خداحافظی از شریف

پس از آغاز موج برکناری، اخراج یا استعفای اجباری برخی اساتید که از چند هفته قبل آغاز شده، حالا نوبت به مسعود نیلی رسیده تا با کرسی خود در دانشگاه شریف خداحافظی کند.

مسعود نیلی از مشهورترین مدافعان اقتصاد آزاد و لیبرالیسم در فضای دانشگاهی و رسانه‌ای کشور، در روزهای پایانی هفته گذشته، رسما اعلام کرد که ادامه فعالیت او در دانشگاه شریف دیگر ممکن نخواهد بود. 

او در یادداشتی کوتاه در صفحه اینستاگرام خود نوشت: ظرف چند روز اخیر مطالبی پیرامون بازنشستگی من انتشار پیدا کرده است که متعاقب آن، لازم دیدم نکاتی را به اطلاع برسانم. من از نظر سنّی در مقطع بازنشستگی بودم و براین‌اساس، انتظار می‌رفت که در تاریخ ۲۵ دی سال گذشته بازنشسته شوم. 

دانشگاه درصدد آن بوده که برای من و تعداد دیگری از همکاران، از هیات امنای دانشگاه اجازه تمدید دریافت کند که این اجازه نه فقط برای من، بلکه برای دیگر همکاران هم مورد موافقت قرار نگرفته است. طبیعی است دلبستگی و علاقه وافر من به علم اقتصاد تحت‌تأثیر این نوع تحولات اداری قرار نمی‌گیرد و تا روزی که توانی داشته باشم به فعالیت‌های علمی خود ادامه خواهم داد.

به این ترتیب در سال جدید تحصیلی دیگر خبری از مسعود نیلی نیز نخواهد بود. نیلی البته در سال‌های گذشته تنها یک مقام دانشگاهی نبوده و شاید یکی از اصلی‌ترین دوره‌هایی که منجر به مطرح شدن نام او در فضای رسانه‌ای کشور شد به ماه‌های ابتدایی آغاز به کار دولت روحانی بازمی‌گردد. مسعود نیلی، اقتصاددان و مدرس دانشگاه ایرانی است که دبیر پیشین ستاد هماهنگی اقتصادی دولت دوازدهم بوده و هم‌اکنون به عنوان استاد دانشگاه صنعتی شریف فعالیت می‌کند. 

او دانش‌آموخته کارشناسی مهندسی سازه از دانشگاه صنعتی شریف، کارشناسی ارشد سیستم‌های اقتصادی از دانشگاه صنعتی اصفهان و کارشناسی ارشد و دکترای اقتصاد از دانشگاه منچستر است. 

وی در دولت‌های یازدهم و دوازدهم مشاور رییس‌جمهور در امور اقتصادی بود اما از این سمت استعفا داد.

از نیلی به عنوان یکی از اصلی‌ترین اعضای حلقه موسوم به نیاوران یاد می‌شود. او در این حلقه در کنار تعدادی دیگر از اقتصاددانان همفکر خود، ایده‌هایی را برای اقتصاد ایران مطرح می‌کردند که بخش مهمی از آن به سیاست‌های لیبرالیسم اقتصادی نزدیک بود. ایده‌هایی مانند آزادسازی قیمت‌ها، کاهش جدی نقش دولت در تصدی اقتصادی، حمایت از پا گرفتن بخش خصوصی و کنار رفتن سیاست‌هایی مانند قیمت‌گذاری دستوری، دولتی کردن کارخانجات و بهبود رابطه با اقتصاد جهانی و کاهش محدودیت‌ها در این حوزه، بخش مهمی از ایده‌هایی بوده که در این سال‌ها از سوی افراد نزدیک به حلقه نیاوران مطرح شده است.

در سال‌های پایانی دولت روحانی و در ماه‌های گذشته، مدافعان دولت رییسی بارها شرایط فعلی را بر گردن دولت گذشته انداختند و در این میان مسعود نیلی نیز جزو افرادی بود که مورد انتقادات گسترده قرار گرفت. روزنامه کیهان در سال 96 با حمله به حلقه نیاوران نوشته بود: در واقع آمدن روحانی به جای خوئینی‌ها نه تغییر یک فرد که تغییر یک گفتمان بود که در یکی سیاست اولویت بود و در دیگری اقتصاد و تقدم و تاخر این دو یک فاصله 180 درجه‌ای را نشان می‌داد.

گویی «تکنوکرات‌ها جایگزین چپ‌های اسلامی» شده بودند و برای خود دورنمایی روشن را متصور بودند. دورنمایی که در سال 92 به ثمر نشست و پس از 76 نام دومین رییس‌جمهور هم از این مرکز سر بیرون آورد. از حلقه کیان رییس‌جمهور اصلاحات بیرون آمد و از حلقه نیاوران، رییس‌جمهور اعتدال، از یکی حزب مشارکت شکل گرفت و از دیگری حزب اعتدال و توسعه.غرض از گفتن حلقه کیان و مکتب نیاوران یادآوری نگاه متفاوت دو جریان و ریشه‌های شکل‌گیری آنها و پذیرش بعضی تفاوت‌هاست. 

اینگونه است که راحت‌تر می‌توان رای بالای ظریف و کرباسیان و ربیعی و شریعتمداری را در برابر رای پایین حجتی و بیطرف تحلیل کرد. ایستادن تمام قد حسن روحانی و نیاورانی‌ها که امروز به جای قبول پست وزارت، بودن در دفتر رییس‌جمهور و معاونت‌های رییس‌جمهوری را ترجیح می‌دهند را مورد ارزیابی قرار داد و از لابی‌های محمود واعظی با علی لاریجانی پرده برداشت.

هرچند با توجه به استعفای مسعود نیلی در سال‌های پایانی دولت روحانی، به نظر می‌رسد که دیگر او چندان نزدیک به تیم دولت قبل به حساب نمی‌آید اما به هر حال با توجه به خبرهای اخیر به نظر می‌رسد که در آغاز سال تحصیلی 1402، روی نام یکی دیگر از چهره‌های مطرح دانشگاهی در دهه‌های اخیر نیز خط قرمز کشیده شده است.