برجام یک تفاهم تجاری نیست
گروه ایران|
یکسال از توافق تاریخی هستهیی میان ایران و گروه 1+5 گذشت. توافقی که طی ماهها مذاکرات نفسگیر و بیسابقه، از مسیر دیپلماسی توانست یکی از مهمترین بحرانهای سیاسی و بینالمللی را با موفقیت به نتیجه برساند. در این مذاکرات ایران توانست ضمن حفظ حقوق هستهیی خود، سختترین قطعنامههای تحریمی شورای امنیت سازمان ملل را ملغی کرده و کشوری باشد که برای نخستینبار بدون جنگ از ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد خارج شود.
از سوی دیگر با چرخشی که در فضای سیاست خارجی کشورمان رخ داد، دیوار سخت ایران هراسی نیز فرو ریخت و تنها چند روز پس از اعلام توافق هستهیی در وین، مسابقه سفر به ایران و علاقهمندی به گشایش در روابط سیاسی و اقتصادی به خصوص در میان کشورهای غربی آغاز شد. همچنین بسیاری از کارشناسان بر این عقیدهاند که توافق هستهیی و اجرای آن در قالب طرح جامع اقدام مشترک (برجام)، میتواند الگویی مناسب برای رفع بحرانهای بینالمللی باشد. به عنوان شاهدی بر این مدعا، پارک گئون هی، رییسجمهوری کره جنوبی در سفر خود به تهران و در دیدار با حسن روحانی، خواستار استفاده از تجربه موفق ایران در حل بحران شبهجزیره کره شد. با اینهمه این توافق مخالفان جدی در ایران و نیز در ایالات متحده دارد. در آستانه یک سالگی توافق، کاخ سفید با انتشار بیانیهای با سه طرح ضد ایرانی اخیر جمهوریخواهان مجلس نمایندگان امریکا مخالفت نموده و تاکید کرد: هر قانونی که مخل اجرای موفقیتآمیز برجام باشد را وتو
خواهد کرد.
به گزارش رسانههای خبری بینالمللی، بنا بر اعلام کاخ سفید، هرچند دولت امریکا از دسترسی ایران به سیستم مالی این کشور ممانعت بهعمل خواهد آورد، اما طرحهای مذکور به صورت کلی مانع از نقل و انتقالات بانکی ایران در خارج از امریکا بوده و مخالف تعهدات برجام است.
در ادامه این بیانیه در مورد طرح ممنوعیت خرید آب سنگین از ایران نیز که توسط مجلس نمایندگان و سنای امریکا به تصویب رسیده، آمده است: خرید آب سنگین از ایران به بازارهای جهانی اجازه دسترسی به مادهیی مهم و تحقیقاتی را خواهد داد و اقدامات نمایندگان جمهوریخواه با تصویب این طرحها جلوی عمل به تعهدات امریکا در زمینه برجام را خواهد گرفت.
در همین رابطه، نانسی پلوسی، رهبر اقلیت دموکراتها در مجلس نمایندگان امریکا از دیگر نمایندگان مجلس خواسته حتی اگر با اصل توافق تاریخی هستهیی ایران مخالف هستند به طرحهای جمهوریخواهان که توافق هستهیی را از مسیر خارج میکند، رای منفی بدهند.
پایبندی ایران به تعهدات برجام
در همین راستا حسن روحانی دیروز در جلسه هیاتوزیران با گرامیداشت 23تیرماه سالروز توافق هستهیی، افزود: برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به نفع همه کشورها و صلح، امنیت، ثبات و توسعه جهانی بوده و نقض آن به ضرر همه خواهد بود و هرکس بخواهد شروعکننده باشد، بازنده سیاسی در صحنه بینالمللی است. رییسجمهوری با ابراز امیدواری از اینکه برجام موجب توسعه داخلی، ثبات منطقه و صلح و امنیت بینالمللی شود، افزود: ضروری است همه براساس منافع ملی، عقلانیت و درراستای اجرا و استحکام برجام و بهرهبرداری عمومی از آن در سطح منطقه و جهان تلاش کنند. روحانی با تقدیر از دستاندرکاران و مسوولان برجام و توافق هستهیی در بخشهای مختلف و تشکر از تلاش همه رسانهها بهویژه رسانه ملی در طول مدت مذاکرات و پس از آن برای آشنا کردن افکار عمومی با زوایای گوناگون این مساله، بر ضرورت تنویر افکار عمومی برای بهرهبرداری بیشتر از فضای پس از برجام تاکید کرد. رییس شورای عالی امنیت ملی، استفاده از فضای بهوجود آمده پس از برجام را در سایه وحدت، انسجام و همافزایی امکانپذیر دانست و گفت: باید از این فرصت برای توسعه کشور و اشتغال جوانان بهرهبرداری کنیم.
روحانی بااشاره به اینکه میتوانیم 23تیرماه را بهعنوان روز تعامل با جهان بنامیم، خاطرنشان کرد: ایران در این روز به همه جهانیان ثابت کرد از لحاظ قدرت سیاسی، آنچنان توانمندی و تبحری در مسائل سیاسی، منطق و موضوعات فنی و حقوقی دارد که میتواند برای حل موضوع پیچیده بینالمللی با قدرتهای بزرگ مذاکره کرده و از حق ملت ایران به خوبی دفاع کند.
رییس شورای عالی امنیت ملی با بیان اینکه برخی همواره از مذاکره هراس داشته و میگفتند قادر به مذاکره سیاسی نیستیم، افزود: 23تیرماه ثابت کرد همانطور که در میدان جنگ قادریم در برابر توطئههای جهانی بایستیم و با آنها مقابله کنیم و برای ملت پیروزی به ارمغان آوریم، در صحنه سیاسی، حقوقی و فنی هم این قدرت را داریم و میتوانیم از حقوق ملت دفاع کنیم.
رییسجمهوری بااشاره به اینکه ضروری است از این فضا برای افزایش رفاه و حل مشکلات اقتصادی مردم به بهترین شکل استفاده کنیم، اظهار داشت: اینکه امروز عدهیی بخواهند راجع به واژهها و کلمات در برجام بحث کنند در جای خود اشکالی ندارد، اما لازم است به جای پرداختن به حاشیه، به استفاده مطلوب از این فرصت بپردازیم.
مردم علاقهمند به ادامه مسیر برجام هستند
حمید بعیدینژاد مدیرکل سیاسی و امنیت بینالملل وزارت خارجه و عضو ارشد مذاکرهکننده هستهیی کشورمان نیز در نشست خبری خود که به مناسبت سالگرد توافق هستهیی در خبرگزاری فارس انجام شد، اظهار داشت: برجام در آستانه شکست نیست؛ ما چنین ارزیابی نداریم و نشانهیی نیز در این ارتباط نمیبینیم. به گزارش ایسنا، وی افزود: مردم ایران علاقهمند هستند که مسیر شروع شده در اجرای برجام ادامه پیدا کند اما همانطور که گفتم دلنگرانیهایی نیز در ارتباط با اجرای تعهدات از سوی طرف مقابل دارد. وی با بیان اینکه در مسیر توافق برجام و اجرای آن از عالیترین مشورتها در حوزههای مختلف بانکی و اقتصادی برخوردار بودهایم و براساس دستورالعملها و مشورتها عمل کردهایم، تاکید کرد: آثار رفع تحریمها باید جاری و ساری شود و تا این اتفاق نیفتد ما از پای نمینشینیم.
بعیدی نژاد همچنین با بیان اینکه هیات عالی نظارت بر برجام کاملا بر شرایط برجام احاطه دارد و از آن مطلع است، ادامه داد: اگر نظام به این نتیجه رسید که نقض برجام صورت میگیرد قطعاً واکنش مناسب را خواهد داشت. البته از دیگر سو این تصور را نباید داشته باشیم که هر بدعهدی به نقض برجام منجر میشود. وی با ابراز امیدواری مبنی بر اینکه هرچه زودتر مشکلات مربوط به مبادلات بانکی حل شود، ادامه داد: در حال حاضر بانکهای متوسط اروپایی و آسیایی در حال کار کردن با بانکهای ایرانی هستند و ما انتظار داریم بانکهای بزرگ و معتبر که در گذشته بعضا به خاطر کار با ایران با جریمههایی روبهرو شدهاند برای اجرای توافقات مهم با ایران وارد عمل شوند. عضو ارشد مذاکرهکننده هستهیی کشورمان در بخش دیگری از سخنان خود گفت: ایران به چیزی کمتر از اجرای برجام رضایت نمیدهد و همانطور که پیش از این گفته شده اواسط هفته آینده کمیسیون مشترک بین ایران و گروه 1+5 در وین برگزار خواهد شد و بخش عمدهیی از وقت این کمیسیون به تلاش برای رفع مشکلات در مسیر اجرای برجام معطوف خواهد بود. بعیدینژاد در پاسخ به سوالی در مورد عدم تحقق وعدههای دولت درخصوص بهبود وضعیت معیشتی و اقتصادی مردم گفت: برجام یک تفاهم اقتصادی و تجاری نیست؛ نباید نگاه ما به برجام نگاه به یک تفاهم تجاری باشد؛ انتظارات از برجام باید واقعی باشد.وی در مورد بحث داراییهای ایران در خارج از کشور نیز ادامه داد: داراییهای جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور بنا بر اظهارات صریح مقامات بانک مرکزی کاملا در دسترس است. این منابع آزاد و در اختیار ایران هستند. مشکل فنی که بعضاً در این ارتباط وجود دارد این است که باید این داراییها از ارزهای غیرمعروف به یورو تبدیل شوند و این موضوع نیازمند یک سری فرآیندهای بانکی است که مذاکرات در این زمینه ادامه دارد و ما امیدواریم این مذاکرات در آینده بسیار نزدیک و حتی قبل از فرا رسیدن ماه سپتامبر به نتیجه برسد.