مديريت حضور كودكان و نوجوانان در فضاي مجازي

براساس گفته برخي كارشناسان، در جهت انجام برنامه‌ريزي براي كودكان و نوجوان در فضاي مجازي، در نخستين قدم بايد زمان‌هاي استفاده پايش شود، چرا كه آمارها نشان مي‌دهد، درصد بالايي از نوجوانان به طرز ناباورانه‌اي در شبكه‌هاي مجازي به خصوص اينستاگرام و تلگرام حضور دارند و در نهايت نيز هيچ فعاليت سازنده و مفيدي از سوي آنها در اين محيط‌ها ديده نمي‌شود، همچنين براساس برخي آمارهاي ديگر، متاسفانه در كشور ما، ميانگين ساعت حضور افراد در فضاي مجازي، بين حدود 5 الي 6 ساعت در روز است كه نسبت به ميانگين جهاني، رقمي فاجعه بار است.  در واقع فضاي مجازي مثل يك بيماري در همه جوامع شايع شده است و نمي‌توان به صورت كامل آن را كنترل كرد. فضاي مجازي در همه دنيا به معناي يك فضاي سايبري براي توصيف فناوري ديجيتال است. فضاي مجازي از سال 1980 وارد ادبيات علمي شد و در حوزه كامپيوتر، مخابرات و ديجيتال نمود پيدا كرد و به نوعي پديده تقريبا نو ظهور به شمار مي‌آيد. اكنون فضاي مجازي در راستاي مفاهيم فردي نيز كاربرد دارد. علاوه بر اين فضاي مجازي در حوزه بين‌الملل هم كاربرد فراواني دارد به اين صورت كه فرد مي‌تواند از طريق فضاي مجازي در كلاس‌هاي بين‌المللي شركت كرده بدون اينكه به‌طور فيزيكي در آن كلاس‌ها حضور داشته باشد.فراموش نكنيم فيلترهايي كه در فضاي مجازي در كشور ما صورت مي‌گيرد در بعضي از موارد بسيار درست و مفيد است. ما بايد به عنوان پدر و مادر تاثيرات مثبت و منفي را بدانيم زيرا فضاي مجازي به عنوان يك وسيله جمعي بسيار در تربيت فرزندان تاثيرگذار است. بهتر است خانواده‌ها تا 12 سالگي براي فرزندان گوشي موبايل نخرند. زيرا شخصيت اوليه انسان تا سن 12 سالگي شكل نمي‌گيرد و هنگامي كه تا قبل از سن 12 سالگي فضاي مجازي در اختيار كودكان قرار گيرد، به مرور زمان نقاط ضعف آن بيشتر در زندگي كودك نمايان مي‌شود. همچنين پدر و مادر بايد آموزش ببينند و با مطالعه بالا از طريق رسانه ملي و آگاه‌سازي، فرهنگ آموزش فضاي مجازي را بياموزند. پدر و مادر بايد خود را ارتقا داده تا مثلا در صورت گريه فرزند به او گوشي موبايل ندهند، چرا كه با اين كار تاثيرات مخربي بر روان فرزند مي‌گذارند. رويكرد كشورهاي خارجي را در كنترل فضاي مجازي نمي‌توان با ايران مقايسه كرد. كشورهاي اروپايي، امريكايي فرهنگ مشخص و متفاوتي با ايران دارند. به‌طور مثال در كشورهاي اروپايي كودك از سن 5 سالگي مي‌تواند در صورت بروز مشكل با پليس تماس بگيرد و پليس در صورت بروز مشكل با خانواده آنها برخورد مي‌كند. در فرهنگ كشورهاي غربي محدوديتي براي نوجوان وجود ندارد و آزادانه مي‌توانند بسياري از فعاليت‌هايي كه در فرهنگ ما وجود ندارد را انجام دهند. بنابراين نوع استفاده از فضاي مجازي و رويكرد‌هاي آنها در كشورهاي اروپايي و توسعه‌يافته با ايران متفاوت است. و نمي‌توان اين دو را با هم مقايسه كرد. در نتيجه بهتر است قبل از استفاده از فضاي مجازي فرهنگ استفاده از آن را بدانيم. در اين مسير دولت نقش بسزايي دارد و مي‌تواند با استفاده از رسانه‌ملي اين آگاه‌سازي را انجام دهد. در ابتدا بايد خانواده‌ها را با اصول و فرهنگ ارتباط با فضاي مجازي آشنا كنيم تا كودكان تحت كنترل آنها در استفاده از شبكه‌هاي اجتماعي آسيب كمتري را متحمل شوند.