شاخص كل بورس تهران اين هفته برخلاف هفته‌هاي اخير توانست شرايط خوبي را پشت سر بگذارد و بازدهي مثبتي را تجربه كند. بازار سرمايه در هفته‌اي كه گذشت به واسطه اخبار مثبت و ورود نقدينگي تغيير مسير داد و اگر ورود نقدينگي ادامه‌دار باشد شاهد روزهاي جذاب‌تري در بازار سهام خواهيم بود. در حال حاضر تالار شيشه‌اي به علت نبود نقدينگي و اعتماد نمي‌تواند رشد خوبي را پشت سر بگذارد. ارزش معاملات روزانه به سختي به 4 هزار ميليارد تومان مي‌رسد (اين عدد چهار هزار ميليارد توماني براي روزهاي پر رونق بازار است) و اگر ارزش روزانه به صورت متوالي بيش از يك هفته به بيش از 5 هزار ميليارد تومان آن زمان بازار رشد واقعي خواهد كرد و روزهاي خوشي را پشت سر خواهد گذاشت. معاملات بورس تهران در ماه‌هاي اخير در شرايطي پيگيري شده است كه خروج نقدينگي حقيقي از چرخه معاملات سهام، تبديل به يكي از تكراري‌ترين سكانس‌هاي بازار سرمايه شده است. بررسي اكثر آمار و ارقام معاملاتي، گوياي اين نكته است كه مشاركت حقيقي‌ها در جريان معاملات بازار سهام به كمترين حد خود در يك سال‌‌‌‌اخير رسيده است. اين موضوع را از درگاه‌هاي متفاوتي مي‌توان رديابي كرد. نكته مهم و اولين موضوع به تعداد كدهاي فعال در بازار سرمايه بازمي‌گردد؛ بررسي آمارها نشان مي‌دهد كه تعداد كدهاي سهامداري كه معاملات مستمري را در ماه‌هاي اخير انجام داده‌‌‌‌اند، در كمترين ميزان خود قرار گرفته است. افزون بر اين، آمار پايين مشاركت در عرضه اوليه‌اي كه اخيرا انجام شد نيز در حكم تاييد و مصداقي براي اثبات موضوع فوق‌الذكر است. مشاركت كم حقيقي‌ها در صحنه معاملات سهام كه همراه با ارزش معاملات پايين و خروج پول حقيقي از گردونه معاملات در ماه‌هاي اخير جلوه‌گر شده، موجبات خلق يكي از ركودي‌ترين و فرسايشي‌ترين دوران بورس تهران را در سنوات اخير فراهم كرده است و سبب‌‌‌‌شده تا بازار سهام، مهجورتر از هميشه، نظاره‌گر خروج سهامداران خرد از قلمرو خود باشد. بايد توجه داشت كه بازار سهام در كليت خود از فقدان محرك اميدواركننده رنج مي‌‌‌‌برد و همين موضوع باعث‌‌‌‌شده تا ديدگاه مثبتي به ادامه مسير معاملاتي درميان اهالي بازار سهام برقرار نباشد.
بازار تغيير مسير مي‌دهد؟
با انتشار بخش‌هايي از بودجه سال آينده فعالان بازار سرمايه، چشم‌انداز‌هايي را درباره بورس سال ۱۴۰۳ ترسيم كردند. شماري بر اين باورند كه با ادامه سياست‌هاي انقباضي در اقتصاد، بورس طبق همين روال به كار خود ادامه خوهد داد. يكي از مواردي كه اين چشم‌انداز را تقويت مي‌كند كسري بودجه امسال است كه بسيار بيشتر از تصورات دولت بود و به نظر مي‌رسد بودجه سال بعد را نيز تحت فشار قرار دهد. سياست‌هاي انقباضي دولت از منظر سياست پولي و مالي طي دو سال اخير شدت گرفته است. اين نهاد با تورمي مواجه بوده كه نتيجه زيرساخت‌هاي نامتوازن از منظر بودجه و ناترازي بانك‌هاست. در سال‌هاي اخير براي كنترل پايه پولي دولت به واسطه بانك مركزي ترازنامه بانك‌ها را فريز كرد بنابراين اعتباردهي بانك‌ها با مشكل مواجه شد. وجود اينكه سياست‌هاي انقباضي بايد منجر به افزايش نرخ بهره حقيقي در اقتصاد شود اما از طريق محدوديت كانال اعتبار، صف طولاني براي وام تشكيل شده و در پي افزايش تقاضاي پول، نرخ بهره رشد پيدا مي‌كند.
مهدي بيات منش، كارشناس بازار سرمايه گفت: در حال حاضر يك مقداري كسري بودجه ناشي از درآمد محقق نشده دولت از محل فروش نفت اتفاق افتاد و باعث شد دولت به انضباط مالي و كاهش هزينه و... روي بياورد. اگر با همين رويكرد دولت جلو برود و كسري بودجه را به افزايش پايه پولي تبديل نكند و استقراض از بانك مركزي و كسري بودجه احتمالي‌اش را مديريت كند، ما بازار باثباتي را خواهيم داشت. به گفته او به اقتصاد، بحث ديگري كه مطرح شده اين است كه مي‌خواهند براي سال بعد از طريق انتشار اوراق و... از بازار سرمايه تامين مالي كنند. اين مستلزم اين است كه بازار رشد كند يعني اجازه دهند بازار از حالت تعادلي خارج و حالت هيجاني به خود بگيرد. اما اگر دولت روي شاخص و عدد تعادلي ۲ ميليون اصرار كند و در عين حال كسري بودجه را بخواهد مديريت كند، بازار رونقي نخواهد داشت. هر چند من اين را بعيد مي‌دانم، چون ما تورم سنتي ۱۰، ۲۰ درصدي را در اول هر سال داريم. اين كارشناس بازار سرمايه اضافه كرد: در مجموع چشم‌انداز شاخص بورس در بهار سال آينده حداقل ۲ ميليون و ۵۰۰ هزار واحد خواهد بود. من فكر مي‌كنم اين روي خيلي از صنايع و شركت‌ها تاثير مي‌گذارد. بازار پتانسيل رشد خواهد داشت، كما اينكه در يكي دو سال اخير نشان داده كه شاخص به صورت مقطعي رشد دارد. از زماني كه دولت‌ها تصميم گرفتند فشار را از درآمد‌هاي نفتي برداشته و به سمت كسب درآمد از طريق ماليات روي آوردند، بحث ماليات‌ها در پيش‌نويس بودجه هر سال در مركز توجهات قرار مي‌گيرد. بودجه آينده نيز از اين قاعده مستثني نمانده است. بر اين اساس درآمد مالياتي دولت در بودجه سال آينده، ۴۹.۸ درصد افزايش داشته و برخي فعالان بازار آن را عاملي مهم براي نگراني سرمايه‌گذاران بورس مي‌دانند. مهدي بيات منش با پيش شرط وجود ثبات اقتصادي در كشور، افزايش ماليات را داراي تاثير مثبت بر بورس سال آينده مي‌داند. به گفته او بازار سهام مستقيم و غير مستقيم از افزايش نرخ ماليات متاثر خواهند شد. به هر حال بيش از ۶۰ تا ۷۰ درصد درآمد دولت را ماليات تامين مي‌كند. اگر قرار باشد دولت رقم اين تامين مالي را بالاتر ببرد، به ثبات بازار كمك مي‌كند. البته اگر ما ثباتي در اقتصاد داشته باشيم باعث مي‌شود بهاي تمام شده خيلي از شركت‌هايي كه در بازار سرمايه هستند و توليد كرده و به بازار عرضه مي‌كنند، افزايش پيدا كند و در نهايت سودآوري شركت‌ها را بالا ببرد. ولي نكته‌اي كه وجود دارد اين است كه رشد اقتصادي ۶ ماهه اول امسال در بازار تبلور پيدا نكرد. از همين رو اگر با هم هماهنگ باشند در مجموع مي‌تواند سال شكوفاتري براي بازار سرمايه باشد. اگرچه بسياري آغاز فصل سرما و احتمال قطعي گاز صنايع را تهديدي براي بازار سرمايه شناسايي كرده‌اند، اما آنطور كه از گفته‌هاي اين كارشناس بازار سرمايه برمي‌آيد، دولت احتمالا بر اين مشكل فائق‌آيد. به گفته او علاوه بر تجربه سال گذشته براي مديريت قطعي گاز دولت امسال فاز ۱۱ عسلويه را هم فعال كرده است. قبلا به دليل اورهال نشدن امكانات خيلي نمي‌توانستيم از اين ميدان مشترك با قطر بهره‌برداري داشته باشيم اما دولت در حال حاضر تمركزش را روي تعميرات آن گذاشته و فكر مي‌كنم امسال هم بتواند اين موضوع را مديريت كند.
بازار از دريچه معاملات
شاخص كل در آخرين روز كاري هفته به رقم 2 ميليون و 60 هزار و 376 واحد رسيد و نسبت به آخرين روز معاملاتي هفته قبل 37 هزار و 986 واحد بالاتر ايستاد و بازدهي هفته شاخص بورس مثبت 1.8 درصد شد. شاخص هم وزن نيز در پايان هفته نسبت به هفته پيشين 14 هزار و 370 واحد بالاتر ايستاد و بازدهي مثبت 2 درصدي را ثبت كرد.
در هفته اخير، شاخص كل بورس تهران در روز شنبه ريزش 2 هزار و 313 واحدي داشت و روز يكشنبه شاخص 4 هزار و 490 واحد رشد كرد. روز دوشنبه نيز شاخص هزار و 647 واحد بالا آمد. روز سه‌شنبه نيز شاخص صعود كرد و 5 هزار و 831 واحد رشد كرد. در آخرين روز معاملاتي هفته نيز شاخص كل 28 هزار و 497 صعود كرد.
در اين هفته، ميانگين ارزش معاملات بازار سهام 32 هزار و 260 ميليارد تومان بود كه نسبت به هفته پيشين 43 درصد كاهش يافته است. ميانگين ارزش معاملات خرد بورس نيز 4 هزار و 517 ميليارد تومان بود كه نسبت به رقم 4 هزار و 13 ميلياردي هفته پيشين، افزايش 12 درصدي داشته است. ميانگين ارزش صف‌هاي فروش در هفته اخير 308 ميليارد تومان بود كه از ميانگين هفته پيشين 7 ميليارد تومان كمتر بود و افت 2 درصدي داشته است. بالاترين رقم هفته 404 ميليارد تومان بود كه در روز چهارشنبه ثبت شد و كمترين رقم 248 ميليارد تومان بود كه در روز دوشنبه ثبت شد.
ميانگين ارزش صف‌هاي خريد در هفته اخير 178 ميليارد تومان بود كه از ميانگين هفته گذشته 81 ميليارد تومان كمتر بود. در اين هفته، ميانگين ارزش صف‌هاي خريد 31 درصد كاهش يافته است. بالاترين رقم هفته 355 ميليارد تومان بود و در روز چهارشنبه ثبت شد. پايين‌ترين رقم به روز دوشنبه برمي‌گردد كه 119 ميليارد تومان بود. در اولين روز معاملاتي هفته، 43 ميليارد تومان پول حقيقي به بورس وارد شد. روز يكشنبه نيز 66 ميليارد تومان خارج شد. روز دوشنبه 192 ميليارد تومان خارج شد و در روز سه‌شنبه 265 ميليون تومان خارج شد. در آخرين روز معاملاتي هفته نيز 268 ميليارد تومان پول حقيقي به بورس وارد شد. در مجموع كل هفته 212 ميليارد تومان پول حقيقي از بورس خارج شد و ميانگين روزانه خروج پول حقيقي 42 ميليارد تومان بود.
