قوانین افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی
شرکتها برای تامین نقدینگی اقدام به افزایش سرمایه میکننداین شرکتها برای تامین منـابع مـورد نیـاز بـرای طرحهای توسـعهای و پاسـخگویی بـه نیـاز خـود بـه نقدینگی، در بورس، سهام جدید منتشر میکنند.
اقلام تشکیلدهنده سرمایه اصلی عبارتند از- سرمایه پرداخت شده؛ اندوخته قانونی؛ سایر اندوختهها (به جز اندوخته / ذخیره تجدید ارزیابی داراییهای ثابت و سهام متعلق به بانک و موسسه اعتباری)؛ صرف سهام؛ سود انباشته (در صورت وجود زیان انباشته، این مبلغ از جمع سرمایه اصلی کسر میگردد) است. در واقع به سه طریق این افزایش سرمایه عملیاتی میشود، از محل سود انباشته و اندوخته طرح و توسعه در قالب سهام جایزه، از محل آورده نقدی و مطالبات در قالب حق تقدم، از محل صرف سهام این افزایش سرمایه صورت میگیرد.
زمانی که شرکتی از محل سود انباشته افزایش سرمایه میدهد، سهام جدید ناشی از افزایش سرمایه را به سهامداران میدهد و برای این کار نیازی به پرداخت وجه توسط سهامداران نیست و از محل سودهای انباشته شده در دورههای قبل سرمایه افزایش مییابد
در این روش سود سهمی (سهام جایزه) به سهامداران خود پرداخت میکند. پس از افزایش سرمایه برآورد قیمت جدید سهام را میتوان به صورت زیر انجام داد:
در روش آورده نقدی و مطالبات در قالب حق تقدم، سهام جدید ناشی از افزایش سرمایه را به ازای دریافت 1000 ریال به ارزش اسمی سهم، برای هر حق تقدم به سهامداران میفروشد. در این حالت شرکت یا سود انباشته کافی ندارد یا تصمیم استفاده از سود انباشته را برای افزایش سرمایه ندارد. هیاتمدیره شرکت با تصویب مجمع فوقالعاده تصمیم میگیرد از محل آورده نقدی یا مطالبات سهامداران افزایش سرمایه خود را انجام دهد. و پس از افزایش سرمایه شرکت سهام جدیدی به نام حق تقدم منتشر میکند روش محاسبه قیمت حق تقدم به روش زیر صورت میگیرد.
در روش، سلب حق تقدم سهامداران، سهام جدید ناشی از افزایش سرمایه به قیمت بازار مورد پذیرهنویسی کلیه متقاضیان قرار میگیرد.
برای روشنتر شدن موضوع محاسبه سهام جدید، میتوان در قالب یک مثال گفت که چنانچه قیمت سهم شرکتی 30هزار ریال باشد و 200درصد افزایش سرمایه دهد. قیمت جدید به روشهای
الف) از محل سود انباشته
ب) از محل آورده نقدی یا مطالبات
افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی
یکی از روشهای افزایش سرمایه، تجدید ارزیابی داراییهاست زیرا به دلیل تورم در سالهای متوالی قیمت داراییها افزایش یافته و شرکتها این افزایش را در ترازنامه خود منظور میکنند قیمت تعیین شده در تجدید ارزیابی بر ارزش ثبت شده یک دارایی، مازاد تجدید ارزیابی نامیده میشود این مازاد نه عایدی است نه درآمد و نه چیز دیگری از این قبیل، زیرا، تجدید ارزیابی فقط انتساب ارزشهای جدید است. در واقع افزایش مبلغ دفتری یک دارایی ثابت مشهود در نتیجه تجدید ارزیابی آن (درآمد غیرعملیاتی تحقق نیافته ناشی از تجدید ارزیابی) مستقیماً تحت عنوان مازاد تجدید ارزیابی ثبت و در ترازنامه به عنوان بخشی از حقوق صاحبان سرمایه طبقهبندی میشود و در صورت سود و زیان جامع انعکاس مییابد.
در ثبت حسابداری، برای افزایش سرمایه از این محل میتوان با توجه به تلقی حساب افزایش سرمایه (بر اثر تجدید ارزیابی) به عنوان اندوخته غیرقابل تقسیم و منظور نمودن آن در شمار حقوق صاحبان سرمایه در هر دوره مالی به میزان استهلاکی که از بابت مابهالتفاوت تجدید ارزیابی به هزینه منظور میشود، طبق استانداردهای حسابداری مربوط، به حساب افزایش سرمایه برد.
آییننامه اجرایی بند 39 قانون بودجه سال 1391 کل کشور (آییننامه اجرایی سال 1391) در خصوص شرایط معافیت مالیاتی تجدید ارزیابی داراییهای بنگاههای اقتصادی در جلسه مورخ 23/07/1391 هیات وزیران به تصویب رسیده است.
در حال حاضر طبق استاندارد حسابداری شماره 11 ایران، تجدید ارزیابی داراییهای ثابت مشهود به عنوان یک نحوه عمل جایگزین، مجاز است. در صورت اتخاذ این روش از سوی شرکت، هر 3 الی 5 سال میبایست تکرار شود. اما با توجه به اینکه انجام تجدید ارزیابی داراییهای ثابت مشهود مستلزم تحمل هزینههای قابل توجه بوده و مازادحاصل از تجدید ارزیابی داراییهای ثابت مشهود نیز مشمول مالیات است لذا شرکتها تمایلی به انجام آن ندارند.