بورس اولويت سرمايه‌گذاري نيست!
چند وقتي مي‌شود كه فرش قرمز بورس زيرپاي سهامداران پهن است و به نظر نمي‌رسد كه اين فرش به اين زودي‌ها جمع شود و دوباره فرش سبز پهن شود. در دومين روز كاري هفته شاخص كل بورس نوساني بود و دو نيمه مثبت و منفي داشت؛ اما در سومين روز كاري هفته همه‌چيز تغيير كرد و شاخص دوباره رخت قرمز بر تن كرد.
چند وقتي مي‌شود كه فرش قرمز بورس زيرپاي سهامداران پهن است و به نظر نمي‌رسد كه اين فرش به اين زودي‌ها جمع شود و دوباره فرش سبز پهن شود. در دومين روز كاري هفته شاخص كل بورس نوساني بود و دو نيمه مثبت و منفي داشت؛ اما در سومين روز كاري هفته همه‌چيز تغيير كرد و شاخص دوباره رخت قرمز بر تن كرد.
مساله و مشكل بورس تكراري است و طي سه سال گذشته اين موضوع هزاران بار تكرار شده است. شايد كلمه اعتماد و نبود نقدينگي در گزارش‌هاي هر روز چندين بار تكرار شود اما مساله اصلي همين بوده و اميد است با تكرار اين دو كلمه شايد كسي به فكر بازار بيفتد و شرايط تغيير كند.
سرمايه‌گذاري كمتر از دو درصدي در بورس
آماري جديد توسط ايسپا، مركز افكارسنجي دانشجويان ايران منتشر شده كه از 12 هزار نفر از مردم بالاي ۱۵ سال ايران به روش مصاحبه حضوري پرسيده است كه؛ «اگر شرايط مالي شما به گونه‌اي باشد كه بتوانيد پس‌انداز كنيد، ترجيح مي‌دهيد پس‌انداز خود را چگونه مديريت كنيد؟» اين نظرسنجي نشان مي‌دهد تنها 1.3 درصد از افراد جامعه تمايل به سرمايه‌گذاري در بورس دارند و گزينه‌هاي مسكن، طلا و كارآفريني رتبه اول تا سوم را به خود اختصاص داده است.
بر اساس اين نظرسنجي اولويت مردم براي سرمايه‌گذاري و نحوه مديريت پس‌انداز بر حسب متغيرهاي جنس، سن، تحصيلات، سرانه هزينه ماهيانه فرد در خانوار و محل سكونت قابل توجه و از حيث آماري معنادار است؛ زنان بيشتر از مردان گفته‌اند اگر پس‌اندازي داشته باشند طلا و سكه مي‌خرند يا در بانك سرمايه‌گذاري مي‌كنند. در مقابل مردان (39.9 درصد) بيشتر از زنان (32.1 درصد) گفته‌اند در زمين و مسكن سرمايه‌گذاري مي‌كنند. در بين گروه‌هاي مختلف سني، افراد 50 سال و بالاتر (28 درصد) بيشتر از ديگران اظهار كرده‌اند اگر پس‌اندازي داشته باشند در بانك سرمايه‌داري مي‌كنند. ارجحيت گروه 30 تا 49 سال نيز در مقايسه با ساير گروه‌ها اين است كه در زمين و مسكن سرمايه‌گذاري كنند. جوانان نيز (26.9 درصد) بيشتر از ديگر گروه‌هاي سني ترجيح مي‌دهند در صورت داشتن پس‌انداز، طلا و سكه بخرند.
طبق يافته‌هاي نظرسنجي، افرادي كه تحصيلات كمتر از ديپلم دارند (26 درصد) بيشتر از ساير افراد، ترجيح مي‌دهند در صورت داشتن پس‌انداز، در بانك سرمايه‌گذاري كنند. در مقابل، ارجحيت افراد باتحصيلات دانشگاهي (25.1 درصد) در مقايسه با ساير گروه‌هاي تحصيلي، پس‌انداز كردن در طلا و سكه است. در بين گروه‌هاي مختلف هزينه‌اي، افراد با سرانه هزينه دو ميليون تومان و كمتر (20.9 درصد) بيشتر از ديگر گروه‌ها گفته‌اند اگر پس‌اندازي داشته باشند در بانك پس‌انداز مي‌كنند. در مقابل، افراد با سرانه هزينه بالاتر از چهار ميليون تومان در ماه (38.5 درصد) ترجيح مي‌دهند در زمين و مسكن سرمايه‌گذاري كنند. در مقايسه بين ساكنان شهري و روستايي، با وجود ارجحيت سرمايه‌گذاري هر دو گروه در زمين و مسكن، ساكنان شهري (23.4درصد) بيشتر از ساكنان روستايي، خريدن طلا و سكه را ترجيح مي‌دهند و ارجحيت روستاييان نيز در مقايسه با شهري‌ها، سرمايه‌گذاري در اشتغال‌زايي و كارآفريني است.
بي‌اعتمادي ركن اساسي بورس!
اين آمار نشان مي‌دهد كه اصلا اعتمادي به بورس وجود ندارد، درست است برخي از مسوولان بلندرتبه كشوري نبود اعتماد در بورس را تاييد كرده‌اند؛ اما اين آمار سرمايه‌گذاري 1.3 درصدي تا حدود زيادي خطرناك است.
در حال حاضر مشكل نبود اعتماد و نقدينگي است. حتي 5 درصد از مردم نيز به بورس اعتماد ندارند و تنها يك درصد از مردم ترجيح مي‌دهند در بورس سرمايه‌گذاري كنند.
درست است در اين شرايط تورمي و اقتصادي و ميزان حقوق كارمندي پولي براي سرمايه‌گذاري نمي‌ماند و مردم ترجيح مي‌دهند حداقل سرمايه خود را در بازاري سرمايه‌گذاري كنند كه در آن دخالت و دستكاري وجود ندارد و روند صعودي تجربه مي‌كند. نكته قابل توجه اينجاست كه بورس پيش از اين شرايط خوبي داشت و در مقابل تورم تنها بازار مقاوم بود و هر ماهه بازدهي بيش از تورم اعلامي به سرمايه‌گذاران خود مي‌داد؛ ولي از تابستان 99 كه تالار شيشه‌اي ريزشي شد مسير همه سوددهي نيز تغيير كرد و در اكثر موارد شاهد زيان دهي فصلي هستيم و بورس نسبت به ساير بازارهاي موازي و تورم عقب مانده است. اگر دخالت‌ها مسوولان نبود بازار سرمايه مي‌توانست از ارديبهشت ماه تا امروز روند خوبي را تجربه كند؛ اما همانطور كه در گزارش‌هاي پيشين توضيح داده شده دستكاري نرخ خوراك و تنظيم پنهاني آن باعث افزايش بي‌اعتمادي و خروج نقدينگي سنگين افراد داراي رانت را داشت كه آمار نشان مي‌دهد به رانت اين افراد رسيدگي نشد و داستان ارديبهشت بورس اينگونه تمام شد كه هر كسي كه رانت بيشتري دارد، برنده است!
به هر ترتيب بايد به وضعيت بورس رسيدگي شود چراكه مردم ديگر بورس را بازاري درست براي سرمايه‌گذاري نمي‌دانند و اين موضوع در بلندمدت براي بورس خطر آفرين است.
بازار از دريچه معاملات
در معاملات روز اخير يعني دوشنبه 29 آبان ماه، شاخص كل بورس تهران 8 هزار و 325 واحد نسبت به روز كاري گذشته پايين‌تر ايستاد و به سطح 2 ميليون و 17 هزار و 915 واحد رسيد.شاخص كل هم‌وزن بورس نيز با ريزش 3 هزار و 260 واحد در رقم 700 هزار و 533 واحدي ايستاد. شاخص كل فرابورس با افت 132 واحدي به رقم 24 هزار و 951 واحد رسيد. همچنين شاخص هم وزن فرابورس با كاهش 995 واحد به سطح 125 هزار و 948 واحد رسيد. روز دوشنبه خالص تغيير مالكيت حقوقي به حقيقي بازار مثبت شد و 192ميليارد تومان پول حقيقي به بازار سهام وارد شد. در اين روز نماد واتي بيشترين ورود پول حقيقي را داشت كه ارزش آن 28 ميليارد تومان بود. پس از واتي، نمادهاي فزر، خبنيان، كي بي‌سي و وساخت بيشترين ورود پول حقيقي را داشتند. در سوي ديگر، بيشترين خروج پول حقيقي به نمادهاي خساپا، وارس، شستا و شپنا تعلق داشت. در آخرين روزكاري هفته فارس، فولاد و حكشتي نمادهاي قرمزپوش بورس بودند كه بيشترين اثر را در افت شاخص كل بورس داشتند. در مقابل ومهان، واتي و وتوكا از نمادهاي سبز بودند كه اثر مثبت بر شاخص داشتند. در فرابورس نيز نمادهاي وسپهر، آريا و خاور بيشترين اثر كاهنده را بر شاخص داشتند و نمادهاي فصبا، اتكاي و هرمز بيشترين اثر افزايشي را بر شاخص كل فرابورس داشتند.
در بين نمادهاي پرتراكنش بورس در اين روز نماد خساپا بيشترين تراكنش را داشت و شستا و وساخت در رتبه‌هاي بعدي قرار گرفتند. در فرابورس نيز فصبا، كروميت و فزر بيشترين تراكنش را داشتند. طي روز اخير ارزش معاملات كل بازار سهام به 237 هزار و 767 ميليارد تومان رسيد. ارزش معاملات اوراق بدهي در بازار ثانويه 229 هزار و 453 ميليارد تومان بود كه 97 درصد از ارزش كل معاملات بازار را در اين روز شامل مي‌شود. ارزش معاملات خرد نيز با افزايش 2 درصدي به نسبت روز معاملاتي قبل به رقم 4 هزار و 375 ميليارد تومان رسيد.
در معاملات روز دوشنبه نماد خساپا بيشترين ارزش معاملات بازار سهام را به خود اختصاص داد كه ارزش معاملات آن 59 ميليارد تومان بود. پس از خساپا، واتي بيشترين ارزش معاملات را داشت و حفارس رتبه سوم بيشترين ارزش معاملات را به خود اختصاص داد و پس از آن، دو نماد وساخت و شستا در رتبه‌هاي بعدي بيشترين ارزش معاملات قرار گرفتند.
در حجم معاملات نيز سهام شستا با تعداد 366 ميليون و 52 هزار و 201 سهم در صدر قرار گرفته است. خساپا در رتبه دوم بيشترين حجم معاملات بازار قرار گرفت و رتبه سوم به وساخت تعلق داشت. دو نماد حفارس و خودرو نيز در رتبه‌هاي بعدي بيشترين حجم معاملات بازار قرار داشتند. در معاملات دوشنبه، 46 نماد صف خريد داشتند و 60 نماد با صف فروش مواجه بودند. مجموع ارزش صف‌هاي خريد با افت 2 درصدي نسبت به روز كاري قبل به 266 ميليارد تومان كاهش يافت و مجموع ارزش صف‌هاي فروش نيز با ريزش 7 درصدي به 293 ميليارد تومان رسيد.
