک آجر و ... حمایت می‌کنیم تا به خودکفایی برسیم. بنابراین تمایلی برای واردات این کالاها نداریم. اما می‌توانیم در این زمینه همکاری‌های مشترک و سرمایه‌گذاری‌های مشترک داشته باشیم.