توسعه روابط سیاسی و اقتصادی در شبهقاره، زیر سایه تحریمها
اگر بخواهیم سیاستهای دولت یازدهم را با دولت دهم در بخش سیاست خارجی مقایسه کنیم باید بگویم که دولت فعلی موفقتر بوده است. دولت یازدهم با محور تنشزدایی فعالیت خود را آغاز کرد تا بتواند مشکلاتی را که با برخی کشورهای همسایه ایجاد شده بود برطرف کند.
میتوان گفت تلاش دولت یازدهم این بوده که مناسبات خود را با کشورهای دور و نزدیک توسعه دهد، اما متاسفانه شرایط منطقه خاورمیانه حساس و تنشزا شد و مشکلاتی که در سوریه و عراق بهواسطه گروه داعش ایجاد شد به جنگ شیعه و سنی دامن زد بهطوریکه تا حدی مناسبات ایران و کشورهای سنی مذهب با مشکل مواجه شد.
ایران مرکز تشیع در دنیا محسوب میشود و با تشدید این بحث قطعا نمیتواند از فضای ایجادشده خارج بماند. شاید بههمیندلیل بود که در پی ورود حزبالله به بحث مقابله با داعش در سوریه کشورهای سنی مذهب نسبت به ایران شروع به جوسازی کردند.
با وجود اراده سیاسی برای تنشزدایی، ایران در رفع اختلافات با برخی کشورهای منطقه با مشکل مواجه شده است، هر چند که به نظر میرسد با حمایت ایران از نخستوزیر جدید در عراق و تقسیم قدرت در بین سنی و شیعه در این کشور، فضا بهتر شده است، بهعلاوه تلاشهای ایران برای رفع مشکلات با عربستان همچنان ادامه دارد، اما ایران در شبهقاره و در ارتباط با دو کشور سنیمذهب پاکستان و افغانستان خوشبختانه مشکل خاصی ندارد. کابل و تهران همچنان روند توسعه روابط را دنبال میکنند. در پاکستان یکسری مشکلات از قبل بهخصوص در بخش امنیت مرزی، قاچاق موادمخدر و درگیریهای مذهبی وجود دارد که هنوز برطرف نشده و همچنان بر سر روابط دو کشور سایه دارد. هرچند که با رویکارآمدن نوازشریف و ارتباط نزدیک با عربستان این فضا ایجاد شد که روابط تهران و اسلامآباد متاثر از این امر است، اما نباید فراموش کرد که پاکستان نیز بهدنبال منافع خود است و باتوجه به قدرت هستهیی و جمعیت زیادی که دارد خود را قدرتی در منطقه میداند و مطمئنا براساس منافع خود به روابط با همسایگان نگاه میکند. در بعد اقتصادی این کشور بسیار ضعیف است و همچنان با مشکل انرژی دستبهگریبان است. با این حال بهواسطه فضای بینالمللی و تحریمهای اعمالشده علیه ایران بهخصوص از سوی امریکا برای اجراییشدن خط لوله گاز صلح تحت فشار است. اسلامآباد ترجیح میدهد فعلا منتظر زمان باشد تا ببیند بحث تحریمهای ایران به کجا میرسد.
براساس سیاست هندیها ایران بهترین گزینه برای رسیدن به آسیایمرکزی و قفقاز است بهعلاوه بحث کریدور روسیه، ایران، هند، ایران به اروپا هنوز وجود دارد. شاید در همین راستاست که هندیها از یک سال پیش سرمایهگذاری خوبی را در منطقه چابهار آغاز کردهاند.
میتوان گفت که نگاه دهلینو و تهران براساس توسعه روابط دنبال میشود.
درنهایت، روند سیاست تنشزدایی دولت یازدهم بهخاطر مشکلاتی که در منطقه خاورمیانه ایجاد شده، دچار کندی شده است با این حال تلاش در جهت حل اختلافات منطقهیی برای توسعه روابط در حوزههای مختلف اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و... دنبال میشود.
بههرحال نباید فراموش کرد؛ تازمانیکه تحریمهای بینالمللی علیه ایران لغو نشود همچنان توسعه روابط تهران با همسایگان راه به جایی نخواهد برد.