افتتاح سکوی جهش ایران در عسلویه
گروه انرژی نادی صبوری
صلاه ظهر روزی در انتهای فروردین ماه است و حسن روحانی به همراه چند نفر از وزرای کابینهاش وارد سالنی میشوند که قرار است آیین افتتاح رسمی 6 فاز پارسجنوبی و روزی تاریخی در صنعت نفت و گاز ایران، در آن برگزار شود. افتتاحی که رییسجمهوری از آن با عبارت «و امروز، افتخاری دیگر» یاد میکند. با ورود رییس دولت یازدهم و همراهانش به سالن مراسم و پس از پخش سرود ملی ایران، علی کاردر مدیرعامل شرکت ملی نفت و سپس بیژن زنگنه وزیر نفت به ارائه گزارشی در حضور رییسجمهوری میپردازند. پس از این، ارتباط مستقیم میان رییسجمهوری و مسوولان حاضر در سکوهای فازهای آماده افتتاح برقرار میشود. این ارتباط در 3 مرحله و از ساعت 12:55 به وقت محلی عسلویه آغاز شده و درنهایت منجر به صدور دستور افتتاح رسمی 6 فاز پارسجنوبی و همچنین تولید از لایه نفتی این میدان گازی، از سوی حسن روحانی میشود. گزارش خبرنگار اعزامی «تعادل» به عسلویه از یکی از رویدادهای تاریخی در صنعت نفت و گاز ایران را در ادامه میخوانید.
حسن روحانی رییسجمهوری برای چهارمینبار در تاریخ دولتش، مهمان عسلویه شده است. هواپیمایش حدود ساعت 10 صبح به خاک گرم عسلویه مینشیند و او پس از بازدید از فازهای 17 و 18 راهی سالن برگزاری مراسم اصلی در پالایشگاه فازهای 20 و 21 میشود. فازهایی که هر کدام روزانه 25میلیون مترمکعب به صادرات گاز ایران اضافه میکنند. در این سالن همه چیز در انتظار ورود رییسجمهور است، از نورهای سقف تا مهندسانی که ایستاده بر سکوها، در انتظار برقراری ارتباط مستقیم با سالن مراسم و صدور دستور رسمی افتتاح از سوی رییسجمهوری هستند. حسن روحانی با نزدیک شدن ساعت به 12 ظهر، دیگر حاضران در سالن و روی سکوها را بیش از این منتظر نگذاشته و به همراه محمدجواد ظریف، محمدرضا نعمتزاده، فخرالدین احمدی دانشآشتیانی، سورنا ستاری، حسامالدین آشنا و شماری از نمایندگان مجلس شورای اسلامی وارد سالن شد. حسن روحانی رییسجمهوری، پس از سخنرانی علی کاردر مدیرعامل شرکت ملی نفت و بیژن زنگنه وزیر نفت در چند مرحله و با برقراری ارتباط تصویری مستقیم، دستور افتتاح 6 فاز متعارف پارسجنوبی و تولید از لایه نفتی این میدان را صادر میکند. او در حال صادر کردن دستور افتتاح
سکوی فازهای 17 و 18 پارسجنوبی، این سکوها را «سکوی پرش ایران به سوی پیشرفتی» که مورد انتظار مردم است، توصیف میکند. این جملات، نشاندهنده احساس رییسجمهوری از چهارمین حضورش در پارسجنوبی است؛ حضوری که رییسجمهوری دربارهاش میگوید: «در این چهار بار هر بار نسبت به دفعات قبل به مدیران و مهندسان بیشتر افتخار کرده و از وجودشان احساس غرور کردهام.»
رییسجمهوری پس از صدور دستور افتتاح 6 فاز متعارف پارسجنوبی برای ایراد سخنرانی پشت تریبون میرود. تریبونی که باتوجه به فضای انتخاباتی این روزهای ایران، از پیش انتظار میرود رنگ و بویی سیاسی به خود بگیرد. بههر رو رییسجمهوری سخنان خود را اینگونه آغاز میکند: «بزرگترین هدف ما رساندن ایران به نقطه اوجی است که ایرانیان در تاریخ منتظر آن بودهاند. حسن روحانی در راستای این صحبتها، افتتاح فازهای 17 و 18 و 19 و 20 و 21 را افتخاری در تاریخ ایران و نمادی از تجلی «اقتصاد مقاومتی» توصیف کرد.»
رییسجمهوری در ادامه بخش نخست صحبتهای خود به موفقیتهای وزارت نفت در طول فعالیتش در 4سال گذشته اشاره کرده و عنوان میکند: «آن روزی که ظرف چند ماه مدیران نفتی توانستند قدرت صادرات نفت خام و میعانات را به دو برابر افزایش دهند، آن روزی که مدیران نفت ما و وزیر نفت ما در اوپک توانست حق غصب شده ملت ایران را بازپس بگیرد و ما توانستیم حقمان را بگیریم و تولید نفتمان را همزمان با کاهش دیگر تولیدکنندگان نفت به مرز قبل از تحریم برسانیم، افتخاری بزرگ برای ملت ایران بود.» این بخش از صحبتهای رییسجمهوری و به ویژه اشاره او به موفقیت ایران در کسب امتیاز از اوپک، بهشدت مورد استقبال حاضران در سالن قرار گرفته و باعث شد صدای تشویق آنها برای چند دقیقه مداوم به گوش برسد.
دوربین حاضر در سالن در این لحظه با موقعیتشناسی، نمایی نزدیک از چهره بیژن زنگنه وزیر نفت را به تصویر میکشد. او در کنار محمدجواد ظریف، دیگر عضو محبوب کابینه روحانی، نشسته و از صحبتهای ریاستجمهوری درباره عملکرد وزارت نفت، لبخندی حاکی از آرامش به لب دارد.
رییسجمهوری که خود نیز از جو دیدنی در سالن به وجد آمده است پس از بیان این صحبتها اظهار میکند: «امروز که (27فروردین سال 1396) بهعنوان روز ماندگار صنعت نفت و گاز کشور ماست در یک روز 5 فاز و یک فاز که معادل 2 فاز است درواقع 6فاز پارسجنوبی افتتاح و بهرهبرداری میشود.»
روز گذشته و همزمان با افتتاح 6 فاز پارسجنوبی، آرزوی دیگری نیز محقق میشود. برداشت از لایه نفتی پارسجنوبی یکی از مهمترین دغدغههای وزارت نفت دولت یازدهم است که روز گذشته دستور بهرهبرداری از آن نیز از سوی رییسجمهوری صادر میشود. حسن روحانی در این باره نیز عنوان میکند: «همزمان با بهرهبرداری از طرحهای یاد شده برداشت از لایه نفتی پارسجنوبی نیز امروز آغاز میشود و همچنین چند طرح پتروشیمی این منطقه نیز بهرهبرداری خواهد شد.»
صحبتهای مطرح شده از سوی رییسجمهوری و به ویژه تاکید او بر این موضوع که حق مردم منطقه بوشهر و شهرهای اطراف است که بتوانند عواید وجود نفت و گاز را در زندگی روزمره خود احساس کنند، بار دیگر باعث به شور و هیجان آمدن حاضران در مراسم آیین افتتاح رسمی 6 فاز پارس جنوبی میشود. تجلی این بخش از صحبتهای رییسجمهوری در بیان این جمله از سوی اوست که ما «نفت و گاز را برای نشاط مردم و سرزندگی مردم ایران میخواهیم».
او در این بخش از صحبتهای خود که باز هم بهشدت مورد توجه حاضران و به ویژه کارکنان حوزه نفت و گاز ایران در سالن میشود، بیان میکند که قبلا هر جا نفت بود زندگی بود، بهترین بیمارستان و بهترین پارک مربوط به نفت بود. او حالا میگوید که به دنبال احیای چنان روزهایی است. در نهایت حسن روحانی درچهل و سومین ماه از فعالیتش تحت عنوان رییس دولت یازدهم، در میان تشویق حاضران از سالن خارج میشود. (مشروح سخنرانی رییسجمهور را در صفحه 2 بخوانید)
پیش از او اما وزیر نفتنشیناش پشت تریبون قرار میگیرد. تریبونی که حرفهایی که وزیر نفت از طریق آن بیان میکند، یک بار پیش از شروع مراسم افتتاحیه و در ساعت 23شامگاه روز شنبه در نشست خبری با خبرنگاران طرح شده بود.
ساعت 23 شامگاه 26 فروردین اما با شعفی که در زنگ صدای زنگنه وجود دارد، بسیار شبیه به شامگاه پیش از افتتاح فاز 12 پارس جنوبی و نشست خبری وزیر پیش از مراسم و در سالن تشریفات فرودگاه میشود. شاید بتوان شبهای قبل از افتتاح پروژههای نفتی را، از به خصوصترین شبها برای وزیر نفت توصیف کرد. به همین خاطر است که او همواره تمایل دارد پیش از فرا رسیدن مراسم اصلی افتتاح، با خبرنگاران سخن بگوید. اینبار بیژن زنگنه، وزیر کرمانشاهی کابینه روحانی در شب افتتاح 6 فاز پارسجنوبی در سالنی که به موازات خلیجفارس در عسلویه قرار دارد، بیش از هر زمان دیگری مشعوف و مسرور است. او در این شب از «عشق» سخن میگوید و عنوان میکند که عسلویه را «عشق» و «عقل» ساخت. زنگنه از مرداد ماه سال 1376 و روزهایی که چشم میدانهای گازی پارس جنوبی تازه به دنیا باز شده بود، از این منطقه خاطره دارد. شاید همین نکته است که باعث میشود حرفهایش به دل بنشیند. حتی به دل کسانی که قصد ندارند درگیر فضای احساسات شوند. بیژن زنگنه هنوز یک فرد انقلابی است و همین خصلتش باعث میشود تمام حاضران در نشست خبری شامگاه روز شنبه در عسلویه و همچنین حاضران در مراسم آیین رسمی
افتتاح 6 فاز پارسجنوبی که ظهر روز یکشنبه 27 فروردین ماه انجام شد، محو سخنانش درباره ایران، ملیت، عشق و عسلویه شوند.
«آرزوی دیرینه من تحقق پیدا کرد». این جمله وزیر نفت در توصیف افتتاح فازهای 17 و 18و 19 و 20 و 21 پارس جنوبی است. فازهایی که با وارد مدار شدن، روزانه 150میلیون مترمکعب به تولید گاز ایران اضافه میکنند. برای او، این افتتاح نمادی از مقاومت ایرانیها در مقابل سدی به نام تحریم است. مقاومتی که البته هزینه آن نیز برای مردم بسیار بالا بوده و باعث شد برخی فازهای پارس جنوبی برای به نتیجه رسیدن با 2برابر شدن هزینه مالی و زمان مواجه شوند. زنگنه اما معتقد است پارس جنوبی را «عشق»، «تدبیر»، «مدیریت» و «دلسوزی» ساخته است.
مثل همیشه، وقتی با خبرنگاران است و میتواند کمی درد و دل کند، از فشارهای زیادی که چه در گذشته و چه حالا تحمل کرده است سخن میگوید، فشارهایی که حالا این پرسش را به وجود میآورند که در صورت تداوم دولت حسن روحانی، آیا بیژن زنگنه باز هم تصدی وزارت نفت را بر عهده خواهد گرفت؟ از پاسخ دادن به این پرسش طفره میرود و از خاطرات دوران تاسیس شرکت پتروپارس یاد میکند. 8 سال تحت تعقیب بودن برای تاسیس این شرکتها، البته خاطرهیی نیست که بتوان به راحتی آن را از ذهن پاک کرد.
در حضور رییسجمهوری اما صحبتهایش تماما رنگ و بوی امید دارند و مشخص است که سعی میکند، فشارها را به حسن روحانی منتقل نکند.
فشارها اما گویا چندان خستهاش نمیکنند یا در طول چند دهه فعالیت در عرصه مدیریتی ایران، چگونگی تحمل آن را فرا گرفته است. برای همین به صراحت میگوید: «من بلدم چگونه میتوان ایران را رو به جلو برد» انگار دوباره جوان شده است و میخواهد در جهاد سازندگی فعالیت کند.
واقعیت اما کمی با فاصله از سالن کنفرانس در انتظار همه ماست. با وجود تلاشها ایران به تازگی توانسته است به سطح تولید قطر از پارس جنوبی دست پیدا کند و هنوز هم استراتژی چندان مشخصی برای استفاده از گاز تولیدی خود ندارد. گاز به صورت تقریبا رایگان وارد شبکههای خانگی میشود و برنامههای صادراتی گاز ایران نیز به دلایل مختلف، چندان مشخص نیست.
وزیر نفت اما از استراتژی وزارت نفت در صادرات گاز دفاع کرده و در نشست خبری خود به «تعادل» میگوید: «موضوع صادرات گاز به عراق قطعی است و در هر زمانی یا حتی اردیبهشت ماه ممکن است این صادرات آغاز شود.» زنگنه نسبت به سرنوشت صادرات گاز به پاکستان نیز امیدوار بود و حتی اظهار کرد که ممکن است برنامه صادراتی گاز به افغانستان نیز رقم بخورد. کعبه آمال و آرزوهای او در صادرات گاز البته کشورهای جنوب خلیجفارس از جمله عمان است.
طرحهای 35ماهه و افتتاحیههای صوری از یادگاریهای دولت دهم در پارس جنوبی است. تیم فعلی وزارت نفت در قیاس با عملکرد سابق، در زمینه منظم کردن پروژهها عملکردی ویژه دارد. وزیر نفت در توضیح دلایل رقم خوردن این نظم عنوان کرد: «ما برای طرحها بهطور مطمئن تامین مالی میکردیم و چیزی بلاتکلیف نبود. از همان ابتدا مشخص بود قرار است پول از کجا تامین شود و بازپرداخت آن به چه شکل رقم بخورد. این رویکرد باعث شد جز بخشی از پروژهها که در دولت قبل انجام شده بود، بقیه کار منظم و مشخص پیش رود.»
وزیر نفت، وقتی که ظهر روز یکشنبه 27 فروردین، در مقابل رییسجمهوری ایراد سخن میکند این روز را «روزی تاریخی و فراموشنشدنی» توصیف کرده و از این سخن میگوید که 2 سال و نیم از زمان حضور دولت در عسلویه در اوج تحریمها گذشته است که این از اقتصاد مقاومتی حکایت میکند.
زنگنه میگوید: «جاده آسفالت پیش روی ما نبود.» آسفالت شدن جاده نفت اما از نظر بیژن زنگنه با برجام رقم میخورد، او در آیین رسمی افتتاح 6 فاز متعارف پارس جنوبی خطاب به محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران که در سالن حضور داشته، میگوید: «از برادر عزیزم آقای ظریف تشکر میکنم، برجام نقطه عطف در توسعه سیاسی و اقتصادی ایران به حساب میآید.» در اینجا زنگنه باز هم از دل سخن گفته و عنوان میکند: «من با تمام وجود حس کرده و میفهمم که میتوان در ایران جهش ایجاد کرده و آن را به پیش برد.»