چالشهای امریکا در پایان دادن به بحران سوریه
گروه جهان|
جان کری، وزیر خارجه امریکا در سفر خود به خاورمیانه، در بندر جده با عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستانسعودی، دیدار کرد. دو طرف درباره مناسبات دو جانبه، مسائل منطقهیی بهویژه بحران سوریه با هم مذاکره کردند. گفته شده، جان کری در تلاش برای جستوجوی راهحل بهینهیی برای توقف جنگ مخرب سوریه است، اما استراتژی واشنگتن برای خاموش کردن این کانون آتش و تخریب در قلب خاورمیانه بیش از پیش با ناکامی مواجه شده است. وزیر خارجه امریکا از جمعه دور تازهیی از تلاشها را با سفر دو هفتهیی خود به کشورهای جهان و به امید برداشتن موانع بر سر راه آغاز کرده است.
خبرگزاری فرانسه مینویسد، رعایت آتشبس، امکان رسیدن کمکهای انساندوستانه به مردم شهرهای تحت محاصره در سوریه، موضوع اسفناک میلیونها پناهنده سوری، موضوع استقرار دولت انتقالی در سوریه، خروج گفتوگوهای صلح سوریه در ژنو از بنبست همچنین ایجاد زمینههای عینی لازم برای نیل به یک راهحل سیاسی بین دولت و مخالفان در سوریه با دشواریهای عمدهیی روبهرو است. بهطوری که جان کربی سخنگوی وزارت خارجه امریکا، اذعان کرده باوجود تمامی تلاشها، اوضاع در سوریه پیشرفت قابل قبولی نداشته و بسیاری از تلاشها در جهت و مسیر خوبی پیش نمیرود. از جمله، مسوولان امریکایی به مشکلات و موانع بر سر راه کمکهای انساندوستانه به شهر تحت محاصره «داریا» در روز پنجشنبه گذشته اشاره میکنند و میگویند که آتشبس در سوریه شکننده بوده و همواره تهدید میشود و روند گفتوگوهای غیرمستقیم صلح سوریه در ژنو به عهده تعویق افتاده و تاکنون هیچ پیشرفت قابل ملاحظهیی نداشته است.
جان کربی گفته، هنوز باید تلاشهای بسیاری صورت گیرد تا به هموار شدن زمینهها برای یک راهحل سیاسی بیانجامد.
در همین حال، پاریس اعتقاد دارد که باید کارها را سرعت بخشید تا در مرحله نخست، یک ارگان انتقال سیاسی براساس آنچه در قطعنامه شورای امنیت پیشبینی شده در اول ماه آگوست آینده در سوریه ایجاد شود. از سوی دیگر، دیپلماتهای غربی حاضر در واشنگتن موضع پاریس را بسیار خوشبینانه تلقی میکنند و اعتقاد دارند با توجه به اینکه هنوز درباره موضوع سرنوشت سیاسی بشار اسد، رییسجمهوری سوریه، تصمیمی اتخاذ نشده است، استقرار یک ارگان انتقال سیاسی در سوریه با واقعیت بسیار فاصله دارد.
درحالی که همگان از بنبست گفتوگوها و عدم پیشرفت تلاشها در سوریه سخن میگویند، جان کری وزیر خارجه امریکا در هفتههای اخیر تلویحا از وجود یک طرح «ب» امریکا درباره آینده سوریه سخن گفته اما هیچگاه اهداف و محتوای این طرح را فاش نکرده است.
در این خصوص، جیمز جفری سفیر سابق امریکا در زمان جورج بوش پسر در شورای امنیت، گفته که نه تنها امریکا چنین طرحی در دست ندارد، بلکه بدتر از آن، سیاست انفعالی امریکا در قبال اوضاع سیاسی سوریه است. او گفته که این سیاست به روسیه فرصت داده تا به پیروزی نهایی در سوریه نزدیکتر شود. مخالفان جمهوریخواه باراک اوباما از مدتها پیش انتقادهای تندی نسبت به استراتژی انفعالی او درباره سوریه دارند. اما با نزدیک شدن به انتخابات ریاستجمهوری امریکا، انتقادهای زیادی از اردوگاه دموکراتها به استراتژی اوباما در سوریه نیز شنیده میشود. دراین رابطه، فیلیپ گوردون که یک سال پیش پست مشاور خاورمیانه کاخ سفید واشنگتن را ترک کرده و اکنون به کمپین انتخاباتی هیلاری کلینتون پیوسته، استراتژی اوباما درباره سوریه را به باد انتقاد شدید گرفته است. او میگوید: «رویکرد ما درباره سوریه در سالهای اخیر کارکرد و نتیجه مطلوبی نداشته و
نخواهد داشت.»
گوردون که کارشناس در مرکز بررسی روابط خارجی امریکا است، پیشنهاد میکند که برای پیشرفت در حل بحران سوریه باید موضوع کنار رفتن بشار اسد به بعد موکول شود. او میگوید که این موضوع موجب شکاف عمیقی بین رویکرد قدرتهای جهانی و منطقهیی درباره سوریه شده است و کار را به بنبست کشانده است. او تاکید میکند: «درباره موضوع ماندن و رفتن بشار اسد، ما به هیچوجه نمیتوانیم به توافقی با رقبای بینالمللی و منطقهیی خود دست یابیم، دولت سوریه و حامیان آن با ما توافق نخواهند کرد. بنابراین در صورتی که بر این خواست اصرار بورزیم، نه تنها صلح در سوریه مستقر نخواهد شد، بلکه جنگ و درگیری در سوریه تداوم و شدت بیشتری خواهد یافت.»
بنا بر این گزارش، ایالات متحده و روسیه و گروه کشورهای حامی صلح سوریه در پایان سال2015 در وین درباره صلح سوریه به توافقی دست یافتند. آنها همچنین روی نقشه راهی به توافق رسیدند که مراحل اجرای آن در قطعنامه ماه دسامبر شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره صلح سوریه بازتاب یافته است. این گروه که 17کشور و سازمان بینالمللی را شامل میشود و در میان آنها کشورهای امریکا، روسیه، عربستانسعودی و ایران همچنین اتحادیه اروپا قرار دارند، در تلاش برای ترک مخاصمه در سوریه، تضمین برای رسیدن کمکهای انساندوستانه در تمام نقاط سوریه و تسریع بخشیدن به فرآیند گذار سیاسی در سوریه هستند. اما آنچه در عمل مشاهده میشود، اختلاف نگرشهای عمیق بین آنها درباره بخشی از موارد کلیدی مانع از پیشرفتهای محسوس در زمینه استقرار صلح در سوریه شده است.
گفته شده، جان کری، وزیر خارجه امریکا، عصر یکشنبه در وین در نشستی مشترک با وزیر خارجه ایتالیا و نمایندگان چند کشور دیگر به بررسی اوضاع لیبی پرداخته و سپس با همتای روس خود در مورد جنگ داخلی سوریه گفتوگو کرده است.
اما سوریه تنها محور گفتوگوهای جان کری با عادل الجبیر نبوده است، احتمالا ایران و حتما جنگ یمن از سایر موضوعاتی بوده است که در دیدار کری با الجبیر مطرح خواهد شد.